Từ nông thôn mới đến nông thôn mới nâng cao

Những năm qua, Chương trình xây dựng NTM ở Quảng Ninh đã gặt hái nhiều kết quả tích cực, trở thành điểm sáng cho các địa phương trong cả nước học tập. Bộ mặt nông thôn toàn tỉnh tiếp tục có nhiều đổi thay, nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, chú trọng chất lượng và hiệu quả, đời sống của người dân ngày càng được cải thiện. Sau hơn 3 năm triển khai, chương trình đã chuyển dần từ nâng cao số lượng các tiêu chí sang tập trung nâng cao chất lượng tiêu chí, phấn đấu đạt mục tiêu xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao.

Tuyến đường kiểu mẫu tại thôn Phúc Thị, xã Việt Dân - một trong 3 xã làm điểm xây dựng NTM kiểu mẫu của TX Đông Triều. Ảnh: Phương Thúy

Chọn xã điểm để nhân rộng

Là địa phương được công nhận đạt chuẩn NTM cấp huyện đầu tiên ở miền Bắc, TX Đông Triều tiếp tục phát huy thế mạnh để đạt những mục tiêu mới cao hơn. Ngay sau khi về đích NTM vào năm 2015, thị xã bắt tay ngay vào xây dựng NTM nâng cao thông qua việc lựa chọn 3 xã là Việt Dân, Bình Khê, An Sinh làm điểm. Từ 3 xã điểm, phong trào xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu trên địa bàn Đông Triều tiếp tục lan tỏa đến tất cả các xã còn lại. Cùng với đó, thị xã đã tổ chức quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung đối với các sản phẩm chủ lực của từng vùng, bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm, kinh doanh hiệu quả. Hiện thị xã đã chỉ đạo thực hiện công tác "dồn điền đổi thửa", quy hoạch vùng sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa, xây dựng cánh đồng mẫu lớn. Đồng thời, tích cực thực hiện các giải pháp để nâng cao thu nhập bình quân đầu người cũng như các nhóm tiêu chí về hạ tầng, giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường…

Không chỉ ở Đông Triều, nhiều địa phương khác trong toàn tỉnh cũng đang “xắn tay” nâng cao chất lượng NTM qua việc xây dựng NTM nâng cao. Theo báo cáo của cơ quan chuyên môn, đến nay toàn tỉnh có 25 xã tiến hành xây dựng NTM nâng cao, bình quân các xã đạt 4,12/8 tiêu chí và 20,48/27 chỉ tiêu; 206 thôn đạt chuẩn NTM nâng cao. Nhiều mô hình khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, hộ gia đình kiểu mẫu ở các xã, thôn đã được xây dựng, triển khai mạnh mẽ trong cộng đồng khu dân cư, tạo nên diện mạo mới cho nông thôn Quảng Ninh.

Một trong những tiêu chí của NTM nâng cao là phải có các mô hình phát triển sản xuất ứng dụng công nghệ cao.

Ưu tiên vai trò của người dân

Theo kế hoạch, Quảng Ninh đặt mục tiêu đến năm 2020, toàn tỉnh có ít nhất 89 xã đạt chuẩn NTM, có 6/13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM, không còn xã đạt dưới 18 tiêu chí, đồng thời hướng đến nhiệm vụ xây dựng NTM nâng cao. Trước mắt, năm 2019 này phấn đấu 19 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. 

Để làm cơ sở cho mục tiêu này, UBND tỉnh đã ban hành bộ tiêu chí xã đạt chuẩn NTM nâng cao giai đoạn 2018-2020 với từng nhóm tiêu chí cụ thể về phát triển sản xuất, thu nhập, hạ tầng, văn hóa, y tế, giáo dục, môi trường, hệ thống chính trị… Theo ông Đoàn Văn Khánh, Trưởng phòng Nghiệp vụ NTM (Ban Xây dựng NTM tỉnh): Các tiêu chí về xã NTM nâng cao được xây dựng dựa trên việc “nâng chất” các tiêu chí của xã NTM, tuy vậy, mục tiêu hướng đến vẫn là ấm no về vật chất, vui tươi về tinh thần cho nhân dân. Ví dụ như tiêu chí về hạ tầng giao thông được yêu cầu cao hơn: Phải có hệ thống đảm bảo an toàn giao thông, chiếu sáng và trồng cây xanh tại các tuyến đường khu trung tâm tập trung dân cư; phải có tên đường, số nhà trên các tuyến chính đường liên thôn, liên xã. Hay như tiêu chí về phát triển sản xuất phải đảm bảo có mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến hoặc mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ; liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị hàng hóa đối với sản phẩm chủ lực của xã đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm…

Trong NTM nâng cao, vai trò chủ thể của người dân càng được nhấn mạnh và khẳng định rõ nét hơn.

Đặc biệt, ở giai đoạn này, vai trò của Nhà nước cũng “lùi dần”, ưu tiên cho người dân khẳng định rõ vai trò chủ thể trong tham gia xây dựng NTM nâng cao. Điều này sẽ thể hiện rõ nét trong việc người dân phát huy hiệu quả các chính sách hỗ trợ về phát triển sản xuất để nâng cao thu nhập; sự tham gia của người dân trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan, không gian nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp; tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc…

Cũng theo ông Khánh, trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ cấp cơ sở và nhân dân nắm vững mục tiêu, phương pháp xây dựng NTM nâng cao, qua đó phát huy vai trò chủ đạo của nhân dân trong thực hiện xây dựng NTM nâng cao tại địa phương. Đồng thời, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn phù hợp với định hướng, lộ trình phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện lồng ghép các nguồn vốn, ưu tiên đầu tư những công trình nước sạch, xử lý nước thải, bảo vệ môi trường; tiếp tục cải tạo, chỉnh trang các tuyến đường giao thông, cây xanh, cảnh quan môi trường trong các khu dân cư nông thôn để xây dựng môi trường sống văn minh, xanh, sạch, đẹp.

Nguyên Ngọc

[links()]