Ứng dụng và phát huy hiệu quả công nghệ số tại Bảo tàng Quảng Ninh

Bảo tàng Quảng Ninh có quy mô lớn, kiến trúc hiện đại, công năng đồng bộ với các trang thiết bị, được xếp hạng là bảo tàng loại I và cũng là bảo tàng địa phương đầu tiên trong cả nước tự chủ kinh phí thường xuyên 100%. Hiện nay, Bảo tàng Quảng Ninh có tổng số hơn 30.000 hiện vật, trong đó có 5 sưu tập hiện vật đặc trưng của tỉnh Quảng Ninh đã làm hồ sơ khoa học và 12 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia. Thời gian qua, Bảo tàng đã tích cực ứng dụng hiệu quả công nghệ số nhằm tuyên truyền phát huy tác dụng các di sản lịch sử - văn hóa và thiên nhiên của tỉnh Quảng Ninh và của dân tộc Việt Nam.

Những năm qua, Bảo tàng Quảng Ninh đã trở thành một sản phẩm du lịch mới, một điểm du lịch văn hóa có tính hấp dẫn cao, có tầm quốc gia và quốc tế, hướng tới mục tiêu phục vụ phát triển du lịch bền vững. Để thu hút được khách tham quan đến với bảo tàng, ngoài việc nâng cấp, chỉnh lý hệ thống trưng bày, tổ chức các hoạt động giáo dục, trải nghiệm và kết nối tour du lịch thì Bảo tàng Quảng Ninh luôn coi trọng công tác đổi mới, khai thác và ứng dụng công nghệ trên nền tảng số để đem lại cho khách tham quan sự trải nghiệm mới mẻ, đa chiều.

Công chúng và nhu cầu của công chúng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của bảo tàng. Thực tiễn cho thấy rằng, nếu như trước đây công chúng với tư cách là người sử dụng sản phẩm và dịch vụ của Bảo tàng từ chỗ bị động tiếp thu những thông tin được bảo tàng cung cấp thì đến nay đã chuyển dần sang xu hướng hoàn toàn mới đó là muốn được tự mình trải nghiệm, khám phá và khai thác thông tin qua hiện vật và các dịch vụ khác của Bảo tàng. Vì vậy, công nghệ số càng cần thiết hơn bao giờ hết.

Công nghệ tương tác ảo 3D - Bảo tàng ảo

Từ năm 2015, Bảo tàng Quảng Ninh đã ứng dụng công nghệ tương tác ảo 3D - Bảo tàng ảo để giới thiệu toàn bộ nội dung cơ bản và các không gian trưng bày của Bảo tàng Quảng Ninh. Bảo tàng ảo được đặt trên giao diện của trang Wedside của Bảo tàng qua đường link: https://baotangao.wedside.baotangquangninh.vn. Phần mềm bảo tàng ảo được Bảo tàng Quảng Ninh phối hợp với Công ty TAJ Media Việt Nam thực hiện. Thông qua bảo tàng ảo đã giúp công chúng được nghe giới thiệu khái quát tổng quan của Bảo tàng Quảng Ninh cũng như lần lượt các không gian trưng bày với nội dung cơ bản, súc tích. Được xem, trải nghiệm các không gian trưng bày được tái hiện 3D sinh động, hấp dẫn. Kể từ khi thiết lập đến nay, bảo tàng ảo 3D của Bảo tàng Quảng Ninh đã thu hút được hơn 2 triệu lượt xem và theo dõi.

Hoạt động tương tác màn hình cảm ứng

Trên mỗi khu vực trưng bày, Bảo tàng Quảng Ninh bố trí các màn hình cảm ứng lớn được ghép từ 3 màn hình cảm ứng 70in. Màn hình cảm ứng này giúp khách tham quan truy cập internet để tìm hiểu về bảo tàng ảo, trang wedside của Bảo tàng Quảng Ninh, phần tìm hiểu nội dung trước khi đến với từng không gian trưng bày. Đặc biệt, khách tham quan được tham gia trải nghiệm, khám phá các trò chơi điện tử giới thiệu về lịch sử gắn với không gian trưng bày tại chỗ một cách sinh động, lý thú. Màn hình cảm ứng này có 2 cách sử dụng. Một là, sử dụng màn hình riêng của 3 màn hình. Hai là, ghép sử dụng chung trên một màn hình lớn. Điều này cũng sẽ tương thích với đối tượng khách tham quan. Tùy theo số lượng đông hay ít để phân bổ màn hình. 

Tại không gian trưng bày “Di tích Yên Tử - Nhà Trần tại Quảng Ninh”, để giúp cho khách tham quan được chiêm ngưỡng khung cảnh trực tiếp tại di tích Yên Tử - Nơi Phật Hoàng Trần Nhân Tông xuất thế tu hành và sáng tạo ra thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Bảo tàng Quảng Ninh đã sử dụng màn hình trực tuyến được tạo bởi 30 màn hình 50in có cổng kết nối là 3 cáp kết nối trực tuyến với 3 điểm của di tích Yên Tử đó là: Đầu ga cáp treo 1, đầu ga cáp treo 2 và khu vực Tháp Tổ. Với cách tiếp cận này đã khiến cho khách tham quan có cảm xúc đặc biệt khi được xem, nghe thuyết minh giới thiệu về giá trị lịch sử - văn hóa của di tích, cuộc đời và sự nghiệp của Trần Nhân Tông và cảm nhận được cảnh quan thực tại của di tích.

Sử dụng máy chiếu thông minh kết hợp với trưng bày

Tại không gian trưng bày “Đa dạng sinh học và tài nguyên thiên nhiên của tỉnh Quảng Ninh” được trưng bày dưới dạng "ống núi" với ý nghĩa là tái hiện các hang động kỳ vĩ của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long. Tại mỗi ống núi ngoài việc thiết kế nội dung và hình thức trưng bày thì còn được kết hợp với phần trình chiếu ánh sáng, âm thanh thông qua ứng dụng của hệ thống máy chiếu thông minh khiến du khách như lạc vào các hang động của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.

Ngoài ra, Bảo tàng còn giới thiệu tư liệu, hiện vật, hoạt động của Bảo tàng thông qua hệ thống của trang Wedside và các trang mạng xã hội chính thống như Website: baotangquangninh.vn; Fanpage; Linkedin; Instagram và kênh Youtube. Với hình thức viết bài và đăng tải hình ảnh, video tuyên truyền, giới thiệu các hiện vật, sưu tập hiện vật, các không gian trưng bày tại bảo tàng, các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh; hoạt động đón khách tham quan và các hoạt động khác của Bảo tàng. Tính đến nay, tổng số lượng người truy cập trang wedside của Bảo tàng là 2.536.579 lượt, tổng số lượng người truy cập trên các trang mạng xã hội là 8.275.090 lượt.

Như vậy, trước xu thế phát triển của công nghệ, cùng với tác động của dịch Covid-19, đặc biệt là nhu cầu thưởng lãm văn hóa - lịch sử của công chúng ngày càng cao. Vì vậy, thông qua việc từng bước tiếp cận và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động, Bảo tàng Quảng Ninh mong muốn đưa bảo tàng đến rộng rãi công chúng hơn, đồng thời đa dạng hóa hoạt động, phát huy được những giá trị di sản hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng thu hút khách tham quan phù hợp với điều kiện thực tiễn cũng như xu thế phát triển công nghệ hiện nay.