Uống nước ion kiềm có thực sự tốt như lời đồn?

Nhiều người uống nước RO có tính ion kiềm giàu hydrogen nhằm mục đích nâng cao sức khỏe, phòng chữa bệnh tật, ung thư... Nhưng theo phân tích của các chuyên gia, lượng kiềm dư thừa trong cơ thể có thể gây ra các vấn đề đối với sức khỏe.

Uống nước ion kiềm để phòng, chữa bệnh có đúng?

Bác sĩ Trần Văn Phúc, Bệnh viện Xanh Pôn, cho biết hiện nhiều người đang thích uống nước ion kiềm để phòng và chữa bệnh. Nhiều bệnh nhân ung thư coi nước ion kiềm như thuốc tiên, họ loại bỏ những thực phẩm bị coi là có tính axit.

"Bây giờ đã là năm 2023 rồi, vậy mà các chàng trai, cô gái chuẩn bị mang thai vẫn tập trung vào việc uống nước có tính kiềm để điều hòa tinh trùng, chỉnh pH trong âm đạo... Đặc biệt, có cả nhân viên y tế sợ bị ung thư nên ngày ngày ra sức uống nước kiềm, thậm chí còn xui nhau thụt nước kiềm vào âm đạo" - bác sĩ Phúc nói.

Bác sĩ Trần Đức Cảnh, khoa nội soi và thăm dò chức năng, Bệnh viện K, cho biết việc này là do họ nghe theo quảng cáo của các nhà sản xuất máy lọc nước, cho là nước ion kiềm có nhiều tác dụng: làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ đường ruột, ổn định huyết áp; tăng sức đề kháng; tăng cường hệ thống miễn dịch; giải độc và phòng chống ung thư; hỗ trợ giải rượu bia; giảm lưu trữ mỡ... nên người ta đua nhau sử dụng.

"Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu khẳng định tính chính xác về công dụng của loại nước này. Nước ion kiềm đóng chai có chứa một thành phần quan trọng là chất điện giải, tốt cho cơ thể, nhưng không phải là thuốc. Loại nước này không thể giúp thay thế thuốc chữa bệnh" - bác sĩ Cảnh nhấn mạnh.

Theo bác sĩ Phúc, dùng nước kiềm trị bệnh không phải là mới, bắt đầu từ Robert O. Young, người được coi là cha đẻ của "liệu pháp axit - kiềm" ở Mỹ.

Năm 2002, Young xuất bản cuốn sách có tên Điều kỳ diệu về axit - kiềm: Chế độ ăn uống cân bằng và phục hồi sức khỏe, sau đó Young liên tiếp xuất bản loạt bài "Điều kỳ diệu về axit - kiềm", trở thành "bậc thầy" về lý thuyết axit - bazơ và sức khỏe. Lý thuyết này cực kỳ phổ biến với công chúng Mỹ.

Đến năm 2014, Young bị đưa ra tòa vì lý thuyết này, sau đó bị bắt với cáo buộc hành nghề y trái phép. Young phải thừa nhận "liệu pháp axit - kiềm" là trò lừa bịp.

Tòa án San Diego buộc Young phải bồi thường 105 triệu USD cho những bệnh nhân bị ung thư. Công chúng Mỹ đã quay lưng với lý thuyết này nhưng ở Việt Nam lại bắt đầu nổi tiếng, rất nhiều "chuyên gia" không có kiến thức đã tuyên truyền cho lý thuyết này.

"Cả lý thuyết axit - kiềm và lý thuyết thực phẩm axit - kiềm với sức khỏe đang nhan nhản trên Internet đều đã được chứng minh là giả khoa học. Đến nay, cộng đồng khoa học đã đạt được sự đồng thuận và không có tranh chấp, coi đây là trò bịp bợm.

Có thể hiểu một cách đơn giản rằng, pH của dịch dạ dày từ 0,9 - 1,5 nên có tính axit rất cao, thỉnh thoảng chúng ta bị trào ngược hay nôn khi đói, miệng sẽ thấy chua loét. Khi uống cốc nước kiềm yếu, lập tức kiềm ấy bị axit trong dạ dày trung hòa, cốc nước sẽ biến thành dịch có tính axit.

Vậy không thể nói rằng uống nước kiềm hay ăn thực phẩm kiềm là có lợi, còn uống nước axit hay ăn thực phẩm axit là có hại cho sức khỏe" - bác sĩ Phúc chia sẻ.

Chưa được kiểm chứng và có thể gây hại?

Theo bác sĩ Cảnh, hiện lợi ích nước ion kiềm mang lại cho sức khỏe vẫn chưa được kiểm chứng.

Trong khi đó, một số tác hại do việc uống nước ion kiềm quá nhiều có thể kể đến như rủi ro về việc phá vỡ mức độ pH bình thường của cơ thể, dẫn đến tình trạng nhiễm kiềm chuyển hóa (độ pH trong máu tăng lên trên mức bình thường) gây triệu chứng buồn nôn, nôn ói, co giật cơ, run tay, ngứa ran ở mặt, bàn tay hoặc bàn chân.

Mặc dù nước uống kiềm có khả năng hỗ trợ cải thiện bệnh phổi, gout, đái tháo đường, tăng huyết áp và nhiều bệnh lý khác do quá trình lão hóa và oxy hóa trong cơ thể gây ra.

Tuy nhiên, hiện vẫn thiếu các nghiên cứu để khẳng định về lợi ích của nước kiềm hay việc sử dụng nước kiềm như một liệu pháp giúp điều trị các vấn đề sức khỏe. Các nghiên cứu mới chỉ thực hiện trên khoảng 100 người hoặc thí nghiệm trên chuột, chưa thể khẳng định về ứng dụng mang tính phổ quát.

Bên cạnh đó, chất lượng của máy lọc tạo nước kiềm phụ thuộc nhiều vào chất lượng của nguồn nước cấp. Nếu sử dụng nước máy cho máy tạo kiềm, nó không thể lọc được các chất gây ô nhiễm như chì, thủy ngân, thuốc trừ sâu...

Như vậy, nước kiềm chỉ có tiêu chuẩn duy nhất về tính kiềm, vẫn có thể chứa các chất gây hại cho cơ thể. Mặc dù có một vài lợi ích nhưng nước ion kiềm vẫn chưa được chứng minh là hoàn toàn có lợi cho sức khỏe và chưa có khuyến nghị chính thức về việc sử dụng nó hằng ngày.

Bác sĩ Phúc phân tích, cơ thể rất cần các khoáng chất từ nước, chủ yếu là các yếu tố vi lượng không thể thiếu như: canxi và magie, sắt...

Nước ion kiềm thông qua màng lọc RO có kích thước các lỗ lọc = 0,1 nanomet, các phân tử nước để chui qua được lỗ này phải dùng lực ép, trong khi đường kính của vi khuẩn lớn gấp 5.000 lần, đường kính vi rút thuộc loại bé nhất như SAR-CoV-2 gây đại dịch COVID-19 cũng gấp 800 lần.

Có nghĩa là màng lọc RO sẽ lọc được vi khuẩn, vi rút, gỉ sét, clo dư thừa, chất hữu cơ, muối hòa tan (ion canxi, magie), các ion kim loại nặng…

Như vậy, đây là loại nước quá sạch đã loại bỏ tất cả những nguyên tố vi lượng có lợi, loại hết khoáng chất có lợi, nên uống thời gian dài sẽ có hại cho sức khỏe. Hơn nữa, nhiễm kiềm cũng có thể gây giảm canxi tự do trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của xương.