Vì sao lao động trẻ chưa mặn mà với nghề truyền thống?

Gia đình ông Hoàng Văn Chung (thôn Phúc Tiến, xã Tân Lập, huyện Đầm Hà) có nghề truyền thống đóng, sửa chữa tàu thuyền từ nhiều đời nay. Anh em ông hầu hết theo nghề cha ông, cùng nhau làm ở xưởng sửa chữa tàu thuyền do cha mẹ để lại. Tuy nhiên theo ông Hoàng Văn Tính (em trai ông Chung), nghề truyền thống của gia đình ông đang ngày càng mai một vì không có người theo học, dẫu thu nhập hằng tháng cũng kha khá, nhu cầu sửa chữa tàu thuyền của người dân cao. Nhà ông có 2 con trai đã trưởng thành, một về TP Hạ Long làm thuê cho quán dịch vụ karaoke, người còn lại thường xuyên ra TP Móng Cái tìm việc, chứ nhất định không theo nghề bố. Các anh em ông chẳng khá hơn, nhà nào cũng có con trai nhưng đều tìm việc làm khác. Thanh niên trong thôn, trong xã, dù vận động cũng không muốn theo học, vì cho rằng công việc khó khăn, vất vả...

Cơ sở sửa chữa tàu, thuyền của gia đình ông Hoàng Văn Chung (thôn Phúc Tiến, xã Tân Lập, huyện Đầm Hà) hiện chỉ còn những lao động cao tuổi.

Chuyện của gia đình ông Chung, ông Tính chỉ là một trong rất nhiều chuyện về nghề truyền thống hiện nay không thu hút được lao động trẻ theo học, làm việc. Theo thống kê của Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN&PTNT), trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 20 làng nghề và rất nhiều nghề truyền thống hoạt động đa lĩnh vực, như: Nhóm ngành nghề gốm sứ, thuỷ tinh; nhóm ngành nghề mây tre đan, nhóm ngành nghề điêu khắc than đá; nhóm tiểu thủ công nghiệp, đồ gỗ, đóng tàu, thuyền... Các làng nghề, nghề truyền thống này trải dài khắp tỉnh và khá phát triển. Trong số này, UBND tỉnh đã có quyết định công nhận 2 làng nghề (Làng nghề đóng tàu, thuyền vỏ gỗ Cống Mương; Làng nghề đan ngư cụ Hưng Học) và công nhận 3 nghề truyền thống: Làm bún Hiệp Hoà, làm bánh gio Phong Cốc, đóng tàu thuyền vỏ gỗ Đò Chanh, đều ở TX Quảng Yên.

Các nghề và làng nghề truyền thống của tỉnh đã tạo công ăn, việc làm cho hơn 4.200 lao động với thu nhập khoảng 4-6 triệu đồng/người/tháng. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nghề truyền thống đang có dấu hiệu mai một do không tìm được lao động, không thu hút được thanh niên theo học. Bởi theo họ, công việc ở các nghề truyền thống khá vất vả, thu nhập lại không cao so với nhiều nghề khác, như bán hàng thuê, làm thuê cho các dịch vụ kinh doanh, du lịch...

Việc các nghề truyền thống không thu hút được lao động trẻ một phần cũng do các nghề, làng nghề này còn manh mún, lẻ tẻ, chưa có sự liên kết giữa các nhóm hộ, khiến lao động trẻ cảm thấy công việc nhàm chán. Chính quyền địa phương nhiều nơi chưa quan tâm bảo tồn, duy trì và phát triển các nghề, làng nghề truyền thống, nên chưa tuyên truyền cho lao động trẻ theo học nghề. Việc tiếp cận vốn vay của các hộ làm nghề truyền thống để phát triển sản xuất gặp nhiều khó khăn, khiến ngay cả con em có bố mẹ làm các nghề truyền thống cũng thấy hoang mang, lo lắng khi theo nghề.

Có thể thấy rằng, nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh rất đa dạng và có thể phục vụ tốt cho dịch vụ du lịch nếu được quan tâm, phát huy mạnh mẽ. Hiện tỉnh đã đề ra nhiều chính sách để phát huy các giá trị của nghề, làng nghề truyền thống trên địa bàn. Tuy nhiên để bảo tồn, phát huy các nghề này thì cần có các lao động trẻ được đào tạo, kế cận. Muốn vậy việc thu hút lao động vào các nghề truyền thống cần được các địa phương quan tâm hơn nữa.

Cầm Khuê