Vụ lộ đề thi môn Sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 diễn ra như thế nào?

Căn cứ kết quả điều tra xác minh vụ việc có dấu hiệu vi phạm trong công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi môn Sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, ngày 10/6, Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT) Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" xảy ra tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT).

Theo đó, Cơ quan ANĐT đã khởi tố bị can, ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Phạm Thị My (SN 1963, nguyên giáo viên Đại học Sư phạm Hà Nội) và khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Bùi Văn Sâm (SN 1949, nguyên giáo viên Đại học Sư phạm Hà Nội) cùng về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Sau khi được Viện kiểm sát nhân dân tối cao phê chuẩn, Cơ quan ANĐT Bộ Công an đã thực hiện Quyết định và các Lệnh nêu trên đối với bị can Phạm Thị My và Bùi Văn Sâm. Hiện, Cơ quan ANĐT Bộ Công an đang tiến hành điều tra, làm rõ sai phạm của bị can và trách nhiệm của những người có liên quan theo quy định của pháp luật.

Trước đó, Báo CAND đã thông tin, kết thúc kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021, dư luận xôn xao vì nghi vấn đề thi môn Sinh học có sự trùng lắp với hướng dẫn ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ, Phó hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh.

Ngay sau khi kết thúc kỳ thi, thầy Đinh Đức Hiền, giáo viên dạy bộ môn Sinh học, Hệ thống giáo dục HOCMAI (Hà Nội) từng có tâm thư gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, trong đó phản ánh sự bất thường về đề thi môn Sinh học. Theo thầy Hiền, sau khi tiến hành so sánh, đối chiếu giữa đề ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh và đề thi chính thức về nội dung, câu từ, hình vẽ, không chỉ cá nhân ông mà nhiều giáo viên khác đều nhận thấy có sự tương đồng ở mức độ cao. Điều này khiến ông cũng như nhiều các thầy, cô đến từ nhiều địa phương trong cả nước cảm thấy rất băn khoăn về sự tương đồng này là do ngẫu nhiên hay do một lý do nào khác. Những băn khoăn, nghi vấn này cần sớm được làm rõ vì kỳ thi tốt nghiệp THPT với quy mô lớn sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến hàng triệu giáo viên và học sinh.

Trao đổi với báo chí, bà Nguyễn Thị Kim Thúy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho hay, có nhận được đơn tố cáo nghi ngờ việc trùng lặp câu hỏi trong đề môn Sinh học trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 của đội ngũ giáo viên, do thầy Đinh Đức Hiền giáo viên dạy bộ môn Sinh học, Hệ thống giáo dục HOCMAI đứng tên. Ngay sau khi nhận được đơn tố cáo, bà Thuý đã chuyển ngay đến Bộ GD&ĐT để xử lý theo thẩm quyền vào cuối kỳ họp Quốc hội mới đây. Cũng theo bà Thuý, thực hư của chuyện này thế nào phải chờ cơ quan chức năng làm rõ và Bộ GD&ĐT cần sớm công bố rộng rãi khi có kết luận.

Liên quan đến sự việc này, ngày 4/8/2021, Bộ GD&ĐT đã ra Quyết định số 171/QĐ-BGDĐT về việc thành lập tổ công tác liên ngành xác minh thông tin phản ánh về đề thi môn sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021. Tổ công tác làm việc trong 6 ngày, từ ngày 4 đến 9/8/2021. Sau quá trình làm việc, tổ đã có biên bản chi tiết về sự việc. Trong biên bản, tổ chuyên gia đã kết luận "có dấu hiệu bất thường". Cụ thể có 4 đề thi xuất ra từ máy tính trong số các đề thô được ban đề thi sử dụng để xây dựng đề thi chính thức giống trên 90% với bài tổng ôn của thầy Phan Khắc Nghệ. Bên cạnh đó, kết quả xác minh cho thấy ban đề không rút ngẫu nhiên câu hỏi từ ngân hàng đề thi như quy định trong quy chế, mà xây dựng đề thi từ các đề có sẵn (lấy câu hỏi thô từ các đề có sẵn, để đưa vào đề chính thức). Mặc dù đã có biên bản với những nội dung khẳng định “có dấu hiệu bất thường” được các chuyên gia chỉ ra như trên nhưng từ ngày 9/8/2021 đến nay, Bộ GD&ĐT vẫn chưa đưa ra bất cứ thông tin hay phương án xử lý gì với kết quả mà các chuyên gia, giáo viên chỉ ra. Điều này gây khó hiểu với dư luận và chính những người trong cuộc.

Chia sẻ với PV Báo CAND, TS.Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho biết: Theo dõi sự việc, cá nhân ông cho rằng, quy trình làm đề thi ở đây có gì đó chưa thật ổn. Thực tế, nếu các câu hỏi của môn Sinh học được rút ngẫu nhiên từ ngân hàng đề thi thì chắc chắn sẽ không thể có sự trùng lặp cao như vậy. Cũng theo ông Khuyến, Bộ GD&ĐT cần rà soát quy trình làm đề thi ở tất cả các môn thi để xem có sơ suất, sai sót ở khâu nào và kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện. Lý do kỳ thi tốt nghiệp THPT là kỳ thi có quy mô lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu học sinh nên không thể có sai sót ở bất kỳ khâu nào. “Bộ GD&ĐT cũng cần sớm công khai kết luận về vụ việc này để yên lòng dư luận, đặc biệt là hàng triệu giáo viên và học sinh, nhất là khi kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022 đang đến rất gần”, ông Khuyến cho hay.

Liên quan đến những nghi vấn bất thường đề thi môn Sinh học trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có phản hồi chính thức. Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ, Bộ GD&ĐT đang xem xét trách nhiệm cá nhân, tổ chức có liên quan để xử lý theo quy định.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết: Thông qua công tác quản lý, giám sát của Bộ GD&ĐT cũng như nắm bắt các thông tin, ý kiến từ dư luận, Bộ GD&ĐT đã ghi nhận yếu tố không bình thường liên quan đến việc luyện thi và đề thi môn sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021. "Ngay khi có thông tin, tháng 8/2021, lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo kiểm tra vấn đề này. Bộ đã chủ động phối hợp cùng cơ quan Công an thành lập tổ công tác liên ngành để xác minh, làm rõ các yếu tố liên quan đến sự trùng lặp giữa nội dung ôn thi môn Sinh học của một giáo viên ở Hà Tĩnh với đề thi tốt nghiệp THPT môn này. Tổ công tác liên ngành của Bộ GD&ĐT và Bộ Công an đã làm việc nghiêm túc, chặt chẽ, chi tiết và khách quan", Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết.

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, Bộ GD&ĐT đang xem xét trách nhiệm cá nhân, tổ chức có liên quan để xử lý theo quy định. Mặt khác, lãnh đạo Bộ đã và đang chỉ đạo triển khai ngay việc rà soát, điều chỉnh các khâu có liên quan tới kỳ thi, đặc biệt là khâu đề thi, để bảo đảm việc tổ chức thi thời gian tới được chặt chẽ nhất.