Nhạc sĩ Huy Thục - 45 năm chiến thắng Khe Sanh ta lại về

Ở tuổi 80, mỗi khi nhắc đến Quảng Trị, nhạc sĩ Huy Thục không khỏi bồi hồi xúc động: “Với tôi, Quảng Trị là đất mẹ, là cái nôi giúp cho những sáng tác của tôi đi cùng năm tháng. Tôi luôn nhớ về mảnh đất ấy với tất cả niềm yêu thương, nhớ nhung và mong mỏi...”.

“Tôi viết, họ nhận là của miềng”

Năm 1968, nhạc sĩ Huy Thục bước chân vào chiến trường Quảng Trị khốc liệt. Ông đã yêu quý và cảm phục những con người nơi đây. Đó chính là nguồn cảm hứng bất tận cho những sáng tác của ông. Sau bao nhiêu năm, bây giờ trở lại với những địa danh lịch sử của Quảng Trị như Cam Lộ, Đak Rông, Khe Sanh... nhạc sĩ Huy Thục lại được nhận tình yêu thương, đùm bọc như ngày nào. Niềm hạnh phúc trở lại khiến ông thốt lên: “Tôi là chàng trai Bắc, nhưng là nhạc sĩ của Quảng Trị”. “Cô gái Pa Kô”, “Chào đường 9 anh hùng”, “Tiếng hát trên đường quê hương”... - những ca khúc đã làm nên nhạc sĩ Huy Thục trong lòng mỗi người yêu nhạc VN và cũng là những sáng tác góp phần đưa quê hương, con người Quảng Trị đến với bạn bè trong nước và quốc tế.

Nhạc sĩ Huy Thục cùng vợ trở lại thăm Quảng Trị - mảnh đất ghi dấu nhiều tác phẩm âm nhạc thành công của ông.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Quảng Trị là mảnh đất của máu và nước mắt, nhưng những sáng tác của Huy Thục tuyệt nhiên không nhắc đến những điều đó. Ông cho rằng: “Vào mặt trận phải phát hiện được đề tài, từ đó ra nốt nhạc, ra lời ca mang tính văn học”. Và tính văn học trong những sáng tác của ông chính là những chiến sĩ dù đối mặt với chiến tranh, với bom đạn chết chóc vẫn mang niềm tin, lạc quan. Những người con Quảng Trị dù hàng ngày, hàng giờ đối mặt với làn mưa bom bão đạn vẫn cất cao tiếng hát. Người nhạc sĩ ấy viết nhạc với niềm tin mãnh liệt rằng, thế hệ những người tham gia kháng chiến chống Mỹ sẽ làm nên chiến thắng: “Bữa ni em đi tải đạn/ qua dốc đèo qua suối qua khe/ qua đường chín phơi phới niềm tin thắng lợi ngày mai...” (Tiếng hát trên đường quê hương)

Với nhạc sĩ Huy Thục, niềm động viên lớn lao nhất đến với ông vào dịp đầu năm 2013. Khi trở lại thăm đồng bào Pa Kô ở Quảng Trị, Huy Thục chứng kiến ca khúc “Cô gái Pa Kô” của mình sáng tác được người dân ở đây dịch sang tiếng bản địa. “Họ hát được cả tiếng mình và tiếng đồng bào, rồi có người còn nhận “Cô gái Pa Kô” là bài hát của đồng bào miềng (mình). Tôi là người Kinh, viết ra một bài hát sống được trong lòng quần chúng đã khó, nay họ còn nhận là của miềng - đó là món quà quý giá, là giá trị lớn lao mà tôi nhận được” - ông xúc động.

Khe Sanh và những người mang họ Hồ

Bà Hồ Thị Đơn ở huyện Đak Rông (Quảng Trị) là người sở hữu nhiều đàn ta lư. Bài hát "Tiếng đàn ta lư" được bà và đội văn nghệ biểu diễn nhiều lần trong các dịp lễ. Ảnh: HƯNG THƠ

Khoác balô vào chiến trường Quảng Trị với vai trò là văn công khi tuổi vừa tròn đôi mươi. Chàng trai đất Bắc ngày ấy không thể ngờ cuộc chiến ở đây khốc liệt đến thế. Dưới làn mưa bom bão đạn, những cô gái Pa Kô, Vân Kiều gùi trên vai những quả đạn pháo nặng trĩu, vẫn đeo chiếc đàn ta lư trước ngực, cất cao giọng hát chào anh giải phóng quân. Khi Huy Thục đang ở Hà Nội, được gặp Bác Hồ, ông đã nghe Bác nói về tấm lòng của người đồng bào Vân Kiều, Pa Kô sống trên dãy Trường Sơn: “Họ nghèo khó, ăn rau rừng và uống nước suối, nhưng tấm lòng của họ đáng để chúng ta trân trọng” - ông nhớ lại.

Cùng sống với đồng bào dân tộc một thời gian. Huy Thục chứng kiến những tấm lòng kiên trung với cách mạng, sự dũng cảm của những con người chân đất. “Họ đói khổ, nhưng tấm lòng của họ rất trong trắng. Gùi cả tạ gạo trên vai cho bộ đội, trong lúc đó người nào cũng đói xanh mắt, nhưng ai cũng hăng hái”. Xúc cảm về những thế hệ tuổi trẻ dâng hiến thân mình để đánh giặc, Huy Thục trăn trở muốn thế hệ mai sau không được phép quên. Đó chính là động lực thôi thúc ông sáng tác bài hát: “Tiếng đàn ta lư”. “Từ trên đỉnh núi cao chon von/ thánh thót nhịp nhàng vang lời em ca/ theo nhịp bước quân đi trong tiếng đàn ta lư.../ Tính tính tính tính tính tang tính tình/ con chim Chơrao xinh hót trên cành vui mừng công anh...”. Ca từ, nhạc điệu dồn dập, nhộn nhịp lấy giai điệu phát ra từ tiếng đàn ta lư khiến bài hát trở nên sôi động, như thúc giục quân và dân ta tiến lên. Cùng với đó là hình ảnh những cô gái Vân Kiều, Pa Kô, rừng núi Trường Sơn và bộ đội cụ Hồ với niềm vui chiến thắng. Bài hát đi vào lòng người tự nhiên, gần gũi, dễ hát, dễ thuộc, nên đến bây giờ, thế hệ trẻ hôm nay vẫn hát và truyền được niềm tự hào vào mỗi con người sinh ra và lớn trên mảnh đất này.

“Tiếng đàn ta lư” chỉ là một trong những sáng tác được Huy Thục lấy chính tên của mình. Trước đó, rất nhiều bài hát ông dùng tên của con trai là Lê Anh Chiến. Nhiều người khi nghe những sáng tác lấy tên Lê Anh Chiến vẫn cho rằng, đó là người Quảng Trị - bởi chỉ có người con Quảng Trị mới có thể viết nên những ca khúc mang đậm hơi thở và tâm hồn con người của mảnh đất khói lửa như thế. Mong mỏi gặp lại những cô gái Vân Kiều, Pa Kô và mảnh đất Khe Sanh - nơi ghi dấu nhiều kỷ niệm khiến chàng nhạc sĩ đất Bắc ngày nào trở thành “người nhạc sĩ của Quảng Trị”, Huy Thục chia sẻ: “Tôi sẽ trở lại, còn sức tôi sẽ trở lại cùng bà con Quảng Trị đón chào niềm vui chiến thắng. Đặc biệt, dịp kỷ niệm 45 năm chiến thắng Khe Sanh tới, tôi sẽ vào... Tôi là người nhạc sĩ của Quảng Trị mà”.

Theo Lao động