Phổ biến, tư vấn pháp luật lao động cho công nhân: Đa dạng các biện pháp, hình thức

Quảng Ninh là một trong các tỉnh, thành trong cả nước thực hiện khá tốt công tác tuyên truyền, phổ biến và tư vấn pháp luật cho CNLĐ, thể hiện bằng số vụ đình công thấp (dưới 10 vụ/năm 2011), số vụ khiếu kiện liên quan đến quyền lợi người lao động (4 vụ/năm 2011).

Thực hiện Nghị quyết 04 năm 2010 của Tổng LĐLĐ về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn pháp luật của tổ chức Công đoàn trong tình hình mới”, tháng 6-2011, Văn phòng Tư vấn pháp luật công đoàn của LĐLĐ tỉnh được nâng cấp thành Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Trung tâm đã nhanh chóng đề ra những kế hoạch hoạt động, đa dạng hình thức tuyên truyền, tư vấn, giúp người lao động kịp thời nắm bắt kiến thức pháp luật tự bảo vệ mình; hạn chế các cuộc đình công, lãn công trái pháp luật, ảnh hưởng quyền và lợi ích của người lao động và doanh nghiệp.

Một buổi phổ biến, tư vấn pháp luật lưu động cho công nhân Công ty Giày Everbest Việt Nam do Trung tâm tổ chức tại Nhà Văn hoá khu Cao Sơn 3, phường Cẩm Sơn (TX Cẩm Phả).

Tư vấn pháp luật lưu động là hình thức mới. Trung tâm đã phối hợp với LĐLĐ các huyện, thị xã, thành phố chủ động thâm nhập vào các khu nhà trọ công nhân để tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật lao động. Từ tháng 6 đến nay, Trung tâm đã phối hợp tổ chức tuyên truyền thành công tại 3 địa điểm: Đông Triều, Uông Bí, Cẩm Phả. Tại đây, những vướng mắc về chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc, hợp đồng lao động; những câu hỏi liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của đoàn viên với công đoàn cơ sở, về thời gian làm việc, nghỉ ngơi, chế độ làm thêm giờ… của người lao động đều được cán bộ công đoàn trả lời cặn kẽ. Cũng thông qua đó, cán bộ công đoàn nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, tìm hiểu việc thực hiện chế độ chính sách với người lao động tại các doanh nghiệp. Những thông tin phản hồi từ phía công nhân là cơ sở rất tốt để LĐLĐ thực hiện điều hành, hướng nghiệp. Hầu hết các công nhân được hỏi, thích hình thức tư vấn pháp luật lưu động, vì người lao động có thể mạnh dạn đặt ra những câu hỏi trực tiếp liên quan đến quyền lợi của mình.

Tổ chức các buổi giảng bài, truyền đạt kiến thức pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức địa phương, qua đó biến họ thành những tuyên truyền viên thiết thực để phổ biến pháp luật sâu rộng trong cộng đồng dân cư, người lao động nhập cư và người dân sở tại. Trong tháng 10 vừa qua, Trung tâm đã phối hợp với Quỹ Khuyến khích phụ nữ phát triển của TP Uông Bí mở hai lớp về nội dung pháp luật lao động và tư vấn pháp luật lao động cho đội ngũ chủ tịch, phó chủ tịch hội, chi hội trưởng chi hội phụ nữ; bí thư, phó bí thư đoàn, bí thư chi đoàn thanh niên, tổ công nhân tự quản của 11 phường.

Tư vấn pháp luật tại chỗ, qua điện thoại là hình thức tư vấn phổ biến nhất. Trung tâm đã cùng với UBKT, Ban chính sách pháp luật, các cấp công đoàn tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo bằng các biện pháp tư vấn hoà giải. Đồng thời hướng dẫn người lao động, đoàn viên công đoàn, tổ chức công đoàn nắm rõ trình tự khởi kiện trong các vụ tranh chấp lao động cá nhân phù hợp với tình hình, đúng với luật định. Trong các vụ khiếu kiện, cán bộ của Trung tâm có thể đứng ở vị trí người đại diện theo uỷ quyền để bảo vệ người lao động trước toà, hoặc người lao động có thể gửi đơn lên LĐLĐ tỉnh đề nghị cử cán bộ đại diện bảo vệ quyền lợi cho họ trước toà.

Giám đốc Trung tâm, anh Đỗ Văn Khánh cho biết: Với quan điểm trước khi tư vấn phải làm hoà giải, quyền lợi của người lao động được đặt lên trên hết, thời gian qua Trung tâm đã tư vấn, hoà giải thành công một số vụ đình công tại các doanh nghiệp và bảo vệ được quyền lợi cho công nhân. Như vụ đình công 8 ngày của hơn 100 CNLĐ ở Chi nhánh Công ty TNHH Sao Vàng - Uông Bí; vụ đình công đòi tăng lương ở Xí nghiệp Than Cẩm Thành (Công ty Than Hạ Long); vụ khiếu kiện của một công nhân với Công ty TNHH MTV Lâm trường Bình Liêu sa thải người lao động khi chưa đủ căn cứ… Để làm được việc đó, cán bộ tư vấn phải có trình độ, kinh nghiệm, phải hiểu được mối quan hệ của người lao động và chủ sử dụng lao động để tư vấn, hoà giải mà vẫn bảo vệ được quyền lợi người lao động, giữ được sự ổn định trong doanh nghiệp. Hiện đơn thư nhờ tư vấn, hoà giải về Trung tâm ngày càng nhiều, chứng tỏ người lao động thực sự tin tưởng ở tổ chức Công đoàn, tin cách giải quết, tham vấn của các cán bộ nơi đây.

Anh Khánh cho biết thêm, cái khó hiện nay trong tuyên truyền, phổ biến và tư vấn là số lượng tổ chức công đoàn cơ sở doanh nghiệp tư nhân rất thấp, nên tuyên truyền chưa thể đến hết với các đối tượng công nhân; lực lượng thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách pháp luật mỏng, nên không thể kiểm tra hết các đơn vị, doanh nghiệp để phát hiện sai phạm và kịp thời bảo vệ quyền lợi người lao động. Vì vậy, việc tuyên truyền, tư vấn cho công nhân hiểu biết kiến thức pháp luật, tự bảo vệ mình và chấp hành tốt quy định lao động là hết sức cần thiết. Việc vận động các chủ sử dụng lao động hiểu, phối hợp với các cấp uỷ địa phương, với tổ chức công đoàn tuyên truyền, tư vấn pháp luật cho người lao động là rất quan trọng. Thời gian tới, Trung tâm sẽ đa dạng hoá hơn các biện pháp, hình thức tuyên truyền để kiến thức pháp luật có thể đến được tất cả công nhân trên địa bàn tỉnh.

Thanh Hằng