Quyền được hưởng di sản

* Hỏi: Bố mẹ tôi có một mảnh đất. Sau khi bố tôi mất, mẹ tôi lập di chúc để lại mảnh đất đó cho tôi để thờ cúng vì trước kia ông cũng đồng ý như vậy. Tuy nhiên, gia đình chưa làm thủ tục phân chia di sản của bố, nay mẹ tôi đã mất, em gái tôi muốn được hưởng phần thừa kế từ mảnh đất đó thì có được không và di chúc của mẹ tôi có được công nhận không?
Nguyễn Thị Họp, thôn Vị Khê, xã Liên Vị (Quảng Yên)

* Trả lời: Theo quy định tại Luật Hôn nhân gia đình 2000, mảnh đất của bố mẹ chị được xác định là tài sản chung.

* Nếu bố chị để lại di chúc miệng với nội dung để lại cho chị phần di sản của ông thì di chúc đó chỉ được coi hợp pháp, nếu ông thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày ông thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.

* Nếu khi bố chị mất mà không để lại di chúc hợp pháp, mẹ chị chỉ có quyền định đoạt đối với quyền sử dụng một nửa mảnh đất và di chúc của bà chỉ được công nhận nội dung về phần tài sản của mình (trường hợp di chúc đủ điều kiện về hình thức và nội dung theo quy định của pháp luật). Phần di sản của bố chị phải chia theo quy định của pháp luật theo quy định tại Điều 676 - Bộ Luật Dân sự 2005 như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Như vậy, em gái chị có quyền được hưởng một phần bằng với phần của mẹ chị và các anh chị em khác từ di sản bố để lại.

Trung tâm Trợ giúp Pháp lý Nhà nước tỉnh (Sở Tư pháp)