Sản xuất, cung ứng con giống cho nuôi trồng thuỷ sản: Nhiều hạn chế và quá yếu kém

Theo kết quả điều tra và đánh giá của cơ quan chức năng thì nghề nuôi trồng thuỷ sản trên địa bàn tỉnh thiếu tính bền vững, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là rủi ro về dịch bệnh. Những rủi ro này một phần nguyên nhân do nghề nuôi trồng thuỷ sản trên địa bàn tỉnh chưa chủ động được về nguồn giống, từ số lượng đến chất lượng giống.

Để thực hiện quy hoạch tổng thể ngành Thuỷ sản Quảng Ninh đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 thì diện tích nuôi trồng thuỷ sản trên địa bàn đến năm 2020 là 23.000ha, sản lượng đạt 53.000 tấn. Với quy hoạch này, nhu cầu về con giống theo tính toán của ngành chức năng đến năm 2020 cần khoảng 6 tỷ con giống. Và trong kế hoạch năm 2013, diện tích nuôi trồng thuỷ sản toàn tỉnh sẽ là trên 19.700ha, nhu cầu về giống là 4,3 tỷ con, trong khi đó nguồn giống ương nuôi, sản xuất tại các cơ sở sản xuất trên địa bàn mới chỉ đạt khoảng 800 triệu con. Đây là bài toán khó đối với công tác tổ chức sản xuất cũng như quản lý con giống thuỷ sản hiện nay.

Sản xuất giống ngao giá tại Công ty TNHH Đỗ Tờ (Vân Đồn).

Hiện nay, toàn tỉnh có 17 cơ sở sản xuất giống thuỷ sản, trong đó có 14 cơ sở sản xuất kinh doanh giống thuỷ sản nước lợ, 3 cơ sở sản xuất kinh doanh giống thuỷ sản nước ngọt với công suất bình quân đạt 30-40 triệu con giống/năm. Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng, tình hình sản xuất giống trên địa bàn tỉnh chỉ đáp ứng được hơn 10% giống/ năm cho người nuôi trên địa bàn. Còn lại chủ yếu được người nuôi mua từ các tỉnh ngoài và từ Trung Quốc. Đặc biệt vấn đề sản xuất, quản lý con giống rất khó khăn đối với nghề nuôi trồng thuỷ sản, trong đó đặc biệt là tôm giống và nhuyễn thể. Trong tổng số 17 cơ sở sản xuất giống trên địa bàn tỉnh thì có 11 trại sản xuất tôm giống, hàng năm sản xuất được 124,5 triệu con giống, bằng 17,7% tổng công suất thiết kế (tổng công suất thiết kế trên 700 triệu PL/năm tôm các loại). Tuy nhiên, đến nay toàn tỉnh chỉ còn 8 cơ sở sản xuất tôm giống hoạt động. Những cơ sở này chủ yếu được xây dựng từ trước năm 2005 với quy mô nhỏ, chất lượng giống thấp, không cạnh tranh được nên đã dần chuyển sang sản xuất các đối tượng khác như nhuyễn thể, cá biển; một số cơ sở chỉ nhập ấu trùng Nauplius từ Trung Quốc, miền Nam về ương thành tôm post cung cấp cho người nuôi. Vì vậy, nguồn gốc và chất lượng con giống không được kiểm soát. Số lượng tôm giống sản xuất, cung ứng từ các cơ sở sản xuất trong tỉnh chỉ đáp ứng đạt chưa đến 20% nhu cầu giống tôm trong tỉnh. Hàng năm, toàn tỉnh cần khoảng hơn 2 tỷ con tôm giống phục vụ cho nhu cầu nuôi.

Trong những năm gần đây, nghề nuôi nhuyễn thể phát triển mạnh trên địa bàn tỉnh với nhiều đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao như: Tu hài, hàu, ngao... Với việc không chủ động được về nguồn giống nuôi làm cho nghề nuôi nhuyễn thể trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, toàn tỉnh có 3 cơ sở sản xuất giống nhuyễn thể: Công ty TNHH Đỗ Tờ, Quan Minh, doanh nghiệp tư nhân Phương Anh. Năm 2012, các cơ sở này đã sản xuất được 66 triệu con giống, đáp ứng được từ 10-12% nhu cầu về giống nhuyễn thể trên địa bàn. Tuy nhiên, vấn đề sản xuất giống tại các cơ sở này cũng tồn tại nhiều bất cập. Nguồn giống bố mẹ nhuyễn thể như tu hài chủ yếu được khai thác từ các bãi tự nhiên, chưa có sự kiểm tra, kiểm dịch về chất lượng; một số cơ sở lấy giống bố mẹ từ vụ nuôi năm trước để đến năm sau cho sinh sản dẫn đến hiện tượng cận huyết, thoái hoá giống. Do việc sản xuất và cung ứng giống nhuyễn thể chưa đáp ứng nhu cầu nên người nuôi đã mua giống trôi nổi từ Trung Quốc, miền Nam về ương nuôi nên chất lượng giống thấp, không được kiểm dịch. Cùng với đó, do phải vận chuyển xa, môi trường thay đổi nên chất lượng con giống thả nuôi không đảm bảo. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình hình dịch bệnh xảy ra trên nhuyễn thể nuôi trong thời gian vừa qua. Cùng với sản xuất tôm giống, giống nhuyễn thể, hiện nay, việc sản xuất và cung ứng giống thuỷ sản nước ngọt, giống cá biển, cua biển cũng tồn tại nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu giống thuỷ sản sạch bệnh và nhu cầu nuôi của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn.

Đồng chí Đinh Trọng Ly, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Để khắc phục những hạn chế này, trong thời gian tới ngành sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh tăng cường cho công tác quy hoạch vùng sản xuất giống thuỷ sản, xây dựng cơ sở sản xuất giống đồng bộ, có chính sách hỗ trợ phát triển trong lĩnh vực sản xuất giống và nuôi trồng thuỷ sản.

Hữu Việt