Thành phố Móng Cái cần nỗ lực hơn nữa

Trong quá trình khởi tố, điều tra vụ án sai phạm về đất đai tại phường Hải Hoà (TP Móng Cái), từ cuối năm 2007, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã tạm giữ 824 bộ hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) của các hộ dân phường Hải Hoà. Tại bản án hình sự phúc thẩm số 35/2010, ngày 22-1-2010 của Toà phúc thẩm Toà án Nhân dân Tối cao đã kết luận 268 hồ sơ có sai phạm và giao cho UBND TP Móng Cái giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngay sau khi có phán quyết của Toà án, TP Móng Cái đã thành lập các tổ công tác kiểm tra, rà soát hồ sơ, kiểm tra thực địa để giải quyết theo thẩm quyền. Trong số 824 bộ hồ sơ, ngoài 268 hồ sơ có sai phạm như kết luận của Toà án nhân dân Tối cao, số hồ sơ còn lại là 556 bộ. Đối với số 556 hồ sơ GCNQSDĐ liên quan đến vụ án đất đai tại phường Hải Hoà, thành phố đã chỉ đạo: Các hộ dân được quyền quản lý, sử dụng và thực hiện các giao dịch bình thường theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, để tạo sự công bằng trong nhân dân và tránh khiếu kiện kéo dài, trong quá trình các hộ dân thực hiện việc giao dịch nếu phát hiện trường hợp nào có sai phạm thì cơ quan chức năng cho tạm ngừng giao dịch và kiểm tra, đề xuất phương án xử lý báo cáo UBND thành phố chỉ đạo giải quyết (thời gian giải quyết là 10 ngày làm việc). Theo báo cáo của TP Móng Cái: Đến tháng 8-2011, có 64 trường hợp các hộ dân thuộc 556 hồ sơ có đề nghị thực hiện giao dịch. Qua kiểm tra, rà soát trên hồ sơ cho thấy cả 64 hồ sơ chưa đủ điều kiện thực hiện giao dịch phải chuyển thanh tra thành phố kiểm tra, đề xuất giải quyết. Ngày 20-7-2011, UBND thành phố đã ban hành Quyết định (QĐ) số 2522 về việc thanh tra đối với 27 hồ sơ có dấu hiệu sai phạm. Qua thanh tra cho thấy chỉ có 3 trường hợp đủ điều kiện cho giao dịch bình thường, còn 17 trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính; 2 trường hợp phải thu hồi GCNQSDĐ; 2 trường hợp công nhận QSDĐ vượt quá hạn mức; 3 trường hợp không hợp tác làm việc với cơ quan chức năng. Ngày 16-8 vừa qua, thành phố tiếp tục có QĐ số 2776 về việc thanh tra đối với 32 hồ sơ có dấu hiệu sai phạm.

Đối với 268 hồ sơ có sai phạm, qua rà soát, phân loại cơ quan chức năng thấy 40/268 hồ sơ đủ điều kiện cấp GCNQSDĐ (theo bản án thì những hồ sơ này sai phạm do không thu tiền sử dụng đất). Với những hồ sơ này thành phố thực hiện truy thu nghĩa vụ tài chính theo quy định, những hộ dân chưa có khả năng tài chính để nộp tiền sử dụng đất và có nguyện vọng ghi nợ thì được “ghi nợ tiền sử dụng đất”. Hiện đã có 41/49 hộ dân đến kê khai thực hiện nghĩa vụ tài chính. Với 219 hồ sơ không đủ điều kiện cấp GCNQSDĐ (theo bản án thì những hồ sơ này sai phạm do lập hồ sơ từ không đủ điều kiện cấp GCN thành đủ điều kiện cấp; từ phải nộp tiền SDĐ nhưng đã không thu tiền sử dụng đất...), các sở, ngành chức năng của tỉnh cũng đã họp và đi đến thống nhất giải quyết theo hướng: Thu hồi GCN đã cấp năm 2007; hoàn thiện hồ sơ, ra quyết định cho phép chuyển mục đích SDĐ; các hộ phải thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được chuyển mục đích sử dụng đất. Thực hiện ý kiến chỉ đạo trên, TP Móng Cái đã ban hành quyết định thu hồi GCN đã cấp năm 2007 của các hộ dân và cho chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở. Đến nay mới có 124 trường hợp các hộ dân đã kê khai đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất và cũng đã được thành phố cho chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở; 30 trường hợp nằm trong quy hoạch (khu dân cư bắc đại lộ Hoà Bình, đường dẫn cầu Bắc Luân 2, tuyến đường Móng Cái - Trà Cổ), do vậy thành phố yêu cầu các hộ dân giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất, khi bồi thường giải phóng mặt bằng, các cơ quan chức năng sẽ xem xét giải quyết theo quy định. Đồng thời nếu hộ dân có nhu cầu về đất ở thì có đơn đề nghị, thành phố sẽ xem xét cấp cho 1 ô đất tại vị trí khác theo quy hoạch có thu tiền sử dụng đất. Hiện còn 60 trường hợp chưa đến kê khai đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất; 5 trường hợp chưa có quyết định thu hồi GCN do thay đổi chủ sở hữu, hộ dân chưa cung cấp giấy chứng nhận để đối chiếu.
Như vậy có thể thấy TP Móng Cái đã rất tích cực chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể tập trung giải quyết việc cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân sau vụ án đất đai tại phường Hải Hoà, đồng thời xem xét và xử lý kỷ luật các cá nhân có thiếu sót, sai phạm, có liên quan đến vụ án. Mặc dù địa phương đã có nhiều cố gắng nhưng thời gian qua vẫn có 33 đơn thư (trong đó có 1 đơn tập thể, 32 đơn của hộ dân) kiến nghị liên quan đến hồ sơ có sai phạm trong bản án đất đai tại phường Hải Hoà. Nội dung đơn của 32 hộ dân tập trung chủ yếu là đề nghị không thu hồi GCNQSDĐ đã cấp, được thực hiện giao dịch bình thường và không phải nộp tiền sử dụng đất; một số trường hợp đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ nhưng lại nằm trong danh sách không đủ điều kiện. Nghiêm trọng hơn có một số đối tượng (trong đó có cả những đối tượng không có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) lợi dụng sự thiếu hiểu biết của một số hộ dân, đã kích động khiếu kiện tập thể, tập trung đông người tại trụ sở các cơ quan Nhà nước để gây áp lực đòi giải quyết cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân thuộc 268 hồ sơ không phải nộp tiền sử dụng đất với lý do: Hải Hoà là địa bàn được miễn tiền sử dụng đất theo khoản 3, điều 50 Luật Đất đai 2003. Đồng thời, trong quá trình thành phố triển khai thực hiện các buổi đối thoại, thông báo chủ trương, tiến độ giải quyết cho các hộ dân, các đối tượng này thường xuyên có hành vi kích động, gây rối làm ảnh hưởng đến kết quả cuộc họp.

Qua vụ việc trên cho thấy do công tác quy hoạch đất đai tại phường Hải Hoà (TP Móng Cái) từ trước tới nay chưa được làm tốt, việc đo vẽ, hoàn thiện bản đồ địa chính chưa đầy đủ, năng lực của một số cán bộ cơ sở còn yếu không đáp ứng được yêu cầu công việc. Chính vì vậy đã xảy ra tình trạng nhiều hộ dân tự ý lấn chiếm đất của Nhà nước để xây dựng nhà cửa; lấn để bán, chuyển nhượng không qua chính quyền nên dẫn đến tranh chấp đất đai giữa các hộ dân. Bên cạnh đó, việc giải quyết của các cơ quan chức năng, một số phòng ban chuyên môn của thành phố chưa cương quyết, thậm chí còn chậm giải quyết hoặc giải quyết không đúng trọng tâm, không đúng thẩm quyền nên đã làm ảnh hưởng lớn đến quá trình giải quyết, dẫn đến bức xúc cho người dân.

Để giải quyết việc cấp GCNQSDĐ ở Hải Hoà đúng quy định của pháp luật, TP Móng Cái cần tích cực giải thích kết hợp với tuyên truyền, vận động về chính sách, quy định của Nhà nước để các hộ dân hiểu, đồng tình với phương án giải quyết của tỉnh và thành phố. Với những đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, thường xuyên có hành vi kích động, gây rối làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự cần phải được xử lý nghiêm.