Trăn trở nghề làm mắm ở Quan Lạn

Nghề làm mắm ở Quan Lạn (Vân Đồn) đã gắn với đời sống người dân trong xã từ rất lâu đời. Tuy nhiên, dẫu đã trải qua nhiều năm, nhưng nghề làm mắm ở Quan Lạn vẫn phát triển một cách cầm chừng.

Đến nay, tuy xã có tới hàng trăm nhà làm mắm, nhưng chỉ có 5-7 hộ làm theo hướng sản xuất hàng hoá. Ông Lưu Bá Hộ, 70 tuổi, ở thôn Đoài là người có cơ sở sản xuất mắm tương đối lớn ở xã cho biết: “Sở dĩ nghề làm mắm ở Quan Lạn chỉ phát triển quy mô nhỏ, vì nó chưa được chú trọng, chưa có quy hoạch, mạnh ai người ấy làm. Quan Lạn khí hậu trong lành, ít bụi, nguyên liệu làm mắm nhiều và rẻ. Vào mùa du lịch, chúng tôi bán mắm cho du khách rất chạy. Gia đình tôi mỗi năm làm được khoảng 4.000 lít nước mắm, doanh thu khoảng 100 triệu đồng/năm”.

Gia đình ông Lưu Bá Hộ là một trong số ít người làm mắm theo hướng sản xuất hàng hoá ở Quan Lạn.

Dẫu có nhiều thuận lợi để phát triển nghề làm mắm như vậy, nhưng rất ít hộ ở Quan Lạn tính chuyện mở rộng quy mô sản xuất, vì làm mắm đòi hỏi phải có diện tích đất rộng để ngâm cá chượp khoảng 3 năm mới bắt đầu lọc ra được sản phẩm nước mắm. Những dụng cụ chum, vại ngâm cá chượp buộc phải để cố định một nơi trong thời gian dài. Sản phẩm mắm tiêu thụ chủ yếu vào mùa hè khi có khách du lịch, còn ở xã rất ít người mua vì gần như nhà nào cũng tự làm mắm. Khách du lịch mua mắm ở Quan Lạn đều có chung đánh giá chất lượng mắm của xã không thua gì nước mắm Cái Rồng (Vân Đồn). Do chưa có thương hiệu nên mắm Quan Lạn chỉ bán được giá thành 80 nghìn đồng/lít, trong khi mắm ở Cái Rồng người mua sẵn sàng chấp nhận với giá 250 nghìn đồng/lít.

Nghề làm mắm ở Quan Lạn rất cần đổi mới phát triển để vươn tới thị trường xa hơn. Muốn như vậy thì nghề mắm cần đầu tư mạnh hơn về vốn, nhân lực, mặt bằng sản xuất và điều cần thiết hơn nữa là xây dựng thương hiệu. Nghề làm mắm cũng là hướng phát triển đa dạng ngành nghề ở Quan Lạn, giúp xã giảm tải lượng người khai thác sá sùng hàng ngày trên bãi, tránh nguy cơ cạn kiệt nguồn hải sản quý giá này khi mà nó được khai thác tràn lan. Nói về hướng phát triển lâu dài nghề làm mắm ở Quan Lạn, một cán bộ UBND xã cho biết: “Quan Lạn là xã phát triển du lịch và đang nằm trong vùng quy hoạch phát triển thành đô thị loại IV của huyện Vân Đồn. Do vậy các cơ sở làm mắm cần được đưa ra xa khu dân cư, nhưng điều này không nhận được sự đồng tình của nhiều hộ dân. Bởi họ vẫn chỉ coi đây là nghề phụ và làm chủ yếu là phục vụ gia đình mình là chính, chứ ít người tính đầu tư lớn để phát triển rộng hơn”. Ông Nguyễn Văn Toàn, Chủ tịch Hội Nông xã thì cho hay: “Chúng tôi cũng đã rất quan tâm đến vấn đề tạo thương hiệu cho mắm Quan Lạn và đã có những đề xuất lên cấp trên. Vừa qua Sở Công Thương đã thành lập đoàn đi khảo sát thực tế việc làm mắm ở xã để tiến hành các bước xây dựng thương hiệu nhưng chưa có hồi âm. Hiện nay, người làm mắm ở Quan Lạn rất cần sự hỗ trợ của tỉnh, huyện về vốn sản xuất, mặt bằng, khoa học kỹ thuật…”.

Quan Lạn đã rất nổi tiếng với nghề khai thác sá sùng, nếu như có thêm thương hiệu “Mắm Quan Lạn” thì xã càng có thêm nhiều thuận lợi để hoàn thành tốt tiêu chí cơ cấu lao động trong chương trình xây dựng nông thôn mới.  

Công Thành