Qua các kỳ Đại hội XIII, XIV, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh luôn xác định kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh; đảm bảo an sinh xã hội, không ngừng nâng cao phúc lợi xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội; nhanh chóng thu hẹp khoảng cách chênh lệch giàu nghèo giữa khu vực thành thị và nông thôn; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân. Đặc biệt, Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh đã xác định một trong ba khâu đột phá của giai đoạn 2020 - 2025 là “xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh”. Tỉnh ủy cũng ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 09/3/2018 về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”; trở thành nguồn lực quan trọng để hiện thực hóa khát vọng xây dựng, phát triển bền vững tỉnh Quảng Ninh với các đặc trưng “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”.

Tỉnh cũng có bước đột phá trong việc huy động các nguồn lực đầu tư thiết chế văn hóa, thể thao đồng bộ, hiện đại với các công trình nổi bật như Cung Quy hoạch, hội chợ và triển lãm tỉnh; Quảng trường 30/10; Thư viện, Bảo tàng Quảng Ninh; Công viên hoa Hạ Long; Cung văn hóa thanh thiếu nhi tỉnh Quảng Ninh; Trung tâm văn hóa, thể thao vùng Đông Bắc (huyện Tiên Yên)... Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm thu hút tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao quốc gia, quốc tế.

Đặc biệt, trong quá trình đầu tư phát triển hạ tầng, Quảng Ninh đặc biệt quan tâm, gắn với việc hưởng thụ văn hóa, rèn luyện thể thao của nhân dân. Tỉnh đã hoàn thành đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả hình thành trục đường bao biển đồng bộ kéo dài từ cầu Bãi Cháy (thành phố Hạ Long) đến trung tâm thành phố Cẩm Phả vừa có chức năng giao thông kết nối vừa là công viên ven biển mang lại lợi ích tối đa cho người dân và du khách. Tỉnh cũng đã xây dựng Quy hoạch bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ninh đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, triển khai Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị một số Làng dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”. Đến nay, 100% các thôn vùng dân tộc thiểu số có nhà văn hóa, 50% các xã có Nhà văn hóa xã và sân chơi thể thao.

Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long được tăng cường hiệu quả quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị với mô hình quản lý mới gắn trách nhiệm trực tiếp của ủy ban nhân dân thành phố Hạ Long. Các di tích quốc gia đặc biệt và trên 600 di tích khác của tỉnh được quan tâm đầu tư, bảo tồn, phát huy bền vững giá trị trở thành nguồn lực phục vụ trực tiếp cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Công nghiệp văn hóa bước đầu được hình thành, đã có một số sản phẩm văn hóa đặc trưng thu hút sự quan tâm của đông đảo khách du lịch và góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân.

Đặc biệt, việc xây dựng môi trường văn hóa đã đạt được một số kết quả tích cực, nhất là xây dựng văn hóa trong Đảng, trong hệ thống chính trị, trong gia đình và cộng đồng dân cư, trong các doanh nghiệp. Các cấp, ngành và địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; xây dựng các tiêu chí cụ thể đối với các danh hiệu thi đua, xây dựng nếp sống và văn hóa ứng xử nơi công cộng có hiệu quả, thiết thực. Hàng năm, các sở, ban, ngành và địa phương trong tỉnh đều triển khai đăng ký nội dung “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, “Dân vận khéo”, “Cơ quan văn hóa”, tổ chức cho các hộ gia đình, các thôn bản, khu phố đăng ký xây dựng “Làng văn hóa, khu phố văn hóa”, “Gia đình văn hóa”, “Doanh nghiệp giỏi, Cơ quan văn hóa”; 100% cơ quan đơn vị xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, quy chế văn hóa công sở... thường xuyên kiểm tra việc thực hiện cải cách hành chính, thực hiện quy chế dân chủ, xây dựng và thực hiện nếp sống văn hóa văn minh ở các cơ quan, công sở trên địa bàn.

Trong cộng đồng dân cư, tập trung xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, cơ sở thờ tự tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng trên địa bàn tỉnh có chuyển biến tích cực. Tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân loại bỏ dần các yếu tố mê tín, dị đoan trong đời sống sinh hoạt, tôn giáo, tín ngưỡng. Trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi đã xây dựng thành công nhiều làng, thôn, bản văn hóa, góp phần tích cực đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự trong thôn, bản. Từ năm 2018 - 2022, tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi xây dựng hệ thống nhà vệ sinh, chuồng trại đảm bảo đúng quy định.

Cùng với đó là việc tuyên truyền, vận động người dân xóa bỏ những hủ tục, nếp sống sinh hoạt lạc hậu và tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hóa mới phù hợp với bản sắc vùng, miền, địa phương. Năm 2018, toàn tỉnh có 7.313/7.548 (đạt 96,9%) đám cưới, 4.920/4.975 (đạt 98,9%) đám tang thực hiện nếp sống văn minh. Năm 2022, toàn tỉnh ước có 99,7% số đám cưới và 99,6% số đám tang thực hiện tốt nếp sống văn minh. Trong năm 2020 - 2022, ứng phó với diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người dân, tỉnh đã thực hiện tuyên truyền, vận động người dân nghiêm túc chấp hành đảm bảo công tác phòng chống dịch, bệnh. Thực hiện điều chỉnh thời gian, hình thức tổ chức các lễ cưới, tiệc cưới, đám tang phù hợp trong phạm vi gia đình; thực hiện hình thức báo hỷ thay cho lễ cưới, tiệc cưới, việc hiếu chỉ tổ chức gọn nhẹ, đảm bảo tuyệt đối công tác phòng chống dịch.

Công tác rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hương ước, quy ước được các địa phương duy trì và thực hiện hiệu quả. Hằng năm, các địa phương thành lập đoàn công tác trực tiếp kiểm tra, hướng dẫn các phường và khu phố trong việc xây dựng quy ước, thực hiện nghiêm các quy định về soạn thảo, lấy ý kiến dự thảo, thông qua, lập hồ sơ trình UBND cấp huyện ra quyết định phê duyệt công nhận, sửa đổi bổ sung quy ước, nội dung các quy ước, hương ước cơ bản đảm bảo giải quyết được những vấn đề đặc thù của từng thôn, xã, làng bản. Đến nay, toàn tỉnh có 1.452/1.452 quy ước, hương ước, trong đó năm 2022 có 509/1.452 quy ước, hương ước được sửa đổi, bổ sung. Nhiều mô hình tập thể, cá nhân tiêu biểu trong xây dựng môi trường văn hóa, giúp đỡ lẫn nhau ổn định phát triển kinh tế, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh; mô hình tự quản trong cộng đồng dân cư về môi trường, an ninh; trồng cây xanh, vườn cây kiểu mẫu; câu lạc bộ văn hóa, gia đình hạnh phúc... được hình thành và duy trì hiệu quả; MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội triển khai nhiều phong trào thi đua với các hình thức phong phú.

Chú trọng chỉ đạo xây dựng môi trường văn hóa trong cơ quan, tổ chức Đảng, nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, trọng tâm là cải cách hành chính và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, có phong cách ứng xử chuẩn mực trong thực thi công vụ: Tỉnh ủy đã chỉ đạo các cấp ủy đảng đưa nội dung xây dựng cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa trở thành một trong những tiêu chí để đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở đảng hằng năm. Các cấp ủy đảng, các sở, ban, ngành và các địa phương đã xây dựng nội quy, quy chế, các quy định chuẩn mực về đạo đức, tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên, triển khai xây dựng quy chế văn minh công sở; duy trì thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương hành chính, tác phong công nghiệp, tinh thần làm việc chủ động, thái độ phục vụ, chất lượng giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, công dân có nhiều chuyển biến tích cực, dần đi vào nền nếp trong đội ngũ cán bộ công chức, viên chức.