Huyện Vân Đồn: Bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hoá DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Năm 2020, huyện Vân Đồn xây dựng công trình Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp với Nhà truyền thống Sán Dìu tại thôn Vòng Tre, xã Bình Dân, trên diện tích gần 800m2. Sau một thời gian đi vào hoạt động, đến thời điểm hiện tại công trình đã đóng góp rất lớn vào kết quả thực hiện “Thí điểm xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hoá 4 làng DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng khu vực miền núi tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2023-2025”.

Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp với Nhà truyền thống dân tộc đã góp phần giúp người dân Sán Dìu phát huy, bảo tồn tốt bản sắc dân tộc mình, đồng thời duy trì sự phát triển của làng DTTS ở đây. Chính vì vậy, việc bảo tồn các làn điệu soọng cô, trò chơi dân gian, ngữ văn dân gian và tiếng nói, chữ viết, nghề thủ công truyền thống, lễ cấp sắc, vũ điệu hành quang, dân ca, dân vũ, lễ hội Đại phan... của đồng bào dân tộc Sán Dìu ở xã Bình Dân luôn giữ được nét đặc sắc vốn có.

Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Bình Dân Tô Văn Lưu cho biết: Việc Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp với Nhà truyền thống Sán Dìu tại thôn Vòng Tre được xây dựng đã giúp người dân trên địa bàn gìn giữ được nét đẹp của dân tộc mình. Đặc biệt, việc phát triển làng DTTS tại thôn Vòng Tre đã thu hút được một bộ phận khách du lịch muốn tìm hiểu, khám phá nét sinh hoạt của người dân tộc Sán Dìu, bước đầu đã mở ra cho Bình Dân một loại hình phát triển kinh tế mới.

Để đa dạng hoá các loại hình sinh hoạt, tạo thêm sản phẩm du lịch nhằm thu hút khách du lịch đến với địa phương nhiều hơn, xã Bình Dân cũng thành lập CLB hát soọng cô với 25 thành viên. CLB duy trì sinh hoạt tại Làng DTTS thôn Vòng Tre một lần/tháng, vừa xây dựng phong trào, vừa thu hút các bạn trẻ đến sinh hoạt nhằm tránh bị mai một, lãng quên.

Nghệ nhân hát soọng cô Tô Thị Tạ cho biết: Một điều đáng mừng là có nhiều bạn trẻ bắt đầu tìm hiểu về các làn điệu hát soọng cô của dân tộc mình. Chính vì vậy, trong thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình dạy và học hát làn điệu này, qua đó không chỉ bảo tồn nét văn hóa đặc sắc của dân tộc, mà còn tạo nên một sản phẩm du lịch riêng biệt của xã Bình Dân nói riêng, của Làng DTTS huyện Vân Đồn nói chung.

Một trong những điểm mạnh và tạo sức hút đối với du khách khi đến Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp Nhà truyền thống Sán Dìu tại thôn Vòng Tre là người dân luôn có ý thức trách nhiệm bảo tồn, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, như: Ẩm thực truyền thống, nghi lễ thờ cúng tổ tiên, đám cưới, vào nhà mới… đem lại sức hấp dẫn rất riêng của làng DTTS, trở thành một sản phẩm du lịch đặc sắc ở Bình Dân mà không phải nơi nào cũng có.

Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi, việc phát huy tính hiệu quả của Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp với Nhà truyền thống Sán Dìu và làng DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng ở xã Bình Dân cũng gặp không ít khó khăn. Cụ thể như người dân trong xã nói chung, thôn Vòng Tre nói riêng không biết ngoại ngữ, việc mở các nhà hàng, nhà nghỉ phục vụ khách du lịch gặp nhiều trở ngại vì nguồn kinh phí lớn, các hộ gia đình chưa quen kinh doanh… nên hầu hết đều ngại tiếp xúc với người lạ.

Bên cạnh đó, các trò chơi dân gian như đánh khăng, chơi ô ăn quan, mèo đuổi chuột… đã bị mai một không còn nguyên bản. Việc thu hút thanh niên đến tham gia các tiết mục mang màu sắc văn hóa dân tộc ngày càng khó khăn.

Để Trung tâm Văn hóa, thể thao xã kết hợp với Nhà truyền thống Sán Dìu và làng DTTS ở Bình Dân trở thành điểm du lịch cộng đồng có hiệu quả, cấp ủy, chính quyền xã cần tiếp tục coi đây là nhiệm vụ quan trọng trong phát triển KT-XH của địa phương. Mỗi người dân cần khơi dậy niềm tự hào về văn hóa của dân tộc mình, nắm bắt cơ hội để cải thiện đời sống tinh thần và vật chất cho gia đình và cộng đồng.