Bảo vệ người tiêu dùng: Ngăn chặn hàng giả ngay từ sàn thương mại điện tử

Người tiêu dùng (NTD) khi giao dịch mua sắm hàng hóa, sản phẩm được giới thiệu trên website thương mại điện tử (TMĐT) sẽ được cung cấp các thông tin chi tiết về hàng hóa, sản phẩm, giúp hạn chế tình trạng mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ do người bán đăng tải.

Ngày 25/9/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 85/2021/NĐ-CP (Nghị định 85) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về hoạt động TMĐT. Bên cạnh nhiều quy định mới về quản lý hoạt động TMĐT nói chung, Nghị định đã bổ sung một số quy định mới nhằm tăng cường bảo vệ quyền lợi NTD khi mua bán hàng hóa, dịch vụ thông qua TMĐT.

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định 85 là tăng cường quyền lợi NTD khi mua bán hàng hóa, dịch vụ thông qua TMĐT.

Cụ thể, chủ thể của hoạt động TMĐT theo Nghị định 85 gồm các thương nhân, tổ chức cung cấp hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ logistics và các dịch vụ hỗ trợ khác cho hoạt động TMĐT. Như vậy, thương nhân, cung cấp dịch vụ logistics nói chung và vận chuyển hàng hóa giao dịch qua sàn TMĐT nói riêng chính thức được công nhận là chủ thể của hoạt động TMĐT. Cùng với đó, trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ logistics trong quá trình giao dịch qua sàn TMĐT cũng được đề cập đến tại khoản 14 Điều 1 Nghị định này.

Về trách nhiệm cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ của người bán, theo quy định mới, thông tin về hàng hoá, dịch vụ đối với website TMĐT bán hàng phải được người bán cung cấp chi tiết. Cụ thể, đối với hàng hóa, dịch vụ được giới thiệu trên website, người bán phải cung cấp những thông tin để khách hàng có thể xác định chính xác các đặc tính của hàng hóa, dịch vụ nhằm tránh sự hiểu nhầm khi quyết định việc đề nghị giao kết hợp đồng.

Đồng thời, thông tin về hàng hóa công bố trên website phải bao gồm các nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa theo quy định pháp luật về nhãn hàng hóa, trừ các thông tin có tính chất riêng biệt theo sản phẩm như: Năm, tháng, ngày sản xuất; hạn sử dụng; số lô sản xuất; số khung, số máy.

Nghị định 85 giúp tăng cường quyền lợi NTD khi mua bán hàng hóa, dịch vụ thông qua TMĐT.

Bên cạnh đó,người bán hàng hóa, dịch vụ phải đáp ứng điều kiện đầu tư, kinh doanh thuộc danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện phải công bố số, ngày cấp và nơi cấp Giấy phép, Giấy chứng nhận đủ điều kiện, văn bản xác nhận, hoặc các hình thức văn bản khác theo quy định pháp luật về điều kiện kinh doanh của ngành, nghề đó.

Như vậy, NTD khi tiến hành các giao dịch mua sắm hàng hóa, sản phẩm được giới thiệu trên website TMĐT sẽ được cung cấp các thông tin chi tiết về hàng hóa, sản phẩm, giúp hạn chế tình trạng mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ do người bán đăng tải.

Về việc xác định trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin tới NTD trong hoạt động TMĐT Nghị định 85 cũng nêu chi tiết: Tổ chức và cá nhân cung cấp dịch vụ TMĐT sẽ phải chịu trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho NTD theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi NTD.

Về quy định liên quan đến thông tin về điều kiện giao dịch chung, từ ngày 1/1/2022, chính sách kiểm hàng sẽ được coi là một trong những điều kiện giao dịch chung bắt buộc mà thương nhân, tổ chức, cá nhân phải công bố trên website TMĐT. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp NTD hiểu rõ về chính sách kiểm hàng của từng doanh nghiệp để đưa ra quyết định lựa chọn tiến hành giao dịch.

Bên cạnh đó, với các website có chức năng đặt hàng trực tuyến, người bán phải có cơ chế để khách hàng đọc và bày tỏ sự đồng ý riêng với các điều kiện giao dịch chung trước khi gửi đề nghị giao kết hợp đồng. “Quy định này sẽ khiến các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ TMĐT phải gia cố thêm tính năng để đảm bảo NTD có thể dễ dàng tiếp cận, xem xét và đưa ra quan điểm cá nhân trước khi tiến hành các bước tiếp theo trong giao dịch mua sắm trực tuyến” - đại điện Cục Cạnh tranh và bảo vệ NTD cho hay.

Liên quan đến trách nhiệm giải quyết khiếu nại của NTD, Nghị định 85 đã bổ sung thêm quy định mới: Chỉ định đầu mối tiếp nhận yêu cầu và cung cấp thông tin trực tuyến cho cơ quan quản lý nhà nước về các đối tượng có dấu hiệu vi phạm pháp luật; đầu mối này sẽ cung cấp thông tin trong vòng 24 giờ kể từ thời điểm tiếp nhận yêu cầu để kịp thời phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Bên cạnh đó, đại diện cho người bán nước ngoài trên sàn giao dịch TMĐT giải quyết các khiếu nại của NTD liên quan đến hàng hóa, dịch vụ do thương nhân nước ngoài cung cấp có trách nhiệm thông báo nghĩa vụ thuế của người bán nước ngoài khi tham gia sàn giao dịch TMĐT tử theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Hay, sàn TMĐT sẽ là đầu mối tiếp nhận và giải quyết các khiếu nại của NTD trong trường hợp một giao dịch thực hiện trên sàn giao dịch TMĐT có nhiều hơn 02 bên tham gia. Như vậy, quy định mới sẽ ràng buộc trách nhiệm lớn hơn của các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến trong công tác giải quyết khiếu nại của NTD. Theo Cục cạnh tranh và bảo vệ NTD, với quy định mới này, NTD sẽ “an tâm” hơn khi tiến hành giao dịch các giao dịch trên sàn TMĐT có nhiều hơn 2 bên tham gia hay khi các giao dịch đó là với người bán nước ngoài.