Cấp thẻ hành nghề cho ca sĩ, người mẫu: Chiếc thẻ cần cho ai?

Bộ VHTTDL đang hoàn thiện đề án cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ, người mẫu. Dự định đến tháng 4.2014 sẽ triển khai áp dụng trên toàn quốc, nhưng trong đề án đã có khá nhiều điểm còn mâu thuẫn và chưa được làm sáng tỏ, lại chồng chéo với các quy định vừa mới ban hành.

Chưa kín...

“Thẻ hành nghề được xác định là công cụ để quản lý nhà nước đối với người tham gia biểu diễn nghệ thuật, không phải là nội dung nhằm đánh giá về khả năng chuyên môn”. Thế nhưng, những người nằm trong diện cấp thẻ phải có điều kiện: “Được cơ quan quản lý nhà nước về nghệ thuật biểu diễn xác nhận đủ điều kiện cấp thẻ”. Đáng chú ý là đề án phần lớn bao trùm lên các đối tượng là các nghệ sĩ, học viên trong các cơ sở nghệ thuật và đào tạo chuyên nghiệp.

Theo đề án, đến năm 2016, các nghệ sĩ sân khấu cũng phải có thẻ hành nghề mới được biểu diễn.

Nghệ sĩ tự do cũng nằm trong đối tượng được cấp thẻ, nhưng với điều kiện như trên thì cơ quan nào là cơ quan quản lý họ? Nếu là Sở VHTTDL thì liệu các sở này có phải lập hội đồng nghệ thuật để “xét cho” nếu họ “xin” hay không? Trong buổi lấy ý kiến báo giới với bản dự thảo (gần như cuối cùng) của đề án, vẫn còn rất nhiều câu hỏi được đặt ra: Với những người biểu diễn tự do và đắt show sau thành công với các trò chơi trực tuyến trên truyền hình như The Voice, Vietnam’s Next Top Model thì sẽ xét thế nào?

Đặc biệt là các em còn nhỏ tuổi ở các giáo phường ca trù hay như Đặng Quang Anh và Phương Mỹ Chi đang “nổi đình, nổi đám” các sân khấu lớn thì có phải có thẻ hành nghề mới được biểu diễn hay không? Các nghệ sĩ hải ngoại về VN biểu diễn hay một số người nước ngoài ở VN lâu năm, tham gia vào nhiều sự kiện nghệ thuật như Kyo York... thì như thế nào? Những người đi hát ở quán bar, phòng trà lúc trước không phải xin phép thì giờ lại phải có thẻ mới được hát thì có trái với những văn bản pháp luật trước đó hay không? Những câu hỏi ấy vẫn còn chưa có lời giải rõ ràng.

...và chồng chéo

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 158/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực VHTTDL và quảng cáo. Với sự ra đời của nghị định này, thì liệu cái thẻ hành nghề có thật sự cần thiết bởi rất có thể nó gây mâu thuẫn, chồng chéo trong quản lý. Cụ thể, NĐ158 có đầy đủ các hành vi được coi là vi phạm trong biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang..., đi kèm là các mức phạt tiền kèm hình phạt bổ sung là đình chỉ biểu diễn từ 1 tháng đến 6 tháng.

Vậy nhưng, đề án cấp thẻ hành nghề lại quy định: Nếu bị xử phạt hành chính (theo NĐ158) thì sẽ bị thu hồi thẻ (đồng nghĩa với việc không được biểu diễn) với thời gian ít nhất là 6 tháng (đối với trường hợp thu hồi lần thứ 1) cho đến 24 tháng (đối với trường hợp bị thu hồi lần thứ 3); quá 3 lần bị thu hồi hoặc bị kết án trong một vụ án hình sự (cho dù là án treo) thì sẽ không được cấp lại thẻ - đồng nghĩa với việc bị cấm biểu diễn vĩnh viễn.

Theo Cục NTBD, hiện có khoảng gần 10.000 nghệ sĩ, người mẫu, trong đó 1/3 là người ngoài công lập (3.000 người). Nhưng trên thực tế, họ phần lớn cũng thuộc những đoàn nghệ thuật tư nhân và hầu như được đảm bảo về mặt nhân thân cũng như trình độ nghệ thuật. Số nghệ sĩ hoạt động tự do thực sự không nhiều. Còn với hơn 6.000 nghệ sĩ công lập, đã qua đào tạo nghệ thuật bài bản, cái bằng chính quy ấy hẳn phải là một bảo đảm cao nhất về chất lượng nghệ thuật, vậy còn cần thẻ để làm gì?

TPHCM có môi trường hoạt động nghệ thuật sôi động nhất cả nước, vậy mà mỗi năm cũng chỉ “bắt” và xử lý được trên dưới 20 vụ vi phạm trong biểu diễn. Vả lại, nếu nghệ sĩ cố tình “ứng xử tồi”, thì điều đó không phụ thuộc việc họ là công lập hay ngoài công lập, hay nghệ sĩ tự do.

Và việc điều chỉnh hành vi của họ cũng không phụ thuộc vào chiếc thẻ hành nghề hay một vài hình phạt hành chính nào đó, mà phụ thuộc nền tảng văn hóa, nhận thức của họ cũng như ứng xử của khán giả với họ.

NSDN Trần Bình - một ông “bầu” có hạng - từng thẳng thắn đặt vấn đề trách nhiệm của những người tổ chức chương trình, giám đốc sản xuất, Cty tổ chức sự kiện...

“Đối tượng này có nên nằm trong diện phải có thẻ hành nghề hay không?”. Hiện cả nước có trên 2.000 DN có chức năng hoạt động biểu diễn nghệ thuật. Vậy có lẽ chỉ cần quản lý các đầu mối này cho tốt thì dần dần hoạt động biểu diễn nghệ thuật sẽ đi vào trật tự và chuyên nghiệp hơn.

Theo Lao động