Phấn đấu về đích trước 2 năm

Từ khi Quyết định 167 có hiệu lực thi hành, với sự vào cuộc khẩn trương của toàn hệ thống chính trị, đến nay, chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả tích cực, giúp cho nhiều hộ nghèo có nhà ở ổn định, an toàn, bền vững.

Cho vay hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg là một chương trình tín dụng dài hạn triển khai nhiều năm qua trên toàn quốc, trong đó có Quảng Ninh. Nguồn vốn của chương trình đã tiếp sức cho nhiều gia đình nghèo sửa sang, cải tạo hoặc xây mới nhà ở trong điều kiện cho phép, nhất là vùng kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn.

Nhằm tiếp tục hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 (chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg giai đoạn 2). Ngay sau khi Quyết định được ban hành, Sở Xây dựng đã tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, phổ biến, triển khai chính sách đến các huyện để thông báo cho nhân dân. Đồng thời tiến hành rà soát, lập danh sách hộ nghèo cần vay vốn làm nhà mới theo kết quả bình bầu từ thôn nhằm bảo đảm tính công bằng, dân chủ, đúng đối tượng.

Theo kết quả rà soát, trên địa bàn tỉnh có tổng số 1.599 hộ gia đình được hỗ trợ xây nhà (gồm 154 hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và 1.445 hộ thuộc các đối tượng khác). Ngoài mức vốn vay hỗ trợ của Trung ương (25 triệu đồng/hộ), tỉnh thực hiện hỗ trợ bổ sung thêm từ ngân sách hỗ trợ trực tiếp (không hoàn lại) 25 triệu đồng/hộ cho 154 hộ mà chủ hộ là người già cô đơn, người khuyết tật không còn khả năng lao động và những người cùng sinh sống với chủ hộ thuộc hai đối tượng trên không ở trong độ tuổi lao động. Đồng thời hỗ trợ cho vay 25 triệu đồng/hộ đối với 1.445 hộ gia đình còn lại; lãi suất vay là 0%/năm. Tổng nhu cầu kinh phí thực hiện: 154,642 tỷ đồng.

Ngôi nhà khang trang của gia đình anh Từ Văn Thiển, thôn Đồng Đá, xã Bình Dân, huyện Vân Đồn được hỗ trợ từ nguồn vốn Chương trình 167 -  giai đoạn 2.

Tính đến thời điểm này, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã và đang triển khai cho vay tới 932/1.357 hộ (đạt 69% tổng số hộ nghèo thuộc diện được hỗ trợ nhà ở trên địa bàn tỉnh). Cụ thể: Năm 2016 được 353/307 hộ (đạt 115% theo kế hoạch); năm 2017 được 579/522 hộ (đạt 111% theo kế hoạch). Tổng số vốn ngân sách đã được giải ngân để thực hiện hỗ trợ là 38,125 tỷ đồng. Cụ thể, vốn cho vay từ ngân sách tỉnh 18,3/22,35 tỷ đồng đã phân bổ (đạt 82%), gồm hỗ trợ không hoàn lại cho 96 hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và cho vay ưu đãi cho 636 hộ xây dựng, sửa chữa nhà. Vốn cho vay từ ngân sách trung ương 19,825/20,88 tỷ đồng đã phân bổ (đạt 95%), sử dụng để cho 793 hộ vay ưu đãi xây dựng, sửa chữa nhà. Vốn huy động các nguồn lực khác được khoảng 5,7 tỷ đồng, cùng với sự hỗ trợ về ngày công, vật liệu xây dựng... của các cơ quan, đoàn thể và lồng ghép các chương trình hỗ trợ khác.

Từ các nguồn vốn hỗ trợ, nhiều gia đình đã an cư lạc nghiệp, từ đó vươn lên thoát nghèo. Gia đình anh Từ Văn Thiển, thôn Đồng Đá, xã Bình Dân, huyện Vân Đồn được vay 50 triệu đồng cộng với sự trợ giúp của người thân, đã làm được căn nhà khang trang, vững chãi. "Số tiền vay này thực sự là động lực để gia đình tôi quyết định làm nhà mới. Từ nay gia đình tôi không còn nơm nớp mỗi khi trời mưa, gió như trước nữa" - anh Thiển tâm sự.

Có thể nói, Chương trình 167 là chương trình hỗ trợ nhà ở lớn nhất, đã khơi được sự cố gắng vươn lên của bản thân hộ nghèo. Nhờ có nhà ở, đời sống vật chất, tinh thần của các hộ nghèo đã tốt hơn, ổn định hơn, vì vậy họ đã yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế, nhiều hộ đã thoát nghèo.

Tuy nhiên theo đánh giá của Sở Xây dựng trong quá trình triển khai còn nhiều hộ ngại đăng ký vay vốn do không có khả năng trả nợ sau này và nguồn vốn tự chủ từ gia đình hạn chế, không huy động được các nguồn lực khác để thực hiện. Bên cạnh đó, các hộ tập trung ở các xã nghèo, sống rải rác ở các thôn, bản, xa địa bàn dân cư, nên gặp nhiều khó khăn do giá nhân công, vật tư, chi phí vận chuyển nguyên vật liệu cao, đa số phải vay mượn thêm kinh phí để xây dựng nhà. Mặt khác, do nhiều nguyên nhân dẫn đến một số hộ không còn nhu cầu vay vốn, nhiều hộ không có khả năng huy động vốn đối ứng trả nợ nên xin rút khỏi danh sách và một số hộ chờ được tuổi hoặc chọn ngày, tháng để xây dựng nên số lượng đối tượng hỗ trợ không ổn định theo kế hoạch, liên tục biến động.

Điều đáng nói, thực tế triển khai ở một số địa phương có nhiều hộ xin rút, nhiều hộ không có nhu cầu vay vốn hỗ trợ, do đó có một số địa phương như Hải Hà, Vân Đồn còn dư kinh phí triển khai năm 2017; trong khi một số địa phương khác như Bình Liêu số hộ có nhu cầu vay vốn năm 2017 vượt kế hoạch, do vậy cần điều tiết nguồn cấp kinh phí giữa các địa phương để đảm bảo hỗ trợ vay vốn thực hiện sát với tình hình thực tế.

Để đạt được mục tiêu thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh trong 3 năm 2016-2018 (về đích trước 2 năm so với tiến độ của Trung ương) cần được sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của các ngành, chính quyền các cấp, lồng ghép với các chương trình, dự án; tuyên truyền, khơi dậy tinh thần “tương thân tương ái”, huy động các tổ chức, cá nhân có lòng hảo tâm, cộng đồng dân cư tham gia hỗ trợ để người nghèo sớm được an cư.

Hiểu Trân