Chuyến tàu của sự lạc quan và nhân văn

Truyện bắt đầu không phải bằng chuyến tàu, hình ảnh tàu hay bất kỳ điều gì liên quan đến tàu. Thế nhưng, mọi nhân vật và mọi thứ cứ đổ về hướng tàu lặp đi, lặp lại một cách ngẫu nhiên mà người đọc không có cảm giác nhàm chán trong “Chuyến tàu nhật thực” của Đinh Phương.

Chuyến tàu nhật thực là truyện dài của tác giả trẻ Đinh Phương (Nhà xuất bản Trẻ in và nộp lưu chiểu quý I-2017). Truyện có rất nhiều nhân vật. Tuy nhiên, trọng tâm, nhân vật chính không đứng im mà được luân chuyển. Mỗi nhân vật đều có số phận riêng nhưng điểm chung nhất và dễ nhận thấy trong mỗi tác phẩm là họ có cuộc sống không hoàn hảo, nếu không nói là tồi tệ. Điều đáng nói là tác giả đã cố ý để cho những nhân vật của mình thể hiện rõ nét sự không hài lòng về chính cuộc sống của họ. Tất cả đều muốn ra đi. Truyện lồng trong truyện, đan cài với những lớp lang tình huống tưởng như không liên quan nhưng chuyến tàu chính là sợi dây liên kết tất cả lại với nhau. Đồng thời, tàu cũng là ẩn số mà bạn đọc cần tìm hiểu khi đọc cuốn sách hơn 200 trang này. Sẽ là rất luẩn quẩn cho những nhân vật trong “Chuyến tàu nhật thực” khi không có chuyến tàu.

Con tàu khi thì xuất hiện hư hư thực thực chỉ là khối thẳng lững thững trôi trong ý nghĩ. Nó hiện lên là một phần ký ức không thể rũ bỏ, chập chờn trong bóng tối không rõ là tàu khách hay tàu chở hàng. Khi thì là hiện thân như một niềm hy vọng, hy vọng của người đàn bà chờ chuyến tàu cùng lúc với nhật thực để rồi chết ủ rũ trong sân ga. Tất cả cứ mơ hồ thoắt ẩn, thoắt hiện trong những giấc mơ. Đó thực chất là những khát khao tìm lại bản ngã, tìm được thế giới của riêng mình.

Những nhân vật trong “Chuyến tàu nhật thực” đều không có tên cụ thể. Mà nhân vật được gọi bằng chính nghề nghiệp, hình dáng của họ, hay đơn giản chỉ là một chữ cái như ông T, K, Xấu, Đẹp v.v.. Những nhân vật trong tác phẩm thường là những con người nhỏ bé trong xã hội. Đó là “nàng cắt chả nem”, nhân vật tôi với hành trình đi tìm căn nhà số 67, thằng bé bán vé số, gã hàng xóm cho đến Xấu và Đẹp v.v.. Họ là những người bị động trước cuộc sống, bị cuộc sống xoay vần không có lối thoát. Và họ không bằng lòng với cuộc sống ấy. Bằng sự tài tình, tác giả đã di chuyển giọng kể một cách rất khéo léo. Để từ đó, những nhân vật được nói lên tiếng nói của mình. Những bí mật đen tối, những ám ảnh, ẩn ức của mỗi nhân vật dần bị bóc trần. Nó đã đánh thức trong họ khao khát được giải thoát, được lên chuyến tàu về lại thị trấn...

Đọc cuốn sách, ta không có cảm giác mình đang đọc một cuốn sách hư cấu mà ở đây là sự thông báo về những số phận được phân trần. Cuốn sách là sự tập hợp những mảnh ghép từ cuộc sống từ nhiều góc nhìn mà Đinh Phương đã khéo léo lồng ghép đan cài trong tác phẩm của mình. Ngoài ra, trong “Chuyến tàu nhật thực” không khó để bắt gặp những câu triết lý, chiêm nghiệm về cuộc sống. Đây là một trong những xu hướng của văn xuôi hiện đại. Bằng những đoạn hội thoại của nhân vật hay chính nhận định của mình để tác giả đưa vào tác phẩm của mình những triết lý, chiêm nghiệm về cuộc sống: Khi bất trắc không lường hết được thì phải duy trì trạng thái thể lực, trí tuệ ở mức tốt nhất để đối phó.

Giống như những cuốn sách trước của Đinh Phương đã tạo nên phong cách của anh chính là ngôn ngữ giàu chất thơ đã khêu gợi nhiều cảm xúc trong người đọc, qua đó người đọc thấy được mình trong đó. Ngồi ngoài hành lang trắng toát của buổi chiều vàng võ, quần áo y tá, bác sĩ cũng trắng, bức tranh phòng chống sốt xuất huyết trên tường cũng trên tông trắng, chỉ có con muỗi to hơn bàn tay là đen. Trên cái nền trắng ấy tôi mặc một chiếc áo phông xám ngắt như bầu trời ngày mưa, để sẵn sàng tiễn biệt. Cách dùng từ, hình ảnh lạ đã làm cho tác phẩm thoát ra những lối dùng ngôn ngữ sáo, mòn, cũ mà những người cầm bút trẻ hay mắc phải. Bản thân cách gọi những nhân vật trong tác phẩm cũng là một cách lạ.

Tác phẩm có cái kết rất nhân văn rằng những nhân vật đều được lên chuyến tàu đã thể hiện Đinh Phương vẫn có cái nhìn lạc quan, nhân văn trước cuộc sống. Cuốn sách sẽ không dễ dàng với ai muốn đọc cuốn sách vội như đi qua ngã tư đường với biển hiệu đèn xanh đỏ.

Cát Lâm (CTV)