Có nên cắt amidan cho trẻ khi bị viêm?

Hiện nay, do hiểu biết chưa rõ ràng, nhiều bậc cha, mẹ hễ thấy con bị viêm amidan là đưa đến bệnh viện để cắt. Phóng viên Trung tâm truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng bác sĩ Phạm Văn Nam, Trưởng Khoa Tai - Mũi - Họng, Bệnh viện Sản nhi tỉnh, để giúp bạn đọc hiểu rõ về vấn đề này.

- Xin bác sĩ cho biết, amidan có tác dụng gì với cơ thể và khi bị viêm thường có biểu hiện gì?

+ Nằm ở thành bên họng, amidan có nhiệm vụ ngăn chặn các tác nhân gây nhiễm trùng xâm nhập vào cơ thể. Amidan là mô bạch huyết chứa các chất có tác dụng miễn dịch, tham gia vào quá trình ngăn chặn vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể. Nói cách khác, amidan là hàng rào bảo vệ nơi cửa ngõ của cơ thể. Bộ phận này hoạt động như một chiếc bẫy tiêu diệt những vi khuẩn xâm nhập từ mũi họng. Khi amidan bị viêm, các vi khuẩn sẽ dễ dàng xâm nhập vào cơ thể thông qua con đường này.

Nội soi tai - mũi - họng cho trẻ tại Bệnh viện Sản nhi tỉnh. Ảnh: Thu Nguyệt

Viêm amidan là tình trạng sưng và kích ứng amidan, một tập hợp các mô nằm ở hai bên thành sau của họng.

Khi amidan bị viêm cấp tính có biểu hiện triệu chứng cơ năng: Sốt cao, đau họng, ngủ ngáy, ăn uống kém, mệt mỏi, hơi thở hôi. Khám họng miệng: Amidan sưng to đỏ (tác nhân do virus); hoặc amidan 2 bên có hốc mủ (tác nhân do vi khuẩn); kèm theo đó hạch cổ sưng đau.

Khi amidan bị viêm mạn tính có biểu hiện: Nuốt vướng, hay đằng hắng, ho kéo dài, hôi miệng, ngủ ngáy.

Nhiễm trùng amidan có thể lan truyền từ người này sang người khác bằng cách tiếp xúc qua miệng, cổ họng hoặc nước bọt của người bị nhiễm bệnh. Viêm amidan là bệnh vô cùng phổ biến ở trẻ.

- Có nên cắt amidan cho trẻ khi viêm, thưa bác sĩ?

+ Amidan là một thành phần của vòng bạch huyết Waldayer, không phải cơ quan duy nhất thực hiện chức năng sản sinh miễn dịch giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp. Bởi vẫn có tổ chức tương tự đảm đương cùng nhiệm vụ nên việc nạo viêm amidan hoặc cắt amidan không ảnh hưởng quá nhiều đến khả năng chống nhiễm trùng của trẻ.

Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp viêm amidan đều phải phẫu thuật cắt bỏ. Bởi viêm amidan không biến chứng ở trẻ em là quá trình có lợi cho cơ thể vì giúp hình thành miễn dịch; chúng chỉ trở thành bệnh lý khi tái phát thường xuyên hoặc có biến chứng, nhất là biến chứng viêm tai giữa.

Viêm amidan tái phát nhiều lần cần cắt bỏ. Ảnh: suckhoedoisong.vn

Chỉ nên cắt amidan khi viêm đi viêm lại nhiều lần (5 lần/năm), gây sốt liên tục, làm suy giảm sức đề kháng của trẻ. Bởi nếu viêm amidan tái phát nhiều lần, cơ thể sẽ hình thành các kháng thể và những kháng thể này chạy đến máu, tích tụ lại trong các khớp ở tim, thận, gây ra những biến chứng như tiểu ra máu, viêm cầu thận cấp, hở van tim, suy tim, thấp khớp... rất nguy hiểm. Trường hợp viêm amidan gây tắc nghẽn đường thở dẫn đến việc ngủ ngáy quá mức và thường xuyên thở bằng miệng; gây ngưng thở khi ngủ, rối loạn giấc ngủ hay trong trường hợp amidan phì đại mất cân đối (thường bị nghi ngờ là u ác tính) thì cũng nên cắt amidan.

Không nên cắt amidan cho trẻ dưới 2 tuổi vì ở tuổi này nếu cắt sẽ ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch của trẻ và amidan có khả năng phát triển tiếp. Ngoài ra, trẻ có bệnh về máu, bệnh tim nặng, lao tiến triển cũng tuyệt đối không được tiến hành cắt, nạo amidan. Cắt amidan cũng không áp dụng cho các trường hợp đang bị viêm nhiễm cấp tính tại amidan; đang nhiễm vi rút cấp như cúm, sởi, ho gà, sốt xuất huyết; bệnh nhân cơ địa dị ứng, hen phế quản, hở hàm ếch; thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh, đang có dịch đường hô hấp tại địa phương; đang uống hay tiêm phòng dịch...

- Ngoài phẫu thuật, việc điều trị viêm amidan ra sao, thưa bác sĩ?

+ Điều trị amidan phụ thuộc vào việc bệnh do vi rút hoặc do vi khuẩn gây ra với sự thăm khám, xét nghiệm và chỉ định thuốc của bác sĩ. Nếu viêm amidan là do vi rút gây ra, chỉ cần điều trị triệu chứng: Giảm đau, hạ sốt, xúc họng (chưa cần dùng tới kháng sinh). Nếu do vi khuẩn gây ra, bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc kháng sinh. Trong trường hợp phải uống thuốc, cha, mẹ đảm bảo cho trẻ uống đủ liều theo đơn kê của bác sĩ, kể cả khi triệu chứng đã thuyên giảm.

Đối với những trẻ bị viêm amidan thường xuyên, bác sĩ có thể đề nghị tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ amidan.

Khi trẻ bị viêm amidan cần nhiều dưỡng chất và nghỉ ngơi. Nếu trẻ nuốt đau, ăn uống khó khăn, nên cho trẻ ăn chất lỏng và các thực phẩm mềm như: Cháo, súp, sữa, sinh tố. Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều.

Cho trẻ dùng cốc và các đồ dùng để ăn riêng; rửa chúng trong nước nóng, nước rửa chén. Cố gắng giữ cho trẻ tránh xa những người đã bị viêm amidan hoặc đau họng.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)