"Cú hích" mới cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn

Vừa qua, Tỉnh uỷ - HĐND - UBND - MTTQ tỉnh Quảng Ninh đã có thư kêu gọi các tập thể, cá nhân tham gia ủng hộ các xã, thôn đặc biệt khó khăn (ĐBKK) trên địa bàn tỉnh. Mục đích của chương trình là huy động sự hỗ trợ, giúp đỡ của doanh nghiệp và cộng đồng để các xã, thôn sớm ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành cơ bản các tiêu chí nông thôn mới và vươn lên thoát nghèo bền vững. Đây được coi là “cú hích” mới cho vùng khó của tỉnh.

Cảnh sát PCCC hỗ trợ 2 xã khó khăn của Tiên Yên là Đại Dực và Phong Dụ làm đường liên xã.

Nhiều chính sách ưu tiên vùng khó

Theo Quyết định số 447/QĐ-UBDT và Quyết định số 601/QĐ-UBDT của Uỷ ban Dân tộc, Quảng Ninh có 22 xã và 129 thôn, bản thuộc diện ĐBKK. (Trong 129 thôn, bản ĐBKK có 111 thôn, bản nằm trong các xã ĐBKK, các thôn, bản còn lại nằm ở khu vực khác). Đây là những khu vực có địa hình chia cắt, dân cư phân tán, hệ thống cơ sở hạ tầng thấp kém, trình độ dân trí thấp, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, không tập trung, thu nhập bình quân đầu người thấp. Thời gian qua, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, Quảng Ninh đã quan tâm đẩy mạnh chương trình xây dựng nông thôn mới gắn với giảm nghèo bền vững, ưu tiên đầu tư cho khu vực này. Đặc biệt, trong việc bố trí nguồn lực, ngoài các chính sách chung được thụ hưởng theo quy định, hàng năm, tỉnh ưu tiên dành 30% vốn thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới để đầu tư phát triển sản xuất và xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu cho các xã, thôn ĐBKK. Cụ thể như năm 2014 bố trí 90 tỷ đồng, năm 2015 bố trí 60 tỷ đồng; năm 2015 tỉnh ứng vốn 20 tỷ đồng thực hiện đề án về hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo ở các xã, thôn, bản ĐBKK của tỉnh… Chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn đã được tỉnh hỗ trợ cao gấp hai lần mức hỗ trợ của Trung ương. Kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống người dân vùng khó khăn được tỉnh và các địa phương quan tâm xây dựng, nâng cấp; nhiều chỉ tiêu về hạ tầng cao hơn so với mức bình quân toàn quốc như thuỷ lợi, điện, chợ nông thôn... Sản xuất nông nghiệp đã phát triển và chuyển dịch theo hướng tích cực như xã Quảng An (huyện Đầm Hà) cơ cấu ngành nghề thuộc lĩnh vực dịch vụ thương mại tăng từ 4% (năm 2011) lên 9,4% (năm 2013); xã Thanh Sơn (huyện Ba Chẽ) dịch vụ thương mại tăng từ 1,3% (năm 2011) lên 5,12% (năm 2014); xã Đồng Sơn (huyện Hoành Bồ) dịch vụ thương mại tăng từ 6,7% (năm 2011) lên 8% (năm 2014)...

Cùng với đó, tỉnh cũng có quyết định phân công các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp giúp đỡ các xã nghèo, vùng biên giới xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình phúc lợi phục vụ dân sinh, hỗ trợ phát triển sản xuất. Đặc biệt, các thành phố chủ động trong việc hỗ trợ các huyện miền núi như TP Hạ Long giúp huyện Ba Chẽ, TP Cẩm Phả giúp huyện Bình Liêu, TP  Uông Bí giúp huyện Hoành Bồ. Tỉnh cũng đã phối hợp với Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel triển khai chương trình “Chung tay vì cộng đồng - Bò giống giúp người nghèo biên giới” nhằm giúp các hộ gia đình có thêm việc làm, tạo nền tảng có thêm thu nhập nâng cao đời sống, góp phần giảm nghèo bền vững cho đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới của tỉnh. Sau 1 năm đã huy động nguồn lực là 1.379 con bò giống để hỗ trợ cho 1.379 hộ nghèo biên giới, với tổng số kinh phí là 21,904 tỷ đồng, đồng thời trao tặng 2.000 tấn xi măng, trị giá 3,05 tỷ đồng cho 624 hộ nghèo 10 xã khu vực biên giới xây dựng, cải thiện nhà ở và các công trình phụ trợ... Ngân sách tỉnh, huyện tham gia chương trình là 1,989 tỷ đồng. Tổng kinh phí chương trình “Chung tay vì cộng đồng - Bò giống giúp người nghèo biên giới” tỉnh Quảng Ninh thực hiện 27,143 tỷ đồng.

Mặc dù Quảng Ninh đã dành nhiều ưu tiên, song các xã, thôn, bản ĐBKK trên địa bàn tỉnh vẫn còn chậm phát triển. Cơ sở hạ tầng ở một số địa phương còn thiếu đồng bộ; một số công trình thiết yếu phục vụ sinh hoạt của người dân còn chậm triển khai do nguồn vốn còn hạn chế. Đặc biệt, các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất tại các xã ĐBKK còn thiếu đồng bộ, các địa phương còn lúng túng trong việc triển khai mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất cho người dân. Tỷ lệ hộ nghèo ở xã ĐBKK cao gấp gần 10 lần tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh, nguy cơ tái nghèo lớn; số hộ nghèo, cận nghèo cần được giúp đỡ, hỗ trợ về nhà ở còn cao. Đến hết năm 2015 chỉ có 1/22 xã và 18/124 thôn hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2011-2015. Nguyên nhân của tình trạng này là do địa hình bị chia cắt, mật độ dân cư thưa nên việc đầu tư phát triển hạ tầng cơ sở các xã ĐBKK gặp nhiều khó khăn do đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn, suất đầu tư cao; nguồn lực hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Cùng với đó, xuất phát điểm vùng đồng bào dân tộc thiểu số chậm phát triển; thiếu nguồn nước sản xuất và sinh hoạt; cơ sở hạ tầng hạn chế; việc tổ chức sản xuất chưa đạt hiệu quả; điều kiện tiếp cận việc làm phi nông nghiệp còn khó khăn...

Tiếp sức cho các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn

Theo tổng hợp của Ban Dân tộc tỉnh, trong giai đoạn 2016-2020, để 22 xã ĐBKK trên địa bàn tỉnh ra khỏi diện ĐBKK và cơ bản đạt tiêu chí nông thôn mới thì nguồn vốn thiết yếu cần khoảng 1,4 nghìn tỷ đồng. Trong đó, nhóm vốn cấp thiết đầu tư cho các công trình giao thông, công trình thuỷ lợi, trường học, hỗ trợ sản xuất, nhà ở cho hộ nghèo, đào tạo nghề… khoảng trên 1,2 nghìn tỷ đồng; nhóm vốn đầu tư công trình văn hoá, hỗ trợ bao tiêu sản phẩm, các công trình phúc lợi khác khoảng 186 tỷ đồng. Nhằm hỗ trợ vốn cho các xã ĐBKK, ngoài vốn hỗ trợ từ ngân sách, tỉnh đã kêu gọi các doanh nghiệp ủng hộ các xã ĐBKK. Đồng chí Lãnh Thế Vinh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh cho biết: “Nếu để các xã, thôn, bản ĐBKK tự lực vươn lên thoát nghèo thì họ không thể làm được. Chính vì thế, để hoàn thành các chỉ tiêu phát triển bền vững vùng dân tộc thiểu số và miền núi, phấn đấu thu hẹp khoảng cách chênh lệch ngày càng xa về trình độ phát triển và mức sống của đồng bào với vùng đồng bằng, đô thị, rất cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị các cấp; sự chung tay góp sức của cộng đồng. Và chương trình ủng hộ các xã, thôn ĐBKK là chương trình quan trọng, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, hứa hẹn mang lại những đổi thay tích cực cho bà con nơi đây”.

Ngay từ những ngày đầu năm 2016, Tỉnh uỷ - HĐND - UBND - MTTQ tỉnh Quảng Ninh đã có Thư kêu gọi về việc tham gia ủng hộ các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Trong đó kêu gọi các tập đoàn, tổng công ty, cộng đồng các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, doanh nhân, cán bộ, công nhân viên chức trong khối hành chính sự nghiệp của tỉnh phát huy truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc, có lòng hảo tâm tích cực tham gia đóng góp hỗ trợ cho các xã, thôn ĐBKK của tỉnh với các hình thức như: Ủng hộ bằng tiền hoặc trực tiếp hỗ trợ phát triển sản xuất, xây dựng công trình giao thông, thuỷ lợi, nước sinh hoạt, vệ sinh môi trường, nhà ở cho hộ nghèo và các công trình thiết yếu khác…, thiết thực giúp các xã, thôn xây dựng nông thôn mới, ra khỏi diện ĐBKK; giúp đồng bào vượt qua khó khăn, chủ động sản xuất, tự tin vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no, bền vững. Hưởng ứng Thư kêu gọi, nhiều địa phương, đơn vị đã vận động cán bộ, CNVC, người lao động tham gia ủng hộ các xã, thôn ĐBKK. Cụ thể như, TP Hạ Long phát động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động mỗi người ủng hộ số tiền tương đương 1 ngày công lao động. Huyện Bình Liêu tổ chức hội nghị phát động các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân trên địa bàn huyện Bình Liêu ủng hộ các xã, thôn ĐBKK với kết quả là 36 triệu đồng. Lãnh đạo huyện cho biết, sau hội nghị, huyện sẽ tiếp tục vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các nhà hảo tâm trên địa bàn huyện tham gia ủng hộ với tinh thần cao nhất.

Được biết, năm 2016, HĐND tỉnh đã quyết định dành 100 tỷ đồng đầu tư cho 22 xã ĐBKK. Cùng với sự quan tâm đầu tư của tỉnh, của Trung ương, đặc biệt là sự hỗ trợ, giúp đỡ của cộng đồng và doanh nghiệp, các xã, thôn, bản ĐBKK của tỉnh sẽ có thêm nhiều hy vọng phát triển trong tương lai.

Hà Chi