TP Hạ Long Đa sắc màu văn hóa

TP Hạ Long hội tụ các giá trị văn hóa truyền thống nổi bật, điển hình, như văn hóa của cộng đồng ngư dân trên Vịnh Hạ Long, bản sắc độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số khu vực vùng núi phía Bắc và phía Tây thành phố. Những phong tục, tập quán, tín ngưỡng này đã tạo nên sợi dây kết nối, góp phần khai thác hiệu quả du lịch vùng biển và vùng núi, mang đến trải nghiệm mới lạ cho du khách.

Sau khi nhập huyện Hoành Bồ vào, TP Hạ Long có diện tích tự nhiên gần 1.120km², quy mô dân số 300.267 người. Thành phố hiện có 33 đơn vị hành chính cấp xã (21 phường, 12 xã). Sinh sống lâu đời trên vùng đất Bằng Cả, người Dao Thanh Y chiếm tới 97% dân số của xã với hơn 500 hộ dân, cùng với người Dao Thanh Phán, Tày, Sán Chay... Gìn giữ và phát huy vốn quý văn hóa truyền thống của mình, hằng năm người Dao Thanh Y xã Bằng Cả tưng bừng tổ chức nhiều lễ hội, ngày hội, thu hút đông đảo người dân trên địa bàn tham gia. Để tạo không gian cho hội làng Bằng Cả, năm 2009 tỉnh đã cho xây dựng Khu Bảo tồn văn hóa dân tộc Dao Thanh Y Bằng Cả, với nhiều công trình thiết chế văn hóa, tổng diện tích 5ha. Cùng với đó, các bậc cao niên ở đây đã kỳ công phục dựng lại phong tục, lễ hội đặc sắc. Nhiều lớp dạy học chữ Nôm Dao, nghề thêu truyền thống, hát giao duyên, dân ca dân vũ... cho học sinh, thanh niên được mở ra, do chính các nghệ nhân của bản làng truyền dạy.

Ông Đặng Thanh Lương, Nghệ nhân Ưu tú của xã Bằng Cả, cho biết: "Giờ đây người Dao Thanh Y ở Bằng Cả không chỉ giữ gìn văn hóa truyền lại cho đời sau, mà còn mong muốn phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ), giới thiệu, đưa văn hóa của mình đến với du khách gần, xa. Từ nông dân, nhiều người đã được đào tạo trở thành những "hướng dẫn viên" của bản làng. Các chương trình văn nghệ, hát múa nhảy cấp sắc được các học sinh, thanh niên cùng tham gia, các ban ngành đều hưởng ứng, bà con chúng tôi cũng rất đồng lòng. Ban đầu người dân còn bỡ ngỡ vì nhiều thứ chưa chu đáo được, nhưng chúng tôi vừa làm vừa rút kinh nghiệm, cố gắng đưa các hoạt động du lịch cộng đồng vào nền nếp để chào đón khách du lịch".

DLCĐ là một trong những loại hình được định hình và phát triển khá sớm ở Hạ Long. Năm 2014 thành phố có chính sách di chuyển khoảng 300 hộ dân ở các khu vực vùng lõi Di sản Vịnh Hạ Long lên bờ định cư; mô hình DLCĐ ở đây đã được tổ chức và vận hành rất tốt. Một trong những mô hình hoạt động đầu tiên là HTX Con Đò Cổ Tích (thành lập năm 2008), phục vụ du khách tham quan làng chài ở khu vực Ba Hang.

Ở khu vực Vung Viêng có HTX Dịch vụ du lịch Vạn Chài Hạ Long (thành lập năm 2008) với khoảng 60 thuyền nan đưa đón khách tham quan làng chài. Tại đây, du khách được hướng dẫn tham quan bè nuôi cá truyền thống, tự tay cho cá ăn, cùng ngư dân đan lưới, đan lờ, tham quan các nhà nổi đặc trưng của ngư dân. Nổi bật và hấp dẫn về các sản phẩm DLCĐ là khu vực Cửa Vạn. Tới Cửa Vạn, du khách được tham gia các hoạt động của ngư dân, như chèo đò tham quan không gian làng chài, tham gia các hoạt động biểu diễn hát giao duyên, trình diễn đan lờ, đan lưới, sửa chữa ngư cụ phục vụ du khách tại Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn.

TP Hạ Long có nguồn tài nguyên du lịch văn hóa, lịch sử phong phú và độc đáo với 95 di tích lịch sử, văn hóa, danh thắng, 11 lễ hội truyền thống. Trong đó nổi bật nhất là Vịnh Hạ Long được UNESCO ghi danh là Di sản thiên nhiên thế giới, là yếu tố quan trọng để phát triển Hạ Long trở thành thành phố du lịch văn minh, thân thiện, trung tâm dịch vụ, du lịch đẳng cấp quốc tế, thúc đẩy Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc trung ương trước năm 2030. Theo ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin thành phố, xu hướng phát triển du lịch của Hạ Long thời gian tới là tập trung xây dựng và phát triển các loại hình và sản phẩm du lịch mới, độc đáo, gắn với khai thác và phát huy các giá trị của Di sản Vịnh Hạ Long, tài nguyên thiên nhiên. Đồng thời xây dựng đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật đồng bộ, hướng tới phát triển du lịch thông tin, cùng các vệ tinh xung quanh, tạo nên bản đồ du lịch đồng bộ của tỉnh Quảng Ninh.