Cha đẻ của ca khúc "Em yêu Đất mỏ quê em"

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên là người được nhiều thế hệ thiếu nhi say mê ca hát ở Vùng mỏ biết đến. Những ca khúc của ông được nhiều người thuộc, trong đó nổi bật nhất vẫn là bài hát “Em yêu Đất mỏ quê em”.

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên sinh năm 1937, quê ở huyện Đan Phượng, TP Hà Nội. Năm 1961, ông tốt nghiệp ngành Toán - Lý của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, về làm giáo viên văn hoá tại Trường sĩ quan Pháo binh Sơn Tây. Sau đó, ông về Trung ương Đoàn, rồi làm cán bộ Đoàn ở khu Hồng Quảng. Thực ra, lúc đó
chàng trai trẻ Bùi Đức Huyên quyết tâm xin về Vùng mỏ. Ông kể về cơ duyên ấy như sau: “Lớp trẻ chúng tôi hồi ấy đọc tiểu thuyết Vùng mỏ của Võ Huy Tâm thích lắm, hoài bão của thanh niên luôn thôi thúc thử thách, khám phá. Vì vậy, tôi không do dự xin về Vùng mỏ…”.

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên (hàng ngồi, thứ hai, phải sang) và các bạn hữu ở Hạ Long.

Công việc chính của ông lúc đó là tập hợp các em thiếu nhi thành lập CLB thiếu nhi Hạ Long, một trong 4 CLB văn nghệ của miền Bắc hồi ấy (gồm CLB Sơn Ca của Đài Tiếng nói Việt Nam, CLB Vàng Anh của tỉnh Nam Định, CLB Hải Yên của TP Hải Phòng). Nhờ công sức của nhạc sĩ Bùi Đức Huyên, nhiều thiếu nhi Hạ Long đã có cơ hội được thu thanh tại Đài Tiếng nói Việt Nam. Đặc biệt, ca khúc “Em yêu Đất mỏ quê em” của chàng trai Bùi Đức Huyên sau khi sáng tác (năm 1963) đã được thu thanh và phát trên Đài Tiếng nói Việt Nam, được thể hiện qua giọng hát của ca sĩ nhí Lê Dung. “Em yêu Đất mỏ quê em” đã gây tiếng vang ngay khi ra đời. Từ đây, nhiều người đã dự đoán giọng hát vang và cao của Lê Dung lúc đó là dấu hiệu trở thành nghệ sĩ lớn những năm sau này. Bởi vậy, có thể khẳng định, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên là người có công lớn trong việc phát hiện, bồi dưỡng cô bé quàng khăn đỏ Lê Dung trở thành NSND Lê Dung.

Trong những năm đó, nhiều bài hát do nhạc sĩ Bùi Đức Huyên dàn dựng cho thiếu nhi Hạ Long tham gia các hội thi lớn đều đoạt giải cao. Riêng bài hát “Em yêu Đất mỏ quê em” lần nào tham gia cũng giành được giải cao nhất. Phải khẳng định rằng, dù không được đào tạo bài bản về âm nhạc nhưng với năng khiếu trời cho, ông đã rất thành công trong sáng tác âm nhạc thiếu nhi. Bùi Đức Huyên không phải thuộc hiện tượng “nhạc sĩ một bài” bởi vì ông còn nhiều bài hát khác nữa nhưng có lẽ chỉ cần với ca khúc “Em yêu Đất mỏ quê em” thôi cũng đủ cho ông có được chỗ đứng trong làng nhạc Quảng Ninh và nói rộng ra là âm nhạc thiếu nhi cả nước.

Đến năm 1972, ông tái ngũ vào chiến trường Quảng Trị, rồi được điều sang Lào, vừa soạn giáo trình, vừa dạy văn hoá cho các chiến sĩ Lào. Cuối năm 1975, ông giải ngũ quay về Trung ương Đoàn. Đầu năm 1976, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên về làm việc tại Chương trình phát thanh Thanh niên của Đài Tiếng nói Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu vào năm 2000. Giờ đây, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên có một thú vui khác khi đã sắm cho mình một camera, một dàn máy tính đủ để dựng phim, làm các chương trình ca nhạc cho bạn bè. Vẫn chiếc xe máy cũ, ông đi nhiều nơi để thực hiện dự định tri ân bạn bè của mình.

Ông Đào Huy, một người thân thiết với nhạc sĩ Bùi Đức Huyên, nhận xét: “Có thể nói Bùi Đức Huyên là một người thầy đáng kính. Anh đã truyền dạy cho thế hệ trẻ chúng tôi niềm đam mê ca hát cùng tình yêu quê hương Đất mỏ bằng lời ca tiếng hát và sự quý trọng những giá trị cống hiến to lớn của người công nhân mỏ cho đất nước. Không chỉ có thế, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên còn làm thức tỉnh trong mỗi con người chúng tôi cách sống vì mọi người bằng cách sống trong cuộc đời thường của anh xưa và nay”.

Còn nhạc sĩ Xuân Nhật, Chi hội trưởng Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tại Quảng Ninh, thì đánh giá: Anh Huyên là nhạc sĩ của thiếu nhi. Anh gắn bó với các em trong CLB đàn, hát rất nhiệt tình. Nhiều người nhớ tới anh với tư cách nhạc sĩ ở những ca khúc quen thuộc như: “Đất mỏ quê em” hay “Chiếc máy xúc”.

Huỳnh Đăng