Đầu vào, đầu ra

Trong cuộc sống, khi có đầu vào người ta cũng nghĩ đến đầu ra, đầu vào dù tốt đến mấy mà không có đầu ra thì cũng hỏng. Vậy nên cùng với người làm tốt cũng phải có người lo tốt.

Bà con nông dân xã Đường Hoa (huyện Hải Hà) một thời đã phát triển nghề trồng nấm rơm. Đường Hoa là xã thuần nông, 100% hộ dân trồng lúa, sau mỗi vụ gặt, lượng rơm rạ rất nhiều, là nguyên liệu chủ yếu để sản xuất nấm rơm. Lợi nhuận tính ra ngay, 1 tạ rơm cho ra 60kg nấm và 1kg nấm thời gian đầu bán được  30.000 đồng. Ban đầu ít người làm, nấm tiêu thụ tốt. Sau ở xã phát triển đến 100 hộ trồng nấm, vậy là nấm bày bán ê chề ở chợ nhưng chẳng mấy ai mua. Nguyên nhân do đầu ra không được mở rộng chỉ bó hẹp trong phạm vi xã, ai cũng làm nấm thì biết bán cho ai.

Năm nay, diện tích dong riềng trên địa bàn các xã của huyện Tiên Yên đã mở rộng lên đến 178ha. Đầu ra tiêu thụ sản phẩm là Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu (huyện Bình Liêu). Mỗi ngày Công ty này sản xuất được 2,5 tấn miến thành phẩm tương đương với tiêu thụ khoảng 35 tấn dong củ. Nếu với năng suất như vậy thì các xã trồng dong của huyện Bình Liêu và huyện Tiên Yên dẫu có tăng diện tích hơn hiện nay cũng không đủ cung cấp dong cho Công ty này sản xuất. Chỉ có điều đầu ra cuối cùng của Công ty là qua hệ thống phân phối bán lẻ thương lái và qua các hội chợ OCOP trong, ngoài tỉnh, chỉ tiêu thụ chừng 5 tấn miến dong/tháng. Sản xuất nhiều nhưng không tiêu thụ được, trong khi bột dong chỉ làm miến dong mà không làm được mặt hàng khác.

Đầu ra của miến dong Bình Liêu là các cơ sở bán lẻ, hội chợ OCOP nên tiêu thụ không nhiều.

Tương tự như chanh đào của người dân xã Hà Lâu (huyện Tiên Yên). Theo biên bản làm việc với xã, Công ty CP Phát triển nông lâm nghiệp Trường Xuân ứng vốn trước cho nông dân qua cung ứng cây giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để triển khai trồng 300ha chanh đào trong 3 năm (2015-2017), đồng thời thu hồi vốn theo hướng trích sản phẩm trong 10 năm. Thế nhưng, chỉ có điều khi chanh đào đã chín đỏ cây, nhưng không thấy tăm hơi Công ty này đến thu mua, còn người dân thì cũng không biết bán ở đâu.

Tuy nhiên, câu chuyện “đầu vào, đầu ra” lại suôn sẻ khi người nông dân tỏ ra năng động ngoài việc sản xuất còn phải biết tiêu thụ sản phẩm. Ở thôn Hải Đông, xã Quảng Thành, huyện Hải Hà, có anh Vũ Văn Thiết là người trồng hơn 2ha chanh đào. Ban đầu chanh cũng không bán được, nhưng cái hay là gia đình anh Thiết có nghề làm bánh kẹo, do vậy anh sản xuất si rô chanh đào. Trung bình 1 tấn chanh đào quả, anh làm ra được 2.300 lọ si rô chanh đào thái lát ngâm với mật ong rừng. Sản phẩm này có thể để được lâu, người sản xuất chọn được thời điểm thích hợp bán hàng chứ không sợ hỏng, bán gấp như chanh tươi. Sản phẩm chanh đào của anh Thiết bán rất tốt trong các kỳ hội chợ OCOP tỉnh và người tiêu dùng đón nhận tích cực hơn chanh đào tươi. Năm 2017, anh Thiết đã xây nhà xưởng rộng khoảng 150m², cùng nhiều thiết bị máy móc để sản xuất si rô chanh đào theo hướng chuyên nghiệp. Từ thắng lợi của sản phẩm si rô chanh đào trên thương trường, xã Quảng Thành đã mở rộng thêm 5 hộ nữa trồng chanh đào trên diện tích 1ha. Anh Thiết đứng ra bao tiêu toàn bộ sản phẩm chanh cho bà con.

Anh Vũ Văn Thiết (bên phải), xã Quảng Thành, huyện Hải Hà, ngoài trồng chanh đào anh còn biết chế biến si rô chanh đào.

Huyện Ba Chẽ vốn rất nổi tiếng với sản phẩm OCOP trà hoa vàng. Anh Nịnh Văn Trắng, hiện là Giám đốc Công ty Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh (xã Đạp Thanh) xuất thân từ người nông dân. Anh biết cách bảo quản trà hoa vàng để sản phẩm giữ nguyên màu sắc, để được lâu. Anh còn biết mở rộng thị trường, hiện số trà hoa vàng của Công ty tiêu thụ chủ yếu tại Việt Nam. Anh đứng ra thu mua trà hoa vàng sản phẩm của người dân trong xã để bà con yên tâm sản xuất.

Vậy để chuyện “đầu vào, đầu ra” không còn nhức đầu ở các xã, thì địa phương cần phải có những người nông dân năng động hơn, họ biết nắm bắt thị trường, biết chế biến, tiêu thụ sản phẩm một cách phù hợp.

Anh Vũ