Dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi): Đề nghị bổ sung quy định cấm chia sẻ, phát tán, mua bán thông tin của người tiêu dùng

Góp ý vào dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), một số đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung quy định cấm chia sẻ, phát tán và mua bán thông tin của người tiêu dùng khi chưa có sự đồng ý.

Chiều 5/4, các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), trong đó quy định vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các hành vi bị cấm trong dự thảo Luật nhận được nhiều sự quan tâm.

Thủ tục rút gọn giải quyết vụ án dân sự “vừa thừa, vừa thiếu”

Điều 70 dự thảo Luật quy định vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định trong pháp luật về tố tụng dân sự khi có đủ các điều kiện: người tiêu dùng khởi kiện; tổ chức, cá nhân trực tiếp cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng bị khởi kiện; vụ án đơn giản, chứng cứ rõ ràng; giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng, không có tài sản tranh chấp ở nước ngoài; các đương sự đều có địa chỉ nơi cư trú, trụ sở rõ ràng; không có đương sự cư trú ở nước ngoài.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương), các quy định về thủ tục rút gọn giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đang ở trạng thái “vừa thừa, vừa thiếu”, không bảo đảm thống nhất với các quy định về thủ tục tố tụng trong hệ thống pháp luật, chưa sát với tình hình xử lý trong thực tiễn.

Đại biểu cho rằng, những nội dung quy định này dễ gây áp dụng không thống nhất khi luật được ban hành, do vậy, cần tiếp tục rà soát, tổng kết từ các vụ việc thực tiễn, từ công tác xét xử các vụ án liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để có quy định khả thi, sát với thực tế, hạn chế các trường hợp bỏ sót tình tiết, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.

Có chung quan điểm, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Phước) nhận thấy, quy định như dự thảo Luật không thống nhất với các quy định tại Điều 100, Điều 317 của Bộ luật Tố tụng dân sự, dẫn đến khó khăn trong quá trình áp dụng và ảnh hưởng đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Do đó, đại biểu đề nghị không quy định thủ tục rút gọn trong các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong dự thảo Luật để bảo đảm tính thống nhất, tránh mâu thuẫn, chồng chéo trong hệ thống pháp luật.

Liên quan vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nêu rõ thủ tục rút gọn là một trong 4 phương thức giải quyết bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bên cạnh thương lượng, hòa giải, trọng tài. Dù đã có quy định từ Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010, tuy nhiên trên thực tế không thực hiện được.

Theo ông Huy, nguyên nhân là do quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và Bộ luật Tố tụng dân sự không thống nhất. Một số các điều kiện cụ thể về địa điểm cư trú; các yếu tố có liên quan yếu tố nước ngoài… không đồng bộ với nhau.

Do đó, để tiếp tục kế thừa quy định đã có trong Luật hiện hành và bảo đảm câu chuyện thực thi, các cơ quan đã sửa đổi hoàn thiện Điều 70 và Điều 78 nhằm bảo đảm thống nhất giữa Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn, kết cấu phù hợp, khả thi.

Không chia sẻ thông tin người tiêu dùng cho bên thứ ba khi chưa được đồng ý

Góp ý về các hành vi bị cấm (Điều 10), đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho biết, các quy định như dự thảo Luật chưa bao quát đầy đủ các hành vi có tính chất phổ biến xảy ra trong thời gian gần đây, và đối chiếu với pháp luật liên quan cũng chưa đầy đủ.

Do vậy, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung thêm một số hành vi bị nghiêm cấm như: hành vi cung cấp, chia sẻ, phát tán, mua bán và trao đổi trái phép thông tin của người tiêu dùng. Đồng thời, rà soát thêm các pháp luật liên quan khác đang cấm các hành vi này để bảo đảm không bỏ sót.

Đồng tình với đại biểu Thủy, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cũng đề nghị bổ sung thêm quy định: Cấm hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin của người tiêu dùng cho bên thứ ba khi chưa được sự đồng ý của người tiêu dùng, trừ các trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh chuyển giao thông tin được thu thập phù hợp với quy định của luật này và pháp luật có liên quan cho bên thứ ba lưu trữ, hoặc phân tích nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh của bên chuyển giao và hai bên đã thỏa thuận bằng văn bản về việc bên thứ ba có trách nhiệm bảo vệ thông tin người tiêu dùng theo quy định của luật này.

Tại khoản 3, Điều 18 dự thảo Luật quy định: Tổ chức, cá nhân kinh doanh phải sử dụng thông tin của người tiêu dùng chính xác, phù hợp với mục đích, phạm vi đã thông báo và phải được người tiêu dùng đồng ý.

Đại biểu Dương Khắc Mai cho biết, Luật An toàn thông tin mạng và Thông tư số 20 ngày 12/9/2017 của Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra yêu cầu về nghĩa vụ thông báo của bên kiểm soát dữ liệu hoặc chủ sở hữu hệ thống dữ liệu khi có sự cố hoặc hành vi xâm phạm dữ liệu xảy ra. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát lại nội dung quy định tại dự thảo Luật, nhằm bảo đảm sự tương thích, thống nhất nội dung trong các văn bản pháp luật có liên quan.

Giải trình, làm rõ thêm nội dung bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh đây là vấn đề rất quan trọng. Bên cạnh các thông tin về nhân thân, các thông tin như quá trình giao dịch, hành vi mua bán cũng là những thông tin quan trọng có thể được bảo vệ bởi pháp luật bảo vệ dữ liệu cá nhân và pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo đó, đối với những thông tin này, các tổ chức, cá nhân kinh doanh thu thập hoặc các bên thứ ba được ủy quyền khi sử dụng, thu thập thông tin của người tiêu dùng đều phải có sự đồng ý và thỏa thuận của người tiêu dùng.

Kể cả qua các giao dịch truyền thống cũng như ứng dụng nền tảng số đều phải có cơ chế đồng thuận của người tiêu dùng mới có thể cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh, các tổ chức trung gian thu thập và xử lý, sử dụng các thông tin của người tiêu dùng theo đúng các mục đích được yêu cầu.