Để thực hiện hiệu quả công tác chuyển đổi rừng

Theo thống kê của cơ quan chuyên môn, giai đoạn 2001 đến nay, toàn tỉnh đã quy hoạch, chuyển đổi 51.174ha rừng sản xuất sang rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, bao gồm 41.401ha rừng do các tổ chức quản lý, 9.773ha đã giao cho các hộ gia đình làm chủ rừng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân như: Các công đoạn thực hiện phức tạp, khối lượng công việc lớn và đòi hỏi nguồn vốn đầu tư cao, trong khi đó tỉnh chưa bố trí nguồn lực, nên đến nay chưa triển khai phương án hỗ trợ, đền bù theo chính sách chuyển đổi cho các chủ rừng bị chuyển đổi như Thông tư số 24/2009/TT-BNN ngày 5/5/2009 của Bộ NN&PTNT.

[links()]

Trong 7 năm qua, trên 51.174ha rừng sản xuất đã được chuyển đổi sang rừng phòng hộ, đặc dụng.

Việc chậm xây dựng phương án hỗ trợ, đền bù theo chính sách chuyển đổi cho các chủ rừng bị chuyển đổi làm ảnh hưởng đến quyền lợi sản xuất, kinh doanh rừng của các chủ rừng, đặc biệt là các chủ rừng là hộ gia đình đã được giao, khoán trồng rừng sản xuất. Theo tính toán của Chi cục Kiểm lâm tỉnh, có 9.773ha rừng mà chủ rừng là hộ gia đình, trong đó có 6.500ha rừng thuộc khu vực phòng hộ đầu nguồn rất xung yếu. Bên cạnh đó, việc chưa thực hiện chính sách chuyển đổi rừng ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý, bảo vệ, phát triển, sử dụng và hưởng lợi rừng phòng hộ, đặc dụng, khiến diện tích rừng sản xuất sau chuyển đổi sang phòng hộ, đặc dụng không phát triển bền vững với thành phần cây trồng phù hợp.

Số các chủ rừng này mặc dù chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nào, tuy nhiên quá trình sản xuất (trồng, chăm sóc, khai thác rừng) vẫn buộc phải thực hiện đúng quy định của loại rừng phòng hộ, đặc dụng. Cụ thể phương thức khai thác là chặt chọn cây trồng chính với tỷ lệ không quá 20% diện tích và khai thác theo băng, đám xen kẽ nhau với diện tích không quá 3ha mỗi băng rừng và không quá 1ha đối với mỗi đám rừng. Sau khai thác phải trồng lại vào vụ trồng rừng kế tiếp. Do đó ảnh hưởng đến sản xuất lâm nghiệp của người dân, không chỉ mất nhiều công sức mà còn tăng chi phí khai thác trong khi doanh thu manh mún, việc xử lý thực bì và khâu vận xuất sau khai thác bị hạn chế do phải đi qua các lô rừng chưa khai thác…

Nhiều diện tích rừng phòng hộ cần được trồng bổ sung để tăng mật độ cây, nâng cao giá trị đa dạng sinh học.

Từ những thực tế nói trên, cần thiết phải xây dựng tổng thể cơ chế, chính sách và giải pháp thực hiện phương án chuyển đổi cho các chủ rừng, nhất là các chủ rừng là hộ gia đình, các diện tích đất rừng của các hộ thuộc vùng đầu nguồn, xung yếu. Trong đó có thể triển khai 2 giải pháp thu hồi, đền bù dứt điểm cho chủ rừng hoặc không thay đổi chủ rừng, chỉ thay đổi mục đích sử dụng rừng.

Cụ thể, đối với trường hợp không phải thay đổi chủ rừng thì cho phép chủ rừng khai thác cây trồng khi hết chu kỳ; hỗ trợ chủ rừng với đơn giá bình quân 30-60 triệu đồng/ha để trồng mới rừng phù hợp với rừng phòng hộ, đặc dụng như chuyển hóa cây trồng hiện có sang mô hình cây gỗ lớn, đồng thời trồng xen cây bản địa để nâng cao tính đa dạng của rừng. Trường hợp phải thay đổi chủ rừng thì thu hồi đất, rừng bằng nguồn vốn từ ngân sách cho phần giá trị rừng, đất chủ rừng đã đầu tư với đơn giá theo quy định 150 triệu đồng/ha hoặc hoán đổi bằng diện tích tương đương từ quỹ đất rừng sản xuất hiện chưa giao, phù hợp.

Các địa phương nhận bàn giao kết quả quy hoạch 3 loại rừng để làm cơ sở triển khai những bước chuyển đổi rừng tiếp theo.

Đến nay, sau thời gian khá dài, các ngành chức năng của tỉnh đã xây dựng phương án chuyển đổi rừng trình UBND tỉnh với quan điểm ưu tiên giải pháp đất, rừng vẫn giao cho chủ rừng hiện tại, chỉ thay đổi về mục đích sử dụng rừng; chỉ thu hồi, đền bù đối với trường hợp đặc biệt, buộc phải thay đổi chủ rừng.

Giai đoạn 2018-2020 tập trung xử lý phần diện tích rừng của các hộ nằm trong khu vực rừng đầu nguồn xung yếu. Ưu tiên thực hiện chuyển đổi 3.873ha tại lưu vực 5 hồ lớn của tỉnh là Khe Chè, Trại Lốc (TX Đông Triều), Khe Lọng (huyện Ba Chẽ), Khe Cát (huyện Tiên Yên), hồ Yên Lập (TP Hạ Long) và rừng phòng hộ cảnh quan tại xã Hải Sơn và Bắc Sơn (TP Móng Cái).

Trong đó, 333ha rừng, đất rừng sẽ thực hiện thu hồi, đền bù rừng và hỗ trợ đất với tổng kinh phí là 50 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn của tỉnh. Số diện tích còn lại sẽ hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng với tổng kinh phí là 162 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước 81 tỷ đồng. Toàn bộ 3.873ha sau đó sẽ được hỗ trợ khoán bảo vệ rừng, khoanh nuôi tái sinh với đơn giá 300.000 đồng/ha/năm.

Thực hiện lộ trình này, mới đây Sở NN&PTNT đã triển khai hội nghị công bố công khai, bàn giao kết quả điều tra, rà soát quy hoạch 3 loại rừng cho các địa phương làm cơ sở để triển khai. Sở cũng khẩn trương xây dựng phương án chi tiết chuyển đổi rừng trình UBND tỉnh.

Để thực hiện hiệu quả công tác chuyển đổi rừng, rất cần có giải pháp tổng thể về cơ chế, chính sách và huy động nguồn lực lớn, sự vào cuộc tích cực của người dân.

Việt Hoa