Di dời các cơ sở TTCN ra khỏi khu dân cư: Chuyển biến chậm chạp

Việc di dời các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp (TTCN) nằm xen kẽ trong khu dân cư vào các cụm công nghiệp (CCN) tập trung đã được các địa phương trong tỉnh quyết liệt chỉ đạo triển khai với nhiều giải pháp. Tuy nhiên, đến nay việc di dời các cơ sở sản xuất TTCN vẫn còn không ít khó khăn, bất cập.

Sửa chữa ô tô tại Công ty CP Thương mại Phúc Lân, CCN Hà Khánh (TP Hạ Long).

Thực hiện Quyết định 255/2012/QĐ-UBND của UBND tỉnh và hướng dẫn của các sở, ngành về di dời các cơ sở sản xuất TTCN nằm xen kẽ trong khu dân cư, UBND TP Hạ Long đã sớm xây dựng kế hoạch, thành lập tổ công tác thực hiện việc di dời. Thành phố cũng nâng cấp tổ công tác thành Ban Chỉ đạo 255; thành lập các tổ giúp việc cho ban chỉ đạo, tiến hành rà soát, kiểm đếm, lập danh sách các cơ sở thuộc đối tượng phải di dời. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến về chính sách và vận động các cơ sở tự nguyện đăng ký di dời. Theo số liệu thống kê của thành phố, hết năm 2016, Hạ Long đã di dời 169 cơ sở TTCN; hỗ trợ 23 cơ sở TTCN di dời với số tiền hơn 3,9 tỷ đồng.

Đặc biệt, ngay sau khi tỉnh ban hành Chỉ thị 10/CT-UBND tiếp tục chỉ đạo việc di dời các cơ sở sản xuất TTCN ra khỏi khu dân cư, TP Hạ Long tiếp tục tổ chức rà soát các cơ sở TTCN, cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm gây ô nhiễm môi trường hoặc phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị phát sinh mới. Theo đó, giai đoạn 2017-2020, thành phố có 96 cơ sở phải di dời. Các cơ quan chuyên môn của thành phố cũng đã dự thảo cơ chế, chính sách hỗ trợ di dời; lấy ý kiến các thành viên ban chỉ đạo và sở, ngành trước khi thực hiện.

CCN Phương Nam - Phương Đông (TP Uông Bí) đã được phê duyệt, đang thu hút đầu tư.

Bên cạnh đó, thành phố đã tập trung chỉ đạo, đôn đốc chủ đầu tư CCN Hà Khánh hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, đảm bảo hoạt động của các doanh nghiệp khi di dời vào CCN. Đến nay, chủ đầu tư đã thực hiện tái cơ cấu bộ máy quản lý CCN; tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý các tồn tại, khó khăn; hướng dẫn nhà đầu tư thứ cấp thực hiện đúng quy định; xây dựng khu nhà văn phòng quản lý, tường rào, cổng, hệ thống chỉ dẫn; triển khai duy tu các hạng mục bị xuống cấp; lắp đặt hệ thống thu gom nước thải, trạm xử lý nước thải…

Theo số liệu báo cáo của các địa phương, toàn tỉnh có 1.142 cơ sở thuộc diện di dời. Tuy nhiên, trong 5 năm (2011-2016), việc di dời mới triển khai thực hiện được trên địa bàn: Hạ Long, Cẩm Phả, Tiên Yên. Các địa phương khác mới dừng ở việc rà soát, kiểm đếm và thống kê số lượng các cơ sở, chưa thực hiện di dời. Nguyên nhân được chỉ ra là do thiếu cơ sở hạ tầng kỹ thuật CCN; các cơ sở thuộc diện di dời hoạt động nhỏ lẻ, thiếu vốn đầu tư mở rộng sản xuất khi phải di dời vào CCN… Đặc biệt, năm 2012, khi UBND tỉnh ban hành Quyết định 255/2012/QĐ-UBND thì ngay sau đó Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 07/CT-TTg, yêu cầu tạm dừng việc bổ sung quy hoạch, thành lập, mở rộng CCN trên cả nước, vì vậy, việc thành lập mới các CCN không thể thực hiện được. Do đó, không có CCN phục vụ cho việc di dời các cơ sở TTCN theo chính sách đã ban hành. Mãi đến năm 2015, Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương mới có văn bản phê duyệt kết quả rà soát quy hoạch CCN, thông báo quy hoạch danh mục các CCN trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, các địa phương trong tỉnh mới có cơ sở lập báo cáo đầu tư thành lập CCN và triển khai lập quy hoạch chi tiết, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng CCN theo quy định để phục vụ việc di dời các cơ sở TTCN trên địa bàn.

Hạ tầng Cụm công nghiệp Hà Khánh (TP Hạ Long) hiện đã được chủ đầu tư cơ bản hoàn thiện.

Bên cạnh vướng mắc nêu trên, việc tìm kiếm các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng CCN gặp nhiều khó khăn, do vốn đầu tư lớn, thủ tục kéo dài, thời gian thu hồi vốn chậm… Hiện, toàn tỉnh có 7 CCN được thành lập nhưng chỉ có 4 CCN ở các địa phương: Hạ Long, Hoành Bồ, Đông Triều, Ba Chẽ, có nhà đầu tư hạ tầng và thu hút được nhà đầu tư thứ cấp. Còn lại 3 CCN tại Cẩm Phả, Uông Bí, Quảng Yên, mặc dù đã thành lập được hơn 1 năm nay nhưng chưa thu hút được nhà đầu tư hạ tầng CCN… Giám đốc Sở Công Thương Nguyễn Mạnh Hà cho biết: “Với chức năng nhiệm vụ được giao, Sở đã hoàn thiện, điều chỉnh quy hoạch phát triển CCN trên địa bàn tỉnh, tham mưu cho tỉnh ban hành quy chế phối hợp quản lý CCN, rà soát các cơ chế, chính sách báo cáo tỉnh đảm bảo tính khả thi của chính sách đối với nhà đầu tư hạ tầng và thứ cấp. Cùng với đó, tiếp tục phối hợp với các địa phương kêu gọi, thu hút nhà đầu tư hạ tầng vào CCN. Tuy nhiên, hiện nay, phân cấp các địa phương tập trung quản lý toàn diện, do vậy, chính quyền địa phương phải nâng cao trách nhiệm thu hút đầu tư hạ tầng CCN, thực hiện việc di dời các cơ sở sản xuất TTCN ra ngoài khu dân cư…

Thanh Hoa