Thơ Quảng Ninh dưới góc nhìn của một tác giả văn xuôi

Nguyễn Thanh Nga vừa cho ra mắt bạn đọc tập tiểu luận Xúc cảm một miền thơ (NXB Hội Nhà văn, tháng 5 năm 2014). Có thể đây là cách mà chị “thử sức” mình ở một lĩnh vực mà ít ai nghĩ là thế mạnh của chị chăng? Bởi Thanh Nga là một tác giả trẻ, ngoài viết báo, chị thường viết truyện ngắn nhiều hơn; từng xuất bản 2 tập truyện ngắn là Bến Mê (NXB Lao Động - 2007) và Bình minh màu tím (NXB Hà Nội - 2011)…

Vậy nên, nhiều người trong “làng văn” Quảng Ninh rất ngạc nhiên khi cầm trên tay một tập tiểu luận về thơ khá dày dặn của cây bút văn xuôi này. Với gần 40 bài viết phân tích đánh giá, bình luận khá sắc sảo, viết rất công phu, tìm ra được những nét đẹp, cái hay của từng bài, từng tác giả… đó quả là một sự bất ngờ! Một điều khá thú vị là những bài thơ được Thanh Nga chọn giới thiệu phần lớn là viết về than, như Em về vùng mỏ của Trần Nhuận Minh, Nhịp điệu than của Ngô Tiến Cảnh, Tên than của Nguyễn Châu, Tâm tình người xa mỏ của Trần Tâm, Bầu trời vùng than của Đàm Hiển, Đêm vùng than của Nguyễn Văn Phong, Gương than của Vũ Khiêm, Nắng hè trên mỏ và Thợ mỏ của Trần Đình Nhân, Than ước của Trương Thiếu Huyền, Người và than và Xóm thợ của Phạm Đăng Kim, Vòm trời thợ lò và Rừng mỏ của Trần Ngọc Tảo, Đêm xuân trên công trường của Nguyễn Ngọc Sính v.v.. Ngoài ra, Nguyễn Thanh Nga cũng chọn bình một số bài viết không phải trực tiếp về than nhưng phần lớn đều gắn với vùng đất, con người Vùng mỏ; đó là các bài thơ của Triệu Nguyễn, Mai Phương, Hoàng Tuấn Dương, Bùi Văn Điền, Nguyễn Tuấn Bình, Nguyễn Quang Vinh, Nguyễn Thị Xuân, Đức Doanh, Nguyễn Minh Đức, Võ Thu Hằng…

Qua Xúc cảm một miền thơ, bạn đọc yêu thơ có thể hiểu thêm về cái hay, cái đẹp của những bài thơ được Nguyễn Thanh Nga chọn giới thiệu. Có nhiều bài thơ đã “ngủ kỹ” từ lâu nay được chị “đánh thức” khiến người đọc ngỡ ngàng mà tán thưởng. Qua lối phân tích thấu đáo của chị, ta bỗng nhận ra những giá trị đích thực của những bài thơ mà đôi khi, vì lý do nào đó, ta rất dễ bỏ qua.

Và nữa, đọc Xúc cảm một miền thơ, bạn đọc dễ dàng nhận thấy ở Thanh Nga một tấm lòng say đắm cùng thơ, một tình yêu sâu nặng với thơ, nhất là thơ Quảng Ninh. Điều đó thật đáng trân trọng, nhất đây lại là cuốn tiểu luận về thơ Quảng Ninh đương đại đầu tiên do một tác giả ở Quảng Ninh viết, mà người đó lại là một cây bút văn xuôi. Cái độc đáo của tập sách cũng là ở đó.

Tất nhiên, trong Xúc cảm một miền thơ, cũng còn một số bài được chọn chưa hẳn đã hay, cũng như có một vài bài lời bình chưa thật đắt, nhưng với những gì đã có trong cuốn sách này, Thanh Nga đã thật sự cho ta thêm tin vào thơ Quảng Ninh, tin vào một một miền thơ nhiều sắc màu…

Nguyễn Châu