“Đơn vị hiếu học” - Sao chưa mặn mà?

Phong trào xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học” và “Đơn vị hiếu học” là một trong những sáng tạo của Hội Khuyến học tỉnh trong công tác khuyến học, khuyến tài. Nhân rộng và phát triển những mô hình này đang có tác động tích cực đến việc thực hiện chủ trương xây dựng xã hội học tập trên toàn tỉnh. Tuy nhiên, trên thực tế, phong trào này mới chỉ sôi nổi và hiệu quả ở vế, xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”. Còn việc xây dựng “Đơn vị hiếu học” xem ra vẫn chưa nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ phía các đơn vị, nhất là các doanh nghiệp.

Có thể nói, Hội Khuyến học tỉnh ra đời muộn nhất trong cả nước nhưng bằng những nỗ lực, cố gắng, trách nhiệm và tâm huyết của đội ngũ những người làm công tác khuyến học đã giúp cho phong trào khuyến học, khuyến tài ở tỉnh có bước phát triển nhanh, mạnh. Đến nay, Quảng Ninh đang được đánh giá là tỉnh có phong trào khuyến học, khuyến tài mạnh trong cả nước. Theo báo cáo của Hội Khuyến học tỉnh, năm 2011, Hội đã phát triển thêm 62 hội, chi hội, ban Khuyến học với 24.040 hội viên kết nạp mới; nâng tổng số hội viên toàn tỉnh lên 243.711 người, chiếm 21,3% dân số toàn tỉnh. Trong quá trình đi vào hoạt động, Hội đã có rất nhiều sáng tạo trong tổ chức và phát động các phong trào thi đua như: phong trào xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Đơn vị hiếu học”; phong trào “Ba đỡ đầu” (đỡ đầu học sinh nghèo vượt khó, đỡ đầu học sinh giỏi thành tài, đỡ đầu học sinh khuyết tật vươn lên)…

Công ty Bảo hiểm Prudential trao học bổng cho học sinh nghèo vượt khó của TP Hạ Long tại lễ khai trương Văn phòng Tổng đại lý bảo hiểm nhân thọ tại phường Cao Xanh (TP Hạ Long).

Trong đó, phong trào xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học” và “Đơn vị hiếu học” được xác định là “xương sống” trong hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Vì vậy, Hội đã xây dựng Quy chế thi đua khen thưởng với các tiêu chí cụ thể cho từng danh hiệu; chỉ đạo các cấp hội vận động các tổ chức, cá nhân đăng ký thi đua để đạt các danh hiệu đó. Thêm nữa, 2 năm/lần các cấp hội đều tổ chức biểu dương các điển hình đạt các danh hiệu trên ở 3 cấp: cơ sở, cấp huyện và cấp tỉnh… Bằng những giải pháp đó, phong trào thi đua đạt các danh hiệu trên đã có bước phát triển rất mạnh. Năm 2011, toàn tỉnh đã có 12 vạn hộ đăng ký phấn đấu đạt “Gia đình hiếu học” và đã có 8,5 vạn hộ đạt; 369 dòng họ được công nhận “Dòng họ hiếu học”; 749 cơ quan, trường học, doanh nghiệp đạt “Đơn vị hiếu học”. Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, trong tổng thể chung, phong trào được đánh giá là mạnh, hiệu quả thì khi tách riêng từng danh hiệu mới thấy việc thi đua xây dựng “Đơn vị hiếu học” còn khá nhạt nhoà. Việc tham gia đăng ký, phấn đấu đạt danh hiệu này mới chỉ phát triển chủ yếu ở khối phường, xã và trường học còn phía các doanh nghiệp gần như bỏ ngỏ...

Mổ xẻ nguyên nhân của thực trạng này, nhiều ý kiến cho rằng không phải tiêu chí Hội Khuyến học tỉnh đề ra quá cao mà là các tiêu chí chưa thực sự cụ thể. Thêm nữa, hầu hết các doanh nghiệp đều chưa nhận thức đúng mục đích, ý nghĩa của việc đăng ký và phấn đấu đạt danh hiệu “Đơn vị hiếu học”; trong các doanh nghiệp không có tổ chức Hội khuyến học mà hoạt động khuyến học, khuyến tài do tổ chức Công đoàn và Đoàn Thanh niên chịu trách nhiệm... Vì thế, các doanh nghiệp chưa mặn mà với việc đăng ký và phấn đấu đạt danh hiệu. Theo quy chế thi đua khen thưởng của Hội Khuyến học tỉnh, “Đơn vị hiếu học” gồm có: thôn, làng, bản, tổ dân, khu phố hiếu học; xã, phường, thị trấn hiếu học; các cơ quan, đơn vị sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, công an, quân đội làm khuyến học; các trường học làm khuyến học. Trong đó, quy định cụ thể cho từng đối tượng. Với các cơ quan, đơn vị sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, công an, quân đội làm khuyến học phải có kế hoạch và tạo điều kiện cho cán bộ, công nhân viên trong đơn vị thường xuyên học tập, nâng cao trình độ văn hoá, chuyên môn, nghiệp vụ; có nhiều hình thức hoạt động khuyến học, khuyến tài phù hợp động viên con cháu của cán bộ, công nhân viên trong đơn vị học tập; có hỗ trợ phong trào khuyến học ở địa phương; có chi hội hoặc ban khuyến học hoạt động tốt, xây dựng Quỹ khuyến học của đơn vị, vận động các thành viên trong đơn vị đỡ đầu thường xuyên học sinh có hoàn cảnh khó khăn…

Theo thống kê của tỉnh, hiện trên địa bàn toàn tỉnh có gần 7.000 doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế (đứng thứ 7 toàn quốc về số lượng), trong đó hơn 6.500 doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ngoài ra, Quảng Ninh còn có trên 100 hợp tác xã, hơn 30.000 hộ kinh doanh đang tham gia sản xuất, kinh doanh cùng với hơn 100 doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đó còn chưa kể đến số đơn vị hành chính thôn, bản, xã, phường, thị trấn, trường học… Nhưng trên thực tế chỉ có 749 cơ quan, trường học, doanh nghiệp đạt “Đơn vị hiếu học”, chiếm 20,1% so với số đăng ký. Đây quả là kết quả khiêm tốn so với con số thực hiện. Và điều này cũng sẽ là “rào cản” rất lớn cho quá trình xây dựng xã hội học tập của tỉnh. Bởi vậy, thời gian tới, tỉnh cần có sự chỉ đạo sát sao để các doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức vào cuộc tích cực hơn trong các phong trào khuyến học, khuyến tài.

Vĩ An