Đường lò thanh xuân

Tôi muốn đặt cái tên đó cho công trình 500 mét đường sắt đơn kho của Công ty Than Dương Huy đặt tại lò DV-35, chợ 11-3, vỉa 11, khu trung tâm lắp đặt hoàn chỉnh phục vụ lò chợ cơ giới hoá của phân xưởng Khai thác than 8. Có 2 lý do khiến tôi nghĩ đến cái tên ấy: Thứ nhất, đây là công trình của những đoàn viên, những người tràn đầy nhựa sống tuổi thanh xuân và thứ hai, đường lò này được hoàn thành vào đầu mùa xuân.

Các đoàn viên Công ty Than Dương Huy vận chuyển vật liệu gia cố đường lò.

Sức trẻ mở đường

Tôi vào lò Dương Huy vào những ngày giữa tháng ba, khi mùa xuân đang độ chín. Anh Vũ Hồng Hậu, Phó Bí thư Đoàn Than Quảng Ninh, giới thiệu: Muốn biết sức trẻ của đoàn viên thanh niên ngành Than thế nào hãy đến thăm công trình ở dưới lò mỏ Dương Huy. 

Anh Nguyễn Thanh Tùng, Bí thư Đoàn Thanh niên Công ty Than Dương Huy, một thợ mỏ có 9 năm đi lò, người đồng hành dẫn tôi xuống lò thì bảo rằng, quả là cũng có phần vất vả vì vị trí từ kho 38 đến điểm đặt đường sắt tương đối xa. Từ ngoài vào độ chừng 2 cây số đi bộ, có chỗ lên dốc, chỗ lại xuống dốc. Những chỗ ấy tôi nghe anh Tùng gọi là lò thượng. Rồi anh bảo rằng sợ phóng viên sẽ vất vả. Nghe Tùng nói, tôi tự nhủ các thợ lò đã mang vác sắt, thép gỗ xuống dưới lòng đất được, mình đi người không với cuốn sổ và cái máy ảnh làm sao không đi được. 

Ngay khi đến cửa lò, hai anh bảo vệ ra giải thích tôi chỉ có thể chụp ảnh qua cửa thông gió vào lò chứ không được mang thiết bị điện tử đến khu vực công trình. Lý do các anh đưa ra là khu vực đó có nhiều khí dễ gây nổ với các thiết bị điện. Vì sự an toàn của đường lò, vì quy định chặt chẽ của mỏ, tôi đành quay lại gửi máy ảnh sau khi đã chụp đường lò từ xa.

Dường như vẫn chưa yên tâm về sự đảm bảo an toàn cho phóng viên, Công ty còn cử anh Phạm Duy Hiếu, thanh tra an toàn (Phòng An toàn) đi cùng với tôi. Anh Hiếu cũng là một đoàn viên, theo rất sát quá trình vận chuyển, thi công công trình thanh niên này. Anh Tùng và anh Hiếu thay nhau kể cho tôi nghe câu chuyện thi công đường lò làm cho con đường chúng tôi đi dường như ngắn lại, những mệt nhọc cũng như tan biến.

Theo lời kể của hai anh, ngày 13-12-2016, Đoàn Thanh niên Công ty đăng ký với Giám đốc Công ty về việc thực hiện công trình. Ngay sau khi Giám đốc Công ty đồng ý, Đoàn Thanh niên đã nhanh chóng bắt tay vào việc huy động các đoàn viên của 10 đơn vị khai thác cộng 5 đơn vị đào lò và 2 đơn vị vận tải lò 1, vận tải lò 2 chuyên làm đường sắt để tham gia công trình. Qua ngày hôm sau, đã có 20 đoàn viên tham gia công trình. Đa số anh em tham gia là bí thư, phó bí thư, cán bộ các chi đoàn trong Công ty.

Thấy tôi đứng lại có vẻ chóng mặt vì cái đường lò lắt léo nhiều lối rẽ, anh Tùng dừng câu chuyện, bảo: Đấy anh thấy không, chính vì đường không thẳng nên khi vận chuyển, chúng tôi có nhiều “sân ga” để bốc hàng sang lối khác. Trong quá trình thực hiện, các đoàn viên còn gặp nhiều khó khăn do vị trí thi công có nhiều đơn vị cùng làm các đầu việc khác ở đó. Thêm nữa, việc vận chuyển vật tư từ kho 38 vào lò tương đối xa, phải qua nhiều vị trí nên đoàn viên chỉ làm vào các ca một.

Nếu chưa chóng mặt vì nhiều ngã rẽ thì nghe câu chuyện của anh Trần Văn Tuấn, công nhân Phân xưởng Than 8, là người vận chuyển thiết bị kể cũng đủ chóng mặt, ù tai với người ngoại đạo. Nào là dùng cẩu đưa từ mặt đất xuống mặt bằng 38 rồi đưa vào tích, từ tích dùng tời đưa xuống mặt bằng 38-1 rồi tiếp tục đưa xuống xuyên vỉa 38-1. Rồi thì là đầu tời trục, thả xuống, kéo lên, mặt bằng, bốc vác, thượng, tích.v.v.. Bình thường vận chuyển trên mặt bằng chỉ cần 4 người, dưới lò này phải tăng lên đến 8 người. Đại loại như thế. Anh Tuấn nói liên tục như thuộc lòng rồi cứ lặp lại đến mấy lần. Dù cố gắng lắng nghe tôi cũng không thể nào nhớ và hình dung nổi. Bởi vậy, tôi đề nghị anh Tuấn với các anh đưa tôi đi hết đoạn đường đến công trình. Chắc là tôi sẽ... nhớ đường về!

Quả là đi hết câu nói của anh Tuấn để đến được công trình này khá vất vả. Chỗ rẽ ngang sang trái, chỗ sang phải, chỗ thì bùn lầy đến tận đầu gối, chỗ lại chưa có thông gió, nóng đến vã mồ hôi ướt đầm lưng áo. Tôi leo dốc rồi xuống dốc đi chừng một tiếng thì nghe tiếng anh Tùng bảo: “Đến rồi đấy”. Trước mắt tôi, một đường lò sâu hun hút hiện ra. Bên dưới đường sắt đã hoàn thiện căn chỉnh đâu vào đấy.

Anh Tùng bảo, để làm được tuyến đường sắt 500 mét này phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật khắt khe. Anh em đoàn viên phải đưa vào đây 380 vẹt gỗ, khoảng 100 vẹt sắt, 50 cầu sắt cộng với hàng ngàn con ốc vít, mối nối các loại. Rồi cũng phải nắn cong đường sắt theo đường lò. Căn chỉnh cố định, bắt bu lông thực hiện như thể công nhân tàu hoả chỉ khác là thực hiện dưới lòng đất với thanh niên đến từ 2 phân xưởng vận tải.

Anh Chu Hồng Phong, Phó Bí thư Chi đoàn Đào lò 4, người tham gia công tác lắp đặt kể: Lúc thi công tinh thần anh em đoàn viên ai cũng hăng hái nhiệt tình. Dù đây là công việc khó khăn phức tạp, nhưng luôn nghĩ đến ý nghĩa trọng điểm cơ giới hoá của công trình anh em ai cũng phát huy tinh thần xung kích của thanh niên cố gắng hơn mức có thể để hoàn thành sớm nhiệm vụ được giao. Anh Phong cũng cho biết, cả Bí thư và Phó bí thư Đoàn Thanh niên Công ty cũng tham gia nhóm 17 người thực hiện công đoạn lắp đặt này. Tinh thần ai cũng hăng say làm việc. Và “quả ngọt” đã đến vào ngày 21-1-2017 khi hoàn thiện công trình, nhanh hơn dự kiến một tuần lễ.

"Con át chủ bài"

Nói về công trình này, anh Nguyễn Thanh Tùng bảo rằng nó là “con át chủ bài” phục vụ mục tiêu cơ giới hoá để Công ty tăng sản lượng, giảm nhân lực và tăng năng suất lao động. Đây là công trình trọng điểm mang ý nghĩa là tuyến đường sẽ vận chuyển toàn bộ thiết bị gồm giàn, máy khấu, máy biến áp cùng với tất cả thiết bị của lò chợ cơ giới hoá đang hoạt động ở lò chợ 11-1, chuyển diện xuống lò chợ 11-3 Vỉa 11, Khu trung tâm.

Đối với Công ty Than Dương Huy, việc chuyển sang lò chợ cơ giới hoá đưa vào hoạt động có ý nghĩa rất lớn, góp phần hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh của Công ty trong năm 2017. Năm 2017, kế hoạch khai thác của Công ty là 2 triệu tấn, trong đó riêng khai thác hầm lò phấn đấu đạt 1,56 triệu tấn. Cũng theo anh Tùng, về mức độ cơ giới hoá, Dương Huy là một trong 4 đơn vị thuộc ngành Than sở hữu công nghệ hiện đại nhất.

Như minh chứng cho việc tăng sản lượng, anh Tùng khoe: Riêng khối lượng than khai thác được từ chỗ anh em đoàn viên đào lên để đặt đường sắt cũng đã là 840 tấn. Theo lời kể của anh Tùng, vì đường lò chịu áp lực nên không được thẳng. Có chỗ trên nóc võng xuống. Trong khi đó chiều cao từ điểm thấp nhất xuống đường sắt phải đảm bảo tối thiểu 2,5 mét. Vì vậy đường sắt phải võng, phải cong mềm mại theo đường lò. Nhiều chỗ thanh niên phải đào xuống sâu như hào để đặt ray. Thế nên khối lượng than đào để lên 2 bên rất lớn lại chưa chuyển ra ngay được vì chưa có đường sắt. “Lò cơ giới cơ mà chứ có đội than bằng thúng ra như các cụ trước kia đâu” - Anh Tùng từ tốn giải thích việc trữ than ở hai bên đường.

Bên vai tôi chỗ vách lò, than hiện ra đen óng. Trên đầu tôi chỗ nóc lò cũng toàn than. Dưới chân tôi đi, than kêu lạo xạo. Anh Phạm Duy Hiếu bảo, rồi đây, khi đường sắt hoạt động, xe goòng và tời được chuyển vào thì than dưới chân sẽ được tận thu. Và khối lượng than này cũng không hề ít. Nghe vậy, tôi thấy mừng thầm, mừng cho Than Dương Huy, mừng cho những đoàn viên, thanh niên đã làm được một công trình rất ý nghĩa.

Thay lời kết

Từ trong lò Dương Huy chúng tôi lại bộ hành để lên mặt đất. Trên đường đi, bỗng anh Hiếu gọi giật lại, tôi mới nhận ra mình đi lạc đường. Thật ngại với câu nói ban đầu là nhớ được đường ra. Anh Hiếu thì tỏ ra thông cảm bảo, chỉ vì đường lò quá nhiều lối rẽ. Đến thợ lò không khéo còn nhầm. Vì thế mà Công ty đã xây gạch bịt những lối đã khai thác xong.

Tôi cười, lái câu chuyện sang hướng khác: Tôi thì có thể lạc hướng ra chứ than thì không. Than Dương Huy sẽ theo đường ra và xe goòng này lên mặt đất. Than sẽ về bến cảng, xuống tàu và đi khắp muôn nơi. Điều đó chắc chắn sẽ thành công vì có sự đóng góp sức lực và trí tuệ của tuổi trẻ, những người thợ đang căng tràn nhựa sống.

Huỳnh Đăng