Tiên Yên phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể

Di sản văn hóa phi vật thể là tài nguyên du lịch có sức hấp dẫn mạnh mẽ. Phát huy giá trị từ di sản văn hóa phi vật thể cho du lịch là cách làm hay mà huyện Tiên Yên áp dụng để xây dựng, định vị hình ảnh, thương hiệu du lịch. 

Chắc hẳn du khách nhiều lần đến với vùng đất ngã ba sông Tiên Yên, không khỏi ấn tượng với các lễ hội dịp cuối năm. “Ngoài thắng cảnh, du khách tới Tiên Yên rất ấn tượng với nét đẹp văn hóa. Đó là màn trình diễn chân trần leo thang dao, Lễ đại phan, múa hành quang của người Sán Dìu tại lễ hội Đức ông Hoàng Cần. Hay đó là trình diễn trang phục dân tộc và có cả góc trò chơi dân gian cho trẻ nhỏ… ở phố đi bộ Tiên Yên” - ông Trần Đăng An, Giám đốc Lữ hành Halotour, đơn vị tổ chức du lịch hào hứng chia sẻ.

“Các giá trị văn hóa phi vật thể đa dạng của 17 dân tộc thiểu số trên địa bàn từ lâu đã được huyện quan tâm gìn giữ. Trong đó, nhiều phong tục tập quán, lễ hội được phục dựng, đưa vào phục vụ du lịch. Địa phương coi đây là cách bảo tồn phát huy tốt nhất những giá trị văn hóa này” - bà Dương Thị Hậu, Phó Phòng VH-TT huyện Tiên Yên, cho biết.

Là huyện có vị trí trung tâm miền Đông của Quảng Ninh, Tiên Yên có nhiều giá trị, nét đẹp văn hóa phi vật thể của 17 dân tộc thiểu số, vốn chiếm trên 52% dân số huyện. Trong kho tàng văn hóa phi vật thể đó, đáng chú ý có 2 loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian và tập quán xã hội. Trong đó, nổi bật là loại hình nghệ thuật trình diễn hát then, hát soóng cọ, sán cố, đánh quay… được ghi nhận vào Danh mục Di sản văn hóa Quảng Ninh 2017.

Thời gian qua, ngoài việc rà soát, kiểm kê, sưu tầm, huyện quan tâm bảo tồn, phục dựng các lễ hội truyền thống địa phương để khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ du lịch. Tiêu biểu là Lễ hội Đua thuyền truyền thống xã Đồng Rui, Lễ hội văn hoá - thể thao các dân tộc Dao, Sán Chỉ, Tày, Sán Dìu tổ chức gắn với các hoạt động kích cầu du lịch. 6 tháng đầu năm 2023, huyện đã tổ chức các hoạt động kích cầu du lịch gắn với các lễ hội như: Ngày hội Văn hoá - Thể thao dân tộc Tày, chợ phiên Hà Lâu, các hoạt động Phố đi bộ Tiên Yên vào tối thứ bảy hằng tuần.

Trong việc phát triển các sản phẩm du lịch, triển khai Đề án du lịch cộng đồng bền vững, huyện Tiên Yên cũng đưa các giá trị văn hóa phi vật thể làm chất liệu cho các sản phẩm phục vụ du lịch, duy trì các CLB, đoàn nghệ thuật tham gia sự kiện văn hóa du lịch lớn của tỉnh, phục vụ tại Phố đi bộ Tiên Yên...

Ngoài ra, huyện Tiên Yên cũng mạnh dạn phát huy, đưa các giá trị văn hóa phi vật thể vào phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng, sinh thái, trải nghiệm; đưa lễ hội, hát then ở Làng văn hóa dân tộc Tày (xã Phong Dụ), chợ phiên Hà Lâu… vào các điểm du lịch phụ trợ. Đồng thời, huyện cũng định hướng đưa du lịch lễ hội phát triển thành các loại hình, mô hình du lịch mới.

Có thể thấy, cách làm trên góp phần vào việc phát triển, nâng sức hấp dẫn cho du lịch, đồng thời bảo tồn, phát huy các giá trị này thiết thực, hiệu quả. Tuy nhiên, việc phát huy giá trị văn hóa phi vật thể theo cách này còn nhiều hạn chế, khó khăn như: Nhận thức cộng đồng, địa phương còn chưa đầy đủ, hoạt động các CLB còn nhiều khó khăn, chưa phát huy được vai trò của các nghệ nhân; nguồn lực cho sự kiện, hoạt động còn hạn chế.