Ba Chẽ: Giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số

Cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những năm qua, huyện Ba Chẽ chú trọng bảo tồn và phát huy các bản sắc văn hóa truyền thống, khai thác có hiệu quả tiềm năng và thế mạnh này nhằm không ngừng chăm lo, nâng cao đời sống văn hoá cho đồng bào.

Điểm nhấn văn hóa vùng Đông Bắc

Nhà Truyền thống cộng đồng người Dao là một trong những thiết chế văn hóa nằm trong đề án “Bảo tồn bản văn hóa người Dao gắn với phát triển du lịch cộng đồng” tại xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ nhằm ngăn chặn sự mai một bản sắc văn hóa dân tộc trước sự tác động của quá trình phát triển.

Đến với nhà cộng đồng, mỗi người sẽ có những cảm nhận khác nhau nhưng tựu chung lại là ấn tượng mạnh mẽ về không gian văn hóa đậm đà bản sắc Dao với những gam màu độc đáo tái hiện phong tục tập quán, nếp sinh hoạt của đồng bào. Mỗi hiện vật dường như vẫn mang hơi thở núi rừng cùng những câu chuyện riêng, là hiện thân của bản sắc riêng có của dân tộc Dao hòa quện trong dòng chảy văn hóa của các dân tộc anh em cùng chung sống chan hòa trên mảnh đất miền đông bắc của Tổ quốc.

Nhà truyền thống còn là nơi người Dao thực hiện các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng truyền thống như Lễ hội Bàn Vương tái hiện hành trình vượt biển tìm vùng đất mới của những thế hệ cha ông; nghĩ lễ múa rùa, nhập đồng nhảy lửa đậm màu tín ngưỡng văn hóa; là nơi trưng bày những món sản vật tươi ngon do người dân tự tay thu hái cùng dâng lên tiên tổ. Những đặc trưng văn hóa ấy theo thời gian được đắp bồi và dần trở hiện hữu rõ nét hơn trong đời sống, sinh hoạt hàng ngày của các thế hệ đồng bào dân tộc Dao. 

Tập trung bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá

Thực hiện Quyết định số 1270/QĐ-TTg ngày 27/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020; Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày 09/3/2018 của Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; Những năm qua, việc phát hiện, lưu giữ và phát huy những giá trị mới về văn hóa, tín ngưỡng của các dân tộc thiểu số trên địa bàn vẫn luôn được huyện Ba Chẽ coi trọng. Các lễ hội tín ngưỡng dân gian, hội thi liên hoan văn hóa các dân tộc, tiếng nói, chữ viết, trang phục, các nghề thủ công truyền thống, các trò chơi, trò diễn, dân ca, dân vũ... đã và đang được bảo tồn và phát triển.

Từ năm 2011 đến năm 2022, từ nguồn ngân sách nhà nước, huyện đã thực hiện đầu tư, tôn tạo nhiều di tích, công trình văn hóa với tổng kinh phí hàng chục tỷ đồng; mở 12 lớp truyền dạy văn hoá phi vật thể với trên 300 người tham gia; phục dựng các lễ hội dân gian truyền thống, giao lưu văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số thu hút hàng trăm nghìn lượt nhân dân và du khách đến tham gia và thưởng thức. Mỗi thứ hai hàng tuần, trên những nẻo đường núi, các em nhỏ xúng xính trong những bộ trang phục truyền thống tung tăng đến lớp; vào những ngày lễ lớn, lời ca Soóng cọ của người Sán Chay, tiếng hát Then đàn tính của người Tày, câu hát Pả Dung của người Dao lại vang vọng khắp núi rừng.

Bà Đinh Thị Vỹ, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ cho biết, cùng với những chính sách về bảo tồn, huyện đã triển khai các chương trình bồi dưỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn cho cán bộ hoạt động trong lĩnh vực văn hóa; thực hiện chính sách ưu đãi những người có uy tín trong cộng đồng, nghệ nhân, già làng, trưởng bản để nâng cao hơn nữa việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc. “Huyện cũng phấn đấu kết hợp công tác bảo tồn các giá trị văn hoá với phát triển ngành nghề thủ công truyền thống và du lịch cộng đồng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số” - bà Vỹ khẳng định.