Giúp phụ nữ DTTS vươn lên

Phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS) hiện vẫn là đối tượng phải chịu nhiều thiệt thòi như thất học, tảo hôn, không tự chủ kinh tế... Do đó, việc đầu tư phát triển KT-XH vùng dân tộc miền núi cũng như tăng cường truyền thông, tuyên truyền pháp luật là rất quan trọng giúp phụ nữ DTTS vươn lên.

Chị Phùn Tài Múi, thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu, địu người con thứ 5 của mình.

Chị Phùn Tài Múi, thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu năm nay 36 tuổi và đã có tới 5 người con. Trong đó, đứa lớn nhất đã 18 tuổi, đứa bé nhất mới 6 tháng tuổi. Để hoàn thành thủ tục khảo sát, chấm điểm hộ nghèo năm 2017 theo đề nghị của cán bộ xã Đồng Tâm, chị Phùn Tài Múi đã điểm chỉ vào văn bản. Trò chuyện với chúng tôi, chị Phùn Tài Múi cho biết: “Tôi không biết chữ vì ngày xưa nhà đông anh em quá, bố mẹ không đủ tiền nuôi ăn học. Năm 12 tuổi, tôi được bố mẹ gả chồng. Từ đó tôi chỉ ở nhà đi rừng, làm ruộng”. Gia đình chị Phùn Tài Múi thuộc diện hộ nghèo nhiều năm nay, hiện 2 con trai lớn của chị đã bỏ học đi làm cùng bố.

Những trường hợp phụ nữ DTTS có hoàn cảnh như chị Múi không phải là hiếm ở các xã vùng cao của huyện Bình Liêu nói riêng và toàn tỉnh nói chung. Hiện vùng dân tộc miền núi của Quảng Ninh gồm 112 xã, trong đó có 17 xã đặc biệt khó khăn. Trong đó có những xã có tới trên 90% là người DTTS dẫn tới việc phổ biến, nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến còn khó khăn. Tư tưởng gia trưởng, trọng nam khinh nữ còn tồn tại khá nặng nề ở một số địa bàn vùng sâu, vùng xa, con trai được ưu tiên đầu tư học tập. Thêm vào đó, một bộ phận nữ giới vùng DTTS vẫn còn tự ti, chưa chủ động vượt khó vươn lên và đặc biệt là dễ rơi vào vòng luẩn quẩn của việc tảo hôn, thất học và nghèo đói…

Theo thống kê, các nhóm DTTS có tỷ lệ tảo hôn trung bình là 26,6% (trong khi ở người kinh tỷ lệ này chỉ 1,48%). Nữ giới có tỷ lệ tảo hôn cao hơn nam giới DTTS. Điều đáng lo ngại là ở độ tuổi dưới 16, trẻ em nữ DTTS kết hôn cao gấp hơn 3 lần so với trẻ em nam. Đây là những thông tin được đưa ra tại Hội thảo công bố kết quả khảo sát về tình hình kinh tế - xã hội của 53 dân tộc thiểu số tại Việt Nam qua lăng kính giới do Ủy ban Dân tộc, Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam và Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ tổ chức ngày 21/11/2017 tại Hà Nội. Còn đối với địa bàn Quảng Ninh, hiện tình trạng tảo hôn mặc dù đã giảm nhiều song vẫn còn ở một số địa bàn các xã vùng cao, vùng tập trung đông đồng bào DTTS của tỉnh. Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh, hiện toàn tỉnh có 81 cặp vợ chồng tảo hôn, trong đó nhiều nhất là dân tộc Tày và Dao, chủ yếu ở các xã miền núi của Hoành Bồ, Hải Hà, Tiên Yên, Đông Triều.

Để giảm dần tiến tới xóa bỏ tình trạng này, tỉnh cũng đã ban hành kế hoạch và chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn tỉnh. Phấn đấu đến năm 2020, 100% thôn, bản vùng dân tộc, miền núi của Quảng Ninh không còn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng DTTS trên địa bàn tỉnh.

Một lớp phổ cập xóa mù chữ cho phụ nữ tại huyện Tiên Yên. Ảnh do Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên cung cấp

Hiện hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với hội LHPN các cấp rà soát các đối tượng còn mù chữ, lập danh sách những người ở độ tuổi phải xóa mù chữ để tổ chức lớp học. Trong đó, đặc biệt quan tâm, động viên những phụ nữ chưa biết chữ tới lớp. Nhờ đó, đến nay, tỷ lệ phụ nữ từ 15 đến 60 tuổi biết chữ trên địa bàn tỉnh đã đạt 98,23%, vượt 3,23% so với chỉ tiêu đến năm 2020 của Chiến lược quốc gia giai đoạn 2011-2020.

Theo ông Lý Văn Thành, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh, kinh tế phát triển là động lực quan trọng để phụ nữ vùng cao dần khẳng định được vai trò, vị thế của mình trong gia đình và xã hội. Bên cạnh đó, các ngành chức năng, trong đó có Ban Dân tộc tỉnh đã tăng cường tuyên truyền pháp luật đến đồng bào vùng DTTS, phát huy tốt vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong tuyên truyền, vận động, xóa bỏ những hủ tục lạc hậu trong hôn nhân còn tồn tại ở một số DTTS. Qua đó, giúp hạn chế tối đa tình trạng bạo lực giới, bạo lực gia đình, góp phần hướng đến mục tiêu bình đẳng giới ở vùng tập trung nhiều DTTS của tỉnh.

Phương Thúy