Hiệu quả mô hình CLB Lữ hành 849

Thị trường khách du lịch Trung Quốc là thị trường đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều cạnh tranh, rủi ro kinh doanh khá cao. Hoạt động từ năm 2004, mô hình CLB đón khách du lịch sử dụng sổ thông hành nhập xuất cảnh vào Việt Nam (theo Quyết định số 849/2004/QĐ-BCA ngày 27-8-2004 của Bộ Công an) đã chứng tỏ hiệu quả, ổn định tình hình, nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo ấn tượng tốt, hình ảnh đẹp về du lịch Quảng Ninh

Đón khách lữ hành 849 tại cửa khẩu Quốc tế Móng Cái tháng 2-2016.

Từ một mô hình hiệu quả...

Từ lâu thị trường khách du lịch Trung Quốc đã đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng lớn tới hoạt động du lịch Quảng Ninh. Thông thường khách du lịch Trung Quốc vào Việt Nam tham quan du lịch thông qua các cửa khẩu quốc tế đường bộ và đường biển của tỉnh được chia làm 2 loại hình chủ yếu. Bên cạnh hình thức sử dụng hộ chiếu phổ thông vào Việt Nam, khách du lịch Trung Quốc còn sử dụng sổ thông hành nhập xuất cảnh vào Việt Nam. Theo đó, hình thức đón khách sử dụng sổ thông hành nhập xuất cảnh vào Việt Nam này bắt đầu được thực hiện từ năm 2004 theo Quyết định số 849/2004/QĐ-BCA ngày 27-8-2004 của Bộ Công an (được gọi tắt là khách 849). Đây là hình thức đón khách có thủ tục xuất nhập cảnh với thời gian giải quyết thủ tục ngắn, nhanh là một lợi thế, điểm mạnh để thu hút du khách Trung Quốc tới tham quan qua cửa khẩu Móng Cái.

Ban đầu hoạt động kinh doanh lữ hành của các doanh nghiệp đón loại hình khách này tương đối hiệu quả. Các doanh nghiệp làm ăn có lãi. Tuy nhiên, hoạt động này dần diễn biến xấu. Do quản lý thiếu chặt chẽ, hiện tượng các doanh nghiệp đón khách rơi vào tình trạng bị ép giá, hạ giá, giảm chất lượng, dịch vụ, nợ đọng, cạnh tranh không lành mạnh... diễn ra ngày càng phổ biến.

Tháng 3-2006, phía Trung Quốc tạm dừng việc cấp giấy thông hành xuất nhập cảnh tại cửa khẩu Móng Cái. Cho tận tới 15-8-2012, phía Trung Quốc mới có thông báo tiếp tục cấp Giấy phép nhập, xuất cảnh cho công dân Trung Quốc sang Việt Nam tham quan, du lịch qua cặp cửa khẩu Đông Hưng - Móng Cái. Chính vì thế, việc lập lại trật tự, nâng cao năng lực quản lý đối với nguồn khách này là rất cần thiết.

Theo tinh thần chỉ đạo của Tổng cục Du lịch, UBND tỉnh và các cấp, ngành, ngày 6-11-2013, Hiệp hội Du lịch đã ra quyết định thành lập CLB 849 Móng Cái (sau đổi tên thành CLB Lữ hành 849 Quảng Ninh). CLB gồm 17 thành viên được thẩm định kỹ về năng lực, thống nhất tổ chức tour trọn gói, chống cạnh tranh, phá giá, hạ chất lượng dịch vụ...

Phần lớn các doanh nghiệp trong CLB đã đồng nhất quan điểm, quy chế trên, nghiêm chỉnh chấp hành cam kết cũng như nỗ lực, đoàn kết tạo một thị trường bình đẳng, lành mạnh. Theo đó, các doanh nghiệp đã cam kết và tự nguyện thực hiện quản lý khách chặt chẽ, đảm bảo an ninh quốc phòng, thực hiện nghiêm quy định về chất lượng, giá cả, tiêu chuẩn tour, quy trình đón khách...

Tổ chức quy củ, với tôn chỉ mục đích rõ ràng nên mô hình này đã khắc phục được đặc thù phức tạp của du lịch vùng biên, “đánh tan” tình trạng một số doanh nghiệp lữ hành Trung Quốc thao túng ép giá và đưa ra những điều kiện bất lợi cho doanh nghiệp Việt Nam.

Nhờ đó, từ khi thành lập CLB Lữ hành 849, hoạt động kinh doanh lữ hành đón khách 849 ngày càng được cải thiện. Chất lượng tour du lịch được nâng cao. Hiệu quả kinh doanh ổn định, mức nộp ngân sách được nâng lên rõ rệt. Đặc biệt quyền lợi của du khách được đảm bảo, quản lý khách chặt chẽ, đã tạo được ấn tượng rất tốt, góp phần nâng cao hình ảnh của du lịch Việt Nam.

Theo thống kê, từ thời điểm thành lập CLB (tháng 11-2013 đến 31-7-2016, thời điểm kết thúc Quy chế 849), CLB đã đón được 63.948 lượt khách du lịch Trung Quốc nhập cảnh, doanh thu ước trên 120 tỷ đồng. Nộp ngân sách trên 20 tỷ đồng.

Mô hình CLB Lữ hành 849 được đại diện Tổng cục Du lịch và các đơn vị, ban, ngành đánh giá cao tại Hội nghị tổng kết mô hình đón khách CLB Lữ hành 849 tháng 9-2016.

...đến đề xuất áp dụng cho mô hình đón khách mới...

Tuy nhiên kể từ 8-8-2016, việc xét duyệt nhân sự cho khách nhập cảnh theo Quy chế 849 đã được thay thế theo hướng dẫn tại Thông tư liên bộ số 03/2016/TTLB-BCA-BQP ngày 24-6-2016 của Bộ Công an và Bộ Quốc phòng.

Điều này có nghĩa là mô hình CLB Lữ hành 849 đã khép lại vai trò lịch sử của nó, cần mở ra một mô hình mới, cũng như tổ chức phương thức hoạt động sao cho phù hợp, hiệu quả theo Thông tư mới.

Trên cơ sở kết quả của mô hình CLB Lữ hành 849, bà Trần Thị Hiền, Chủ tịch CLB đề xuất: Các cơ quan quản lý nhà nước tiếp tục duy trì hoạt động kinh doanh đón khách theo mô hình CLB 849, đồng thời điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế theo Thông tư mới; đề nghị thành lập CLB Thông hành 03 trên cơ sở tất cả các thành viên của CLB Lữ hành 849 cũ.

Theo lý giải của đại diện CLB thì mô hình trước cho thấy sự hiệu quả và phù hợp với môi trường kinh doanh lữ hành du lịch biên giới. Việc tổ chức được một trật tự, thống nhất, đoàn kết giữa các doanh nghiệp trong đón khách theo Thông tư mới là rất cần thiết.

Ông Đoàn Mạnh Linh, Trưởng Phòng Lữ hành, Sở Du lịch cũng đánh giá cao ưu điểm về vai trò tổ chức, sự ổn định, hạn chế cạnh tranh thiếu lành mạnh, nâng cao chất lượng dịch vụ... của mô hình.

Đánh giá về vấn đề này, đại diện Vụ Lữ hành, Tổng cục Du lịch cũng cho rằng: Không ai phủ nhận lợi ích, hiệu quả của mô hình CLB Lữ hành 849. Trong thời gian tới dù chuyển sang mô hình nào khác, mong rằng Ban điều hành CLB sẽ phát huy vai trò trưởng nhóm của mình, sự đoàn kết, thống nhất, tránh bị đối tác ép giá, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Như vậy có thể thấy rõ những ưu điểm của mô hình CLB Lữ hành 849. Tuy nhiên điều mà mô hình này cần khắc phục chính là việc thiết lập một cơ chế quản lý sao cho các doanh nghiệp thành viên thực hiện tốt quy chế chung, tránh tình trạng không tuân thủ quy chế, tự ý phá vỡ cam kết như đã xảy ra ở mô hình CLB trước. Cùng với những điều chỉnh mới cho phù hợp, việc khắc phục hạn chế này hy vọng sẽ đưa ra câu trả lời cho một mô hình phù hợp với tình hình mới.

Tạ Quân