Hiệu quả phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng

Thời gian qua, công tác phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng ở Quảng Ninh có nhiều kết quả đáng ghi nhận, đảm bảo quyền bào chữa, quyền được bảo vệ của người được TGPL. Qua đó, góp phần giúp các cơ quan tiến hành tố tụng điều tra, truy tố, xét xử vụ việc khách quan, toàn diện, đúng người, đúng tội, bảo vệ kỷ cương pháp luật, góp phần quan trọng trong công cuộc cải cách tư pháp của Đảng và Nhà nước.

Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng được UBND tỉnh thành lập tháng 10/2019, theo đó, Giám đốc Sở Tư pháp là Chủ tịch Hội đồng, đại diện lãnh đạo sở, ngành liên quan là thành viên. Nhằm nâng cao hiệu quả TGPL trong hoạt động tố tụng, hằng năm hội đồng đều xây dựng kế hoạch thực hiện, kiểm tra đối với các cơ quan liên ngành cấp huyện, từ đó kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm chỉ đạo chung trong toàn tỉnh.   

Năm 2021, hội đồng đã ban hành Kế hoạch số 05/KH-HĐ ngày 19/1/2021 để triển khai đến các ngành thành viên và các cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện. Nội dung trọng tâm của kế hoạch hướng vào việc triển khai thực hiện đồng bộ, thống nhất Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC; tiếp tục nâng cao trách nhiệm của các ngành thành viên trong hội đồng; thực hiện các hoạt động truyền thông về Luật TGPL và các văn bản có liên quan đến thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng; thông qua hoạt động kiểm tra, theo dõi, đánh giá việc thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng, đã kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn triển khai, để có giải pháp tháo gỡ, xử lý.

Các ngành thành viên, các cơ quan như: Công an, TAND, Viện KSND, Bộ CHQS tỉnh đều phổ biến, quán triệt đến các đơn vị trực thuộc và cán bộ, người tiến hành tố tụng nghiên cứu các văn bản pháp luật liên quan đến TGPL. Các ngành đã thực hiện đầy đủ những quy định về giải thích, hướng dẫn cho người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo và các đương sự khác về quyền được TGPL, hướng dẫn thủ tục TGPL. Đồng thời, phối hợp với Trung tâm TGPL nhà nước trong việc cử người thực hiện TGPL tham gia tố tụng và thực hiện việc cấp giấy chứng nhận tham gia tố tụng đúng quy định, tạo điều kiện thuận lợi cho người TGPL thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình; cung cấp các quyết định tố tụng theo quy định của pháp luật cho người thực hiện TGPL tham gia từng vụ án cụ thể; thực hiện việc xác nhận về thời gian làm việc, nghiên cứu hồ sơ... Việc cử người thực hiện TGPL tham gia tố tụng được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, không có trường hợp nào bị từ chối đăng ký do vi phạm quy định của pháp luật.

Song song với việc đẩy mạnh tuyên truyền, công tác kiểm tra được chú trọng triển khai, trong năm, hội đồng thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, kiểm tra TGPL tại Công an, Viện KSND, TAND ở các địa phương Móng Cái, Đầm Hà, Đông Triều, Quảng Yên. Qua kiểm tra đã chỉ ra ưu điểm, những tồn tại, hạn chế của các đơn vị trong thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC; đề nghị các đơn vị tiếp tục triển khai theo Thông tư liên tịch và nghiêm túc rút kinh nghiệm, khắc phục những tồn tại, hạn chế; tích cực phối hợp với Trung tâm TGPL nhà nước ngay từ giai đoạn thụ lý, điều tra, để cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí; nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác giải thích về TGPL, qua đó thực hiện mục tiêu đã đề ra từ đầu năm là tăng số lượng vụ việc TGPL, mỗi đơn vị có ít nhất 50% số lượng người thuộc diện TGPL trong các vụ án dân sự, hình sự, hành chính yêu cầu TGPL miễn phí. Đồng thời, hội đồng cũng tổng hợp các kiến nghị, đề xuất, cũng như giải đáp các vướng mắc liên quan đến công tác TGPL trong hoạt động tố tụng để các đơn vị thực hiện, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân.

Từ đầu năm đến nay, hội đồng đã cung cấp 36.000 tờ gấp pháp luật, 2.000 quyển sách bỏ túi hỏi đáp về TGPL; mẫu đơn yêu cầu TGPL và danh sách người thực hiện TGPL cho các ngành Công an, Kiểm sát, Tòa án trên địa bàn tỉnh; tiếp tục duy trì việc niêm yết bảng thông tin, hộp tin TGPL, tờ gấp, tài liệu pháp luật về TGPL và danh sách người thực hiện TGPL tại 100% trụ sở nhà tạm giữ, trại tạm giam, cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện, cấp tỉnh, để cung cấp cho người dân khi có nhu cầu.

Tính đến hết tháng 10/2021, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh đã thụ lý và cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện TGPL 151 vụ việc, để bào chữa, bảo vệ cho người được TGPL là bị can, bị cáo, người bị hại trong các vụ án hình sự, đương sự trong các vụ án dân sự, hành chính (tăng 1,4 lần số thụ lý mới so với cùng kỳ năm 2020).

Với tinh thần chủ động, tích cực trong chỉ đạo, điều hành, công tác phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh cơ bản được triển khai đồng bộ, đạt những kết quả tích cực. Qua đó, nâng cao hiệu quả TGPL trong hoạt động tố tụng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL.