Hòn đảo mang tên người anh hùng Ti Tốp

Là hòn đảo vinh dự được Bác Hồ đặt tên trong một lần về thăm Quảng Ninh, Ti Tốp là một trong những nơi ghi dấu ấn về tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô (nước Nga hôm nay). Giờ đây, Ti Tốp đón hàng nghìn du khách đến tham quan mỗi ngày, "hòn ngọc" của tình hữu nghị Việt - Xô đang tỏa sáng, trở thành điểm du lịch hấp dẫn trong lòng Di sản thế giới Vịnh Hạ Long.

Chuyện về chuyến thăm của anh hùng Ti Tốp
 

Bác Hồ và anh hùng vũ trụ Ti Tốp trong chuyến tham quan Vịnh Hạ Long năm 1962. Ảnh tư liệu.

Được Ban Liên lạc Hội Cựu chiến binh Hải quân Quảng Ninh giới thiệu, chúng tôi tìm gặp Đại tá Trần Bạch, từng công tác tại Bộ Tư lệnh Hải quân, hiện đang ở Vạn Mỹ, Hải Phòng, người vinh dự được đưa Bác Hồ và anh hùng Ti Tốp tham quan Vịnh Hạ Long, thăm đảo Ti Tốp.

Dù đã bước vào tuổi 80 và vừa trải qua cơn bạo bệnh nhưng khi nhắc tới lần được gặp, đưa đón Bác Hồ, ông kể với giọng hồ hởi và không giấu được sự xúc động. Ông kể: Đối với tôi thật sự mãn nguyện và cảm động, cuộc đời như một phép màu khi tôi đã được gặp, đưa đón Bác Hồ 5 lần. Và chuyến thăm đảo Ti Tốp chính là lần thứ 5.

Lúc bấy giờ tôi là thuyền trưởng tàu 120 của Phân đội 1, Căn cứ 1 Hải quân được lệnh đón Bác ở Bãi Cháy. Tôi còn nhớ lúc đó lực lượng đi đón Bác khoảng trên 30 chiến sỹ hải quân, 2 tàu tuần tra và 1 tàu gỗ. Đội hình được triển khai 3 tàu hàng dọc, tôi là thuyền trưởng tàu 120 đi dẫn đường cho tàu chở Bác Hồ và anh hùng Ti Tốp, sau cùng là tàu pháo 122.
 

Đảo Ti Tốp thu hút hàng nghìn du khách tham quan mỗi ngày.

Tôi nhớ đó là một buổi sáng đẹp trời, bác mặc bộ quần áo kaki, khuôn mặt vui tươi. Sau khi tham quan Vịnh Hạ Long, Bác Hồ và anh hùng Ti Tốp lên tham quan, tắm biển ở một hòn đảo đẹp giữa vịnh có doi cát vàng hình bán nguyệt.

Buổi tham quan kết thúc vào buổi trưa cùng ngày, anh hùng Ti Tốp và các thành viên trong đoàn đều khen ngợi vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long. Kỷ niệm chuyến đi, Bác Hồ đã đặt tên cho hòn đảo mà Người đến thăm là Ti Tốp với ý nghĩa "giữ Ti Tốp ở lại mãi" và thể hiện tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô.

Câu chuyện về chuyến tham quan của Bác Hồ và anh hùng Ti Tốp trên Vịnh Hạ Long được người dân làng chài trên vịnh gìn giữ, lưu truyền. Ông Nguyễn Văn Đức, 56 tuổi, ngư dân làng chài Bồ Nâu gần khu vực đảo Ti Tốp cho biết, là thế hệ sau nên chúng tôi chỉ được các cụ kể lại về chuyến tham quan của Bác Hồ và anh hùng vũ trụ Ti Tốp. Tuy không được vinh dự gặp Bác nhưng trong tâm khảm chúng tôi còn nhớ rõ lời thế hệ cha ông đi trước dạy và tâm niệm giữ gìn hòn đảo, bảo vệ vẻ đẹp của đảo... như bảo vệ sự yên bình của quê hương làng xóm. Đó là cách làm theo lời Bác dặn của người dân chúng tôi.

Ông Nguyễn Văn Đức (thứ 2 phải sang) trò chuyện với PV Báo Quảng Ninh.

Với ông Vũ Văn Lương, Tổng Thư ký Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Quảng Ninh lại không thể nào quên những dòng hồi ký đầy cảm xúc của anh hùng vũ trụ Ti Tốp. Ông kể, trong những lần thăm Nga, tôi được tiếp xúc với các đồng nghiệp, được đọc cuốn hồi ký "Hành trình xanh của tôi" (xuất bản 1982, nguyên bản tiếng Nga) đầy cảm xúc của Ti Tốp với những chi tiết cụ thể chuyến đi như: "Đó là một ngày quang cảnh mây trời rất đẹp. Trong chuyến đi Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đề nghị gọi thân mật Người là Bác Hồ; chúng ta không thể giữ Ti Tốp mãi được, nhưng chúng ta sẽ có cách giữ Ti Tốp ở lại bằng cách khác. Chúng ta đặt tên hòn đảo này là Ti Tốp...".

Ti Tốp thời thuộc Pháp là một căn cứ quân sự.

"Hòn ngọc" trong lòng kỳ quan

Từ một hòn đảo hoang sơ, nay diện mạo đảo Ti Tốp đã thay đổi cơ bản, mỗi ngày đón hàng nghìn du khách đến tham quan. Bà Phạm Thuỳ Dương, Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long cho biết, thấy được vẻ đẹp cũng như giá trị lịch sử to lớn của đảo, trong suốt những năm qua, đơn vị đã đầu tư tôn tạo, bảo tồn nguyên trạng cảnh quan đảo Ti Tốp đồng thời phát huy những giá trị vốn có, tôn trọng những giá trị lịch sử. Nhờ sự kết hợp hài hoà đó mà đảo có một vẻ đẹp và sự hấp dẫn riêng có, trở thành một trong những điểm tham quan hấp dẫn nhất Vịnh Hạ Long.

Du khách quốc tế tham quan đảo Ti Tốp.

Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã tiến hành tôn tạo cảnh quan của đảo, xây dựng hệ thống đường đi, bến cập tàu, lầu vọng cảnh, các công trình hạ tầng cần thiết... tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan đảo. Năm 2007, đơn vị đã cho xây dựng hệ thống đường đi ven đảo, nhà vệ sinh, trạm phát điện phía Tây Nam đảo, nhà cảng vụ quản lý tàu bè, bộ phận cứu hộ cứu nạn... Hàng năm đơn vị đổ hàng vạn khối cát mịn tạo bãi tắm hấp dẫn, trồng các loại thực vật đặc hữu tạo nét riêng cho Ti Tốp...

Tháng 6-2013, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã đầu tư bến cập tàu mới có vốn đầu tư 47 tỷ đồng, cho phép 15 tàu cập bến cùng một lúc. Bên cạnh đó, nhà soát vé, trạm cứu hộ cứu nạn, nhà công tác của cảng vụ, hệ thống phao neo... cũng được đầu tư tạo thuận lợi cho du khách tham quan. Nhờ vậy mà lượng khách tới đảo liên tục tăng trong những năm gần đây. 9 tháng năm 2013 lượng khách thăm đảo đạt trên 620 nghìn lượt. Ti Tốp đã trở thành điểm đến hấp dẫn du khách và là niềm tự hào của người dân Quảng Ninh.

Nói về sự đổi thay của đảo Ti Tốp, ông Nguyễn Văn Đức, ngư dân làng chài Bồ Nâu cho biết, trước những năm 1965, hòn đảo còn hoang sơ lắm, ít người qua lại bởi địa hình, lối đi khó khăn. Nay "viên ngọc thô" ngày nào đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn với bãi cát vàng trải dài, nước biển trong xanh. Du lịch phát triển, ngư dân ở đây có cơ hội mở thêm các dịch vụ phục vụ hàng nghìn lượt du khách đến tham quan, tìm hiểu đời sống người dân làng chài. Cuộc sống người dân nhờ đó cũng được cải thiện nhiều.

Chị Lê Thu Phượng, du khách Hà Nội cho biết, đảo Ti Tốp giờ đây đã "thay da đổi thịt", trở thành điểm du lịch hấp dẫn không thể thiếu khi tham quan Vịnh Hạ Long. Việc thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là khách quốc tế là cách giới thiệu, quảng bá vẻ đẹp, những giá trị lịch sử vô giá của hòn đảo này.

Hiện Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã tiến hành lập quy hoạch tổng thể đảo Ti Tốp với các phân khu chức năng cụ thể, tôn tạo đảo thành một khu du lịch hấp dẫn, đẹp về cảnh quan với nhiều điểm nhấn mang dấu ấn lịch sử.

Tỉnh Quảng Ninh cũng đang phối hợp với Hội hữu nghị Việt - Nga nghiên cứu lập dự án dựng tượng anh hùng vũ trụ Ti Tốp cùng một số công trình khác trên đảo. Với sự đầu tư và bảo tồn tốt, tin tưởng rằng Ti Tốp sẽ trở thành một đảo du lịch, thắng cảnh lịch sử được du khách trong nước và bè bạn quốc tế biết đến.

• Hòn đảo mang tên người anh hùng Ti Tốp
• Đảo ngọc tỏa sáng
• Ngọc Vừng làm theo lời Bác
• Lời Bác dạy từ chiến thắng trận đầu
• Chuyện về mỏ than duy nhất được đón Bác về thăm
• Thợ mỏ làm theo Bác - Lời Người vang mãi

T.Quân - Ngọc Hà - Thái Bình