Quảng Ninh đi trước đón đầu

Mô hình hợp tác công tư (PPP) trong việc đầu tư nâng cao chất lượng các dịch vụ công đã được coi là hướng đi đúng đắn của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay khi mà nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng ngày càng tăng nhanh trong khi nguồn lực tài chính có hạn. Sớm nắm bắt những lợi thế của mô hình này, tỉnh Quảng Ninh đã và đang tích cực đẩy mạnh triển khai thí điểm đối với nhiều công trình, đặc biệt là những công trình động lực...

Giải pháp cho tái cơ cấu đầu tư

Năm 2010 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 71/2010-QĐ-TTg về việc ban hành Quy chế Thí điểm đầu tư theo hình thức PPP được ban hành và chính thức có hiệu lực từ ngày 15-1-2011. Đây là một trong những chính sách quan trọng, tạo hành lang pháp lý cho việc thu hút mạnh mẽ hơn các nguồn vốn đầu tư từ khu vực kinh tế tư nhân trong việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và cung cấp dịch vụ công tại Việt Nam. Các chuyên gia kinh tế đánh giá đây là cơ hội để các tỉnh, thành phát triển kinh tế trong điều kiện ngân sách hạn chế và là xu hướng tất yếu trong giai đoạn tới. Điều này đã thu hút sự chú ý của giới đầu tư trong và ngoài nước đang dồn vào mô hình hợp tác nhà nước và tư nhân.

Khởi công dự án trụ sở Liên cơ quan số 4 của tỉnh.

Đối với Quảng Ninh một tỉnh đang có sự phát triển khá sôi động, một trong những địa bàn kinh tế trọng điểm của miền Bắc thì nhu cầu đầu tư phát triển rất cao. Tuy nhiên, bài toán về nhu cầu và khả năng đáp ứng trở nên quá khó với địa phương. Điển hình như năm 2010, nguồn ngân sách của tỉnh chỉ đáp ứng 26,2% tổng nhu cầu vốn đầu tư cho các dự án, công trình trên địa bàn; năm 2011 đáp ứng 29,68%; năm 2012 đáp ứng 26,3%. Bước vào thực hiện kế hoạch năm 2014, nhu cầu vốn đầu tư phát triển toàn tỉnh gần 14.000 tỷ đồng nhưng ngân sách chỉ bố trí được trên 6.000 tỷ đồng. Để giải bài toán khó này và cũng là đón bắt ý tưởng hợp tác công - tư theo Quyết định 71 của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2011 tỉnh Quảng Ninh có chủ trương triển khai các mô hình hợp tác công - tư với ba mô hình “Lãnh đạo công - Quản trị tư”, “Đầu tư công - Quản lý tư”, “Đầu tư tư - Sử dụng công” nhằm tái cơ cấu đầu tư, góp phần thực hiện có hiệu quả ba đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng.

Năm 2014, UBND tỉnh đã ban hành danh mục 64 công trình thí điểm áp dụng hình thức đối tác công - tư và giao nhiệm vụ đầu mối thực hiện cho 14 huyện, thị xã, thành phố và 12 sở, ban, ngành thuộc tỉnh. Ban Chỉ đạo triển khai đầu tư và quản lý theo hình thức hợp tác công - tư cũng đã được quyết định thành lập do đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban. Những tưởng rằng với mô hình và những khái niệm khá mới này sẽ mất rất nhiều thời gian để “ngấm” vào tư duy của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, doanh nghiệp nhưng PPP đã được “bắt” rất nhanh, như một luồng gió mới nhanh chóng lan rộng ra toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn. Chỉ sau một thời gian rất ngắn nhiều dự án, công trình được đề xuất áp dụng theo hình thức đầu tư mới này như: Trụ sở Liên cơ quan số 3; trụ sở làm việc các Ban Xây dựng Đảng; bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng trung tâm hành chính của tỉnh; hệ thống truyền hình trực tuyến; dự án khu liên hợp xử lý rác thải sinh hoạt công nghiệp cho 3 địa phương Hạ Long, Cẩm Phả, Hoành Bồ; nhà thi đấu đa năng; cung quy hoạch; dự án quản lý Khai thác Vịnh Hạ Long...

Tạo hiệu ứng lan toả

Khởi động cho hình thức hợp tác công - tư này là công trình Trụ sở Liên cơ quan số 3 của tỉnh có tổng mức đầu tư trên 300 tỷ đồng. Theo hình thức này công trình sẽ được xây dựng hoàn toàn bằng kinh phí của doanh nghiệp, tỉnh sẽ thực hiện thuê lại cho các đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh làm việc. Đến nay đã hoàn thành bước phê duyệt dự án, nhà đầu tư - Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Quảng Ninh đã lập phương án đầu tư và các sở, ngành đã thẩm định phương án báo cáo UBND tỉnh, hiện nay UBND tỉnh đang giao các sở, ngành thương thảo lại với nhà đầu tư để thống nhất đưa ra được phương án tài chính hợp lý. Hay như công trình trụ sở làm việc các Ban Xây dựng Đảng, lẽ ra đây là những công trình thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách tỉnh nhưng nhiều năm nay do nguồn lực hạn hẹp, nhu cầu đầu tư quá lớn nên những công trình thuộc dạng này vẫn chưa thể cân đối được vốn để đầu tư. Khi tỉnh có chủ trương kêu gọi hợp tác công - tư đối với công trình này, Công ty CP Tập đoàn Hoàng Hà đã đề xuất được nghiên cứu đầu tư. Đến nay nhà đầu tư đã báo cáo phương án đầu tư với UBND tỉnh và triển khai các thủ tục chuẩn bị đầu tư dự án.

Ý tưởng hợp tác đầu tư mới này cũng đã nhanh chóng lan toả xuống các địa phương trong tỉnh như: TP Uông Bí đang triển khai 5 công trình đầu tư, quản lý theo mô hình đối tác “công - tư”. Trong đó: Công trình Công viên Sinh viên áp dụng phương thức quản lý và đầu tư “Đầu tư công, tư - Quản lý tư”; công trình Trung tâm thương mại và thể thao áp dụng phương thức “Đầu tư tư - Quản lý tư”; công trình Khu dịch vụ và bến xe Yên Tử áp dụng phương thức “Lãnh đạo công - Quản trị tư”. Hai công trình chợ Lán Tháp (Vàng Danh) và Khu vui chơi thanh thiếu nhi thành phố áp dụng phương thức “Đầu tư công - Quản lý tư”. TP Cẩm Phả triển khai thực hiện 2 dự án áp dụng các mô hình hợp tác công - tư là: Trường mầm non Cẩm Bình theo hình thức lãnh đạo công - quản trị tư và  Sân vận động trung tâm Cẩm Phả  đã được giao cho Công ty CP Khai thác khoáng sản vàng Hà Giang thực hiện theo hình thức đầu tư công - quản lý tư và Công ty đã xây dựng phương án vận hành và khai thác sân vận động. Huyện Hải Hà lựa chọn 3 dự án thực hiện theo hình thức PPP, trong đó Trung tâm văn hoá thể thao huyện thực hiện theo hình thức đầu tư công - quản lý tư, kho bãi cửa khẩu Bắc Phong Sinh là đầu tư tư - sử dụng công, xây dựng nhà ở cho công nhân theo hình thức lãnh đạo công - quản trị tư.

Đầu tư và quản lý theo hình thức hợp tác công - tư dù vẫn còn đang là khái niệm khá mới với các địa phương nhưng ở Quảng Ninh, hiệu quả bước đầu của PPP đã thể hiện rất rõ, nhất là trong hỗ trợ tái cơ cấu đầu tư. Không chỉ giúp cho tỉnh huy động được nguồn lực xã hội, tạo sự năng động trong quản trị của khối tư nhân mà còn giúp giảm gánh nặng cho ngân sách, giảm nợ công. Vì vậy, với Quảng Ninh thực hiện đầu tư theo hình thức đối tác công - tư chính là một giải pháp trong đổi mới, cải cách thế chế để xây dựng thương hiệu.

Lan Hương