Hướng tới phát triển nông nghiệp theo quy mô công nghiệp

Theo đánh giá của Sở NN&PTNT, ước tính đến hết năm 2019, giá trị thủy sản đạt trên 6.000 tỷ đồng, chiếm trên 3% GRDP của tỉnh. Con số này vẫn rất khiêm tốn so với tiềm năng thế mạnh của tỉnh. Một trong 3 giải pháp đột phá, quan trọng đặt ra với ngành, là phải nhanh chóng khắc phục những điểm yếu trong tổ chức sản xuất để hướng tới phát triển theo quy mô công nghiệp.

Các hộ nuôi tôm phường Hải Hòa, TP Móng Cái thu hoạch tôm.

Cho đến thời điểm này, nguồn lao động trong ngành Thủy sản được đào tạo qua các trường cao đẳng và đại học rất ít, chưa quá 5% trong tổng số gần 60.000 người. Lao động chủ yếu ở trình độ thấp, đào tạo ngắn hạn nên người dân chủ yếu sản xuất theo quy mô hộ gia đình nhỏ lẻ và bằng kinh nghiệm là chính. Điều này dẫn đến việc không theo kịp những kiến thức khoa học về nuôi trồng thủy sản đang được cập nhật từng ngày. Đơn cử như trong nuôi tôm thẻ chân trắng, khi phát hiện tôm có dấu hiệu bệnh đã không thực hiện đúng theo hướng dẫn của cơ quan thú y trong quá trình cho ăn và phác đồ xử lý môi trường, mà thường xử lý theo kinh nghiệm truyền miệng, thậm chí nhà này xả thải sang nhà kia khiến cho tôm không những không khỏi bệnh mà chết hàng loạt, có thời điểm dịch bệnh lây lan làm tê liệt cả một vùng nuôi tôm. Tình trạng này đã nhiều năm liền xảy ra ở Móng Cái và Tiên Yên.

Thiếu kiến thức, quy mô nhỏ lẻ, phát triển theo hướng tự phát nên khâu liên kết ngang giữa các hộ dân gần như không có. Nếu có thì mới chỉ xuất hiện theo mô hình đồng sản xuất để cùng kiểm soát dịch bệnh (Móng Cái, Quảng Yên), còn các HTX, các tổ hợp tác trong nuôi trồng rất hạn chế, không có sự liên kết nên việc các hộ dân bị thương lái ép giá thường xuyên xảy ra, nhất là khi vùng nuôi bị dịch bệnh hoặc phía thị trường Trung Quốc từ chối thu mua. Nhiều người bắt buộc phải bán với giá thấp để thu hồi vốn.

Các hộ dân nuôi hàu trên Vịnh Bái Tử Long.

Không chỉ trong nuôi trồng thủy sản, các điểm yếu về tổ chức sản xuất cũng đang diễn ra ngay cả đối với  hoạt động khai thác, đánh bắt. Số lượng tàu thuyền lên tới gần 9.000 chiếc nhưng toàn tỉnh mới có 10 tổ đội đánh bắt được thành lập và cũng chỉ mới hỗ trợ nhau về mặt thông tin khi có mưa, bão chứ chưa có sự tương trợ về mặt kinh tế để nâng hoạt động đánh bắt lên quy mô công nghiệp và cùng áp dụng KHCN trong sơ chế, bảo quản sản phẩm.

Phải thừa nhận rằng, ở những giai đoạn trước, khi mà nguồn lợi thủy sản còn dồi dào, sự biến đổi khí hậu chưa rõ nét và các vùng nuôi chưa bị ô nhiễm môi trường thì việc sản xuất theo kinh nghiệm vẫn có thể triển khai được. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, việc nuôi trồng thủy sản cũng như khai thác trên biển, bắt buộc phải có ứng dụng KHCN. Mà để làm được điều này, các hộ dân phải tổ chức lại sản xuất, mở rộng diện tích theo hướng công nghiệp.

Hoàng Thu

[links()]