Từ mô hình "Dòng họ tiên tiến"

Mô hình “Dòng họ tiên tiến, thôn xóm bình yên, gia đình hạnh phúc” (gọi tắt là “Dòng họ tiên tiến”) được triển khai điểm từ năm 2001 ở các xã Dân Chủ, Quảng La. Đến nay, mô hình đã triển khai thêm tại 3 xã: Sơn Dương, Đồng Sơn và Kỳ Thượng với 32 dòng họ đăng ký tham gia mô hình. Mô hình góp phần tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ANTT, là nền tảng xây dựng đời sống văn hoá khu dân cư.

Cụ Nguyễn Văn Vượng, trưởng dòng họ Nguyễn, thôn Cây Thị, xã Sơn Dương (ngoài cùng, bên trái) trò chuyện cùng phóng viên.

Ngay từ khi thực hiện mô hình, giữa các dòng họ trên địa bàn xây dựng Quy ước thi đua với 5 nội dung: Đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, phấn đấu không còn hộ nghèo; giữ gìn, phát huy bản sắc tốt đẹp của dân tộc, xây dựng nếp sống văn hoá, bài trừ hủ tục, giữ gìn vệ sinh môi trường; thực hiện tốt kế hoạch hoá gia đình, vận động trẻ em đủ tuổi đến trường và không bỏ học; tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện nghiêm nghĩa vụ với Nhà nước và các quy định của địa phương; giáo dục, quản lý con em không tham gia các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Trên cơ sở quy ước chung được ký kết giữa các dòng họ, mỗi dòng họ xây dựng quy ước, quy chế hoạt động riêng và đã được các thành viên trong dòng họ tích cực hưởng ứng. Hàng năm, các dòng họ đều tổng kết, đánh giá các nội dung thi đua và sửa đổi, bổ sung quy chế nếu thấy cần thiết.

Cụ Nguyễn Văn Vượng, trưởng dòng họ Nguyễn ở thôn Cây Thị, xã Sơn Dương, cho biết: “Dòng họ Nguyễn có 4 chi với gần 140 nhân khẩu. Thực hiện mô hình “Dòng họ tiên tiến”, họ Nguyễn đã xây dựng và thực hiện quy ước thi đua, động viên con cháu trong họ phấn đấu lao động sản xuất tốt, học hành tấn tới, chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước. Cứ ngày 10-12 âm lịch hàng năm, chúng tôi tiến hành họp toàn dòng họ để tổng kết hoạt động trong năm, khen thưởng cho các cháu đạt danh hiệu học sinh giỏi, đỗ đại học. Dòng họ thường xuyên thăm hỏi, giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế, thăm nom khi các thành viên trong họ ốm đau...”.

Cũng như dòng họ Nguyễn ở Sơn Dương, các dòng họ trên địa bàn huyện đã tích cực vận động con cháu đưa các giống cây trồng, vật nuôi năng suất, giá trị cao, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, như trồng ngô lai, ổi Đài Loan, thanh long, nấm, hoa chất lượng cao, keo, quế... Nhờ đó, nhiều hộ đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, điển hình như các hộ: Ông Đinh Mạnh Đới (xã Dân Chủ), ông Từ Văn Hồ (xã Sơn Dương), ông Nguyễn Văn Thiết (xã Quảng La) v.v.. Các dòng họ nêu gương, vận động, giáo dục con cháu, người thân trong dòng họ giữ gìn thuần phong mỹ tục, bản sắc văn hoá, xoá bỏ các hủ tục bằng nếp sống văn hoá, văn minh trong cưới hỏi, ma chay, lễ, tết... Việc đăng ký thực hiện các tiêu chí xây dựng gia đình văn hoá được các dòng họ đưa vào quy chế. Theo đó, hàng năm có gần 82% số hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hoá”. Các dòng họ chú trọng xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài để kịp thời khen thưởng, động viên con cháu có thành tích cao trong học tập, thi đỗ đại học hàng năm. Đồng thời, vận động con cháu tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới bằng việc đóng góp tiền, ngày công, hiến đất làm đường, xây dựng nhà văn hoá, kênh mương nội đồng. Nhiều dòng họ còn huy động sự đóng góp của các hộ gia đình trong dòng họ để hỗ trợ các hộ khó khăn. Riêng 3 năm gần đây, các dòng họ đã vận động được 47 triệu đồng hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo trong dòng họ mua cây, con giống, công cụ sản xuất, giúp đỡ khám, chữa bệnh, sửa chữa nhà ở...

Theo đánh giá của Uỷ ban MTTQ huyện, mô hình “Dòng họ tiên tiến” triển khai trong những năm qua đã tạo dựng được mối quan hệ gắn bó giữa các gia đình trong dòng họ và giữa các dòng họ với nhau. Qua đó, góp phần quan trọng hoàn thành các nhiệm vụ chính trị ở địa phương và là nền tảng xây dựng đời sống văn hoá khu dân cư. Đến nay, đã có 17 thôn thuộc các xã Sơn Dương, Quảng La, Dân Chủ - nơi cư trú của 19 dòng họ, được công nhận là làng văn hoá cấp huyện.

Phương Thuý