Khi chính sách tiền tệ đảo chiều...

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những động thái đảo chiều chính sách tiền tệ nhanh và rõ trong tháng 3/2023. Điều gì sẽ xảy đến khi lãi suất điều hành giảm? Theo phân tích của các chuyên gia, về cơ bản sẽ là lãi suất huy động hạ, kéo theo lãi suất cho vay giảm. Đi kèm, cung tiền sẽ được đẩy mạnh ra nền kinh tế.

Trong báo cáo thị trường tiền tệ mới phát hành, Chứng khoán VnDirect cho biết nhận thấy sự đảo chiều trong chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Cụ thể, trong tháng 3/2023, NHNN đã đưa ra hai đợt giảm lãi suất điều hành, theo đó lãi suất tái chiết khấu giảm 1 điểm % xuống 3,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm 0,5 điểm % xuống 5,5%, lãi suất cho vay qua đêm của NHNN đối với các tổ chức tín dụng cũng giảm từ 7% xuống 6%/năm. NHNN cũng hạ trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND của các tổ chức tín dụng đối với một số lĩnh vực ưu tiên thêm 1 điểm % xuống 4,5%/năm và giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi VND kỳ hạn dưới 1 tháng và kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng thêm 0,5 điểm %.

Theo phân tích của chuyên gia tỷ giá, chỉ số đồng USD (DXY) giảm mạnh trong bối cảnh FED đưa ra thông điệp ít “diều hâu” hơn về chính sách tiền tệ do khủng hoảng hệ thống ngân hàng. Tính đến ngày 31/03/2023, DXY giảm xuống còn 102,5 điểm, giảm 2,7% so với trước khi Ngân hàng Silicon Valley (SVB) sụp đổ. VnDirect cho rằng DXY giảm đã khiến tỷ giá USD/VND giảm 0,7% so với đầu năm xuống 23.471 VND/USD. Ngoài ra, NHNN đã tăng dự trữ ngoại hối thêm 4 tỷ USD kể từ đầu năm 2023.

Nhóm phân tích nhận định áp lực lên tỷ giá sẽ giảm trong quý II/2023 do FED có thể đưa ra các thông điệp ôn hòa hơn về chính sách tiền tệ tại cuộc họp vào tháng 5 tới bởi khả năng suy thoái kinh tế Mỹ gia tăng. Do đó, kỳ vọng tỷ giá USD/VND sẽ dao động trong khoảng 23.450 - 23.700 VND/USD trong quý II/2023. Rủi ro đối với tỷ giá bao gồm áp lực lạm phát tại Mỹ tăng cao và kéo dài hơn dự kiến, kiều hối và vốn FDI sụt giảm mạnh hơn dự kiến trong bối cảnh kinh tế toàn cầu giảm tốc.

Theo VnDirect, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm 0,5 điểm % so với mức đỉnh tháng 1, dao động từ 7,1% - 8,4%.

Nhóm phân tích kỳ vọng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục giảm cho đến cuối năm 2023 do: FED có thể kết thúc chu kỳ tăng lãi suất điều hành vào giữa năm 2023, qua đó giảm áp lực lên tỷ giá cũng như lãi suất của Việt Nam trong nửa cuối năm nay, nhu cầu vay giảm do tăng trưởng kinh tế giảm tốc và thị trường bất động sản nhà ở ảm đạm, và Chính phủ thúc đẩy đầu tư công, qua đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế.

“Chúng tôi kỳ vọng lãi suất tiền gửi trung bình kỳ hạn 12 tháng (trung bình của cả NH tư nhân và NH quốc doanh) sẽ giảm thêm 50 điểm cơ bản xuống 7,0%/năm trong nửa cuối năm 2023”, Chứng khoán VnDirect cho hay.

Cũng tương tự tại báo cáo vĩ mô mới phát hành, công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng đợt giảm lãi suất mới đây của NHNN kỳ vọng sẽ tác động nhiều đến mặt bằng lãi suất chung. Từ giữa đến cuối tháng 03/2023, hoạt động bơm/hút ròng trên thị trường mở đã ngưng hẳn do lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh và các NHTM đã không còn nhu cầu vay mượn từ NHNN. Nếu tình hình này tiếp diễn thì từ cuối tháng 05/2023, một lượng lớn thanh khoản (xấp xỉ 110 nghìn tỷ đồng) sẽ được bơm ra thị trường do tín phiếu 91 ngày đáo hạn.

Nhìn về lộ trình chính sách tiền tệ sắp tới, VDSC cho rằng có thể NHNN sẽ kiên định với định hướng nới lỏng trong bối cảnh các áp lực về lạm phát, tỷ giá, thắt chặt chính sách tiền tệ toàn cầu phần nào đã đi qua.

“Nếu rủi ro nhiều nhà đầu tư đang lo lắng là suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra thì việc tiếp tục giảm lãi suất điều hành có lẽ nằm trong dự liệu của NHNN”, VDSC cho hay.

Tại Nghị quyết, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương điều hành chính sách tiền tệ chắc chắn, linh hoạt, chủ động, kịp thời, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ, hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách khác; điều hành tỷ giá phù hợp, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ và ngoại hối.

TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đánh giá, NHNN liên tục giảm lãi suất điều hành là cơ sở để các ngân hàng giảm lãi suất đầu ra. Việc giảm lãi suất cho vay sẽ khuyến khích các doanh nghiệp vay vốn để khôi phục và mở rộng sản xuất, từ đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, một thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cũng lưu ý rằng, bên cạnh giảm lãi suất, NHNN cần chỉ đạo các NHTM rà soát lại toàn bộ thủ tục, điều kiện tín dụng, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Thị trường vẫn cần thời gian để lấy lại niềm tin, có dòng tiền thực và không thể thiếu các giải pháp khơi thông thị trường khác như bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp...