Khống chế và tiến tới loại trừ bệnh dại: Cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ

Quảng Ninh được đánh giá là một trong những địa phương làm tốt công tác phòng chống bệnh dại trên người. Tuy nhiên, hàng năm số lượng người bị chó cắn và phải điều trị dự phòng sau phơi nhiễm vẫn ở mức cao và đáng buồn hơn cả là đến nay vẫn còn trường hợp tử vong do bị chó dại cắn. 

Tử vong do tâm lý chủ quan

Đầu tháng 9/2019, một em bé tại huyện Đầm Hà đã bị chó cắn gây thương tích vùng mặt.

Tính từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 3 người tử vong do bị chó dại cắn và các trường hợp này đều xuất phát từ chính sự chủ quan của người bị chó cắn. Đơn cử như trường hợp của anh Phạm Văn T, 35 tuổi (trú tại xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) bị tử vong do chó nhà mình cắn vào tháng 6/2017. Sau khi bị chó cắn, anh T không đi tiêm phòng và điều đáng nói là một tuần sau, thấy con chó ốm, gia đình anh T đã giết con chó đó để ăn thịt.

Cũng xuất phát từ tâm lý chủ quan, coi thường sức khỏe, mới đây nhất vào tháng 7/2019, tại phường Cửa Ông (TP Cẩm Phả) đã ghi nhận thêm một trường hợp tử vong do bệnh dại. Cụ thể, ngày 14/7/2019, ông Chu Văn L sinh năm 1959 (trú tại tổ 3, khu 1, phường Cửa Ông) đến khám bệnh tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả trong tình trạng điển hình của bệnh dại như: Tỉnh táo, tiếp xúc được nhưng hốt hoảng, vật vã, sợ gió, sợ nước... Ngay lập tức, ông L đã được chuyển lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh để điều trị và tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm, kết quả dương tính với vi rút dại và đến ngày 19/7 ông L đã tử vong do bệnh tiến triển quá nhanh. Được biết, cách đó 2 tháng, ông L bị chó nuôi trong nhà cắn, sau đó con chó đã bỏ đi, nhưng với tâm lý chủ quan nên đã không đến cơ sở y tế để tư vấn và tiêm phòng dại.

Những quy định bắt buộc mà chủ nuôi chó cần phải nắm rõ.

Ngoài 3 trường hợp tử vong, giai đoạn 2017-2019, tổng số người phải điều trị dự phòng do chó cắn lên tới 8.645 người. Riêng từ đầu năm 2019 đến nay, theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh thì đã có gần 2.000 người, tại 13 địa phương phải điều trị dự phòng, tập trung chủ yếu ở Hạ Long, Uông Bí và Đông Triều. Trong đó có 132 người được chỉ định tiêm huyết thanh kháng dại. Đây là những con số thực sự rất đáng báo động

Hiện bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nên khi đã có triệu chứng (dại lên cơn) thì tử vong chắc chắn 100%, vì vậy, việc tiêm vắc xin dự phòng bệnh dại sau phơi nhiễm là bắt buộc nếu bị chó, mèo hay các động vật khác bị dại hoặc nghi ngờ bị dại cắn. Trước sự nguy hiểm của bệnh này, năm nào UBND tỉnh cũng có văn bản chỉ đạo các ngành, địa phương tăng cường công tác phòng, chống bệnh dại trên động vật nuôi. Do đó, số ổ dịch bệnh dại phát ra trên động vật (chó, mèo nuôi) của Quảng Ninh thấp hơn nhiều so với các địa phương khác trong cả nước. Thế nhưng, nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của bệnh dại, cách thức xử lý khi bị chó, mèo cắn và tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin dại vẫn chưa cao, tự ý sử dụng thuốc nam, thuốc đông y để điều trị. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tử vong khi bị chó dại cắn.

Vì một Quảng Ninh không còn bệnh dại

Để khống chế và loại trừ bệnh dại, tiêm vắc xin cho vật nuôi là biện pháp hàng đầu (Cán bộ thú y huyện Hoành Bồ tiêm phòng dại cho vật nuôi trên địa bàn huyện).

Theo đánh giá của Cục Y tế dự phòng và Cục Thú y, hiện số ca tử vong do bệnh dại đứng đầu trong số các bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh ở Việt Nam. Vì vậy, ngày 13/2/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 193/QĐ-TTg về "Chương trình quốc gia khống chế và tiến tới loại trừ bệnh dại giai đoạn 2017-2021" nhằm thực hiện mục tiêu loại trừ bệnh dại ở Việt Nam. Căn cứ theo chương trình quốc gia của Chính phủ, tỉnh Quảng Ninh xây dựng và phấn đấu thực hiện hiệu quả yêu cầu của chương trình với những mục tiêu cụ thể được đặt ra như sau: Trên 85% đàn chó nuôi trong diện tiêm phòng trên địa bàn tỉnh được tiêm phòng vắc xin dại; đối với các địa phương xây dựng vùng an toàn bệnh dại, tỷ lệ tiêm phải đạt 100% tổng đàn; trên 90% chủ nuôi chó, mèo được trang bị kiến thức hiểu biết và thực hiện đầy đủ quy định về phòng chống bệnh dại; trên 70% các địa phương không có ca bệnh dại trên chó trong 2 năm liên tiếp; 100% địa phương được lập danh sách hộ nuôi chó và quản lý được đàn chó nuôi.

Để đạt được mục tiêu trên, ngay từ năm 2015 tỉnh đã hỗ trợ vắc xin cho 6 địa phương là Hoành Bồ, Ba Chẽ, Bình Liêu, Hải Hà, Đầm Hà và Tiên Yên, nơi mà kinh tế của các hộ dân còn khó khăn. Hàng năm, tỉnh cũng đều bố trí kinh phí hàng trăm triệu đồng, để triển khai thực hiện các nội dung trong chương trình. Tuy nhiên, với một tỉnh có trục đường quốc lộ 18 đi dọc từ Đông Triều, Uông Bí đến Bình Liêu, Hải Hà, Móng Cái đã kéo theo việc vận chuyển chó mèo từ nước bạn Lào hay các tỉnh miền Nam, miền Trung về Quảng Ninh để chuyển qua cửa khẩu tiểu ngạch xuất đi Trung Quốc. Đây đang là một trong những trở ngại gây khó khăn rất lớn cho công tác kiểm soát dịch bệnh. Đồng thời, do địa bàn các địa phương rộng, phức tạp, tập tính chăn nuôi chó thả rông còn phổ biến, hiểu biết của người dân còn hạn chế nên công tác thống kê, quản lý đàn chó nuôi và tiêm phòng cũng rất vất vả cho cán bộ thú y. Trong khi các địa phương chưa có sự vào cuộc tích cực, gần như phó mặc cho cán bộ thú y cấp cơ sở, nhất là trong công tác tổ chức tiêm phòng dại cho đàn chó.

Bà Chu Thị Thu Thủy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y (Sở NN&PTNT) cho biết: Ngoài sự vào cuộc của ngành Nông nghiệp, các địa phương cần phải tập trung quyết liệt cho công tác tuyên truyền, tập huấn; kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển lưu thông chó trên địa bàn; giám sát việc đăng ký, khai báo việc nuôi chó và xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật; đảm bảo công tác tiêm phòng vắc xin đạt 100% theo kế hoạch... Nếu làm tốt những giải pháp này, thì nỗi lo tử vong về bệnh dại mới có thể tiến tới khống chế và loại trừ.

Hoàng Nga

[links()]