Nguy hại khi trẻ nhỏ bị tiểu đường

Các biến chứng của bệnh tiểu đường có thể khiến trẻ rơi vào hôn mê, nhiễm toan ceton máu, nguy hiểm tính mạng.

Mới đây, thông tin bé gái 13 tuổi (ở TP.HCM) được cấp cứu ở Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) trong tình trạng nguy kịch do biến chứng tiểu đường (đái tháo đường) khiến nhiều phụ huynh lo lắng.

Các bác sĩ cho biết hiện sức khỏe của bé ổn định nhưng chế độ ăn uống cần được kiểm soát chặt.

Sống chung với tiểu đường ở tuổi 13

Trao đổi với Zing, bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Cát Phương Vũ, khoa Hồi sức tích cực - chống độc, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho biết bệnh nhi được chẩn đoán nhiễm toan ceton máu do bệnh đái tháo đường.

Nồng độ đường huyết ghi nhận lúc đó hơn 1.500 mg/dl (mức bình thường 80-120 mg/100 ml máu). Sau khi được các bác sĩ cân chỉnh đường huyết và tiêm insulin, tình trạng bé ổn định.

"Bé đang tập ăn chế độ ăn đái tháo đường, kiểm soát khá gắt gao đường huyết mỗi ngày kết hợp thuốc insulin tiêm dưới da", bác sĩ Vũ nói.

Sau khi được điều trị ổn định, bé gái được chuyển đến khoa Thận Nội tiết để tiếp tục theo dõi. Các bác sĩ cho biết bé mắc bệnh đái tháo đường và biến chứng ở tuổi nhỏ. Do đó, thời gian sau này, khi sống chung với bệnh, bé cũng dễ gặp các biến chứng lặp lại nếu không kiểm soát chế độ ăn uống và cân nặng.

Mỗi tháng, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố tiếp nhận khoảng 5-6 trường hợp trẻ bị đái tháo đường. Đa số trẻ có tình trạng béo phì. Một số khác mắc đái tháo đường bẩm sinh do bệnh lý tuyến tụy hay một số bệnh nội tiết khác khiến đường huyết tăng cao.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho biết trẻ em thường có thói quen ăn uống nhiều loại thức ăn, nhất là nước ngọt và bánh kẹo. Một số loại chứa hàm lượng đường rất cao.

Một số trẻ có nguy cơ tiềm ẩn bất dung nạp đường khi sử dụng bánh, mứt nhiều dễ phát sinh ra bệnh tiểu đường. Biểu hiện ban đầu của bệnh là các triệu chứng sốt, ho, sổ mũi, hay ói, đau bụng, sau đó thở mệt, rối loạn tri giác, lơ mơ, hôn mê.

Dấu hiệu này thường khiến phụ huynh dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác. Điều này dẫn đến tử vong ở trẻ nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Nguyên nhân gây tiểu đường ở trẻ em

Theo bác sĩ Tiến, tiểu đường ở trẻ em là bệnh mạn tính do rối loạn quá trình sử dụng và tích trữ chất đường. Hậu quả là nồng độ đường trong máu (chính xác là glucose) vào buổi sáng chưa ăn, cao hơn mức bình thường từ 126 mg% trở lên.

Nguyên nhân cơ bản của sự rối loạn này là thiếu chất insulin sản xuất bởi tuyến tụy (tiểu đường type I) hoặc khiếm khuyết tác động của insulin (tiểu đường type II). Insulin giúp cho cơ thể chuyển hóa, sử dụng chất glucose cung cấp bởi thức ăn giàu đường bột.

Ở mức bình thường, nồng độ đường trong máu (đường huyết) là 80-120 mg% (80-120 mg/100 ml máu). Nước tiểu bình thường không có glucose.

Bác sĩ Tiến cho hay khoa học chưa chứng minh được ăn nhiều đường gây ra bệnh tiểu đường. Nhưng nó làm cho bữa ăn mất cân bằng.

"Lượng đường 'dư' trong máu buộc tụy và các cơ quan khác phải làm việc nhiều để chuyển chúng thành mỡ. Điều này khiến cơ thể rơi vào tình trạng tăng cân, béo phì và các rối loạn khác không có lợi cho sức khoẻ", bác sĩ Tiến phân tích.

Trẻ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao nhất ở 2 nhóm. Thứ nhất là nhóm trẻ 5-7 tuổi, tương ứng với thời điểm tăng tiếp xúc các tác nhân nhiễm trùng khi đi học. Nhóm thứ 2 là trẻ vào giai đoạn dậy thì, thời điểm tăng tiết hormone sinh dục, tăng trưởng và stress.

Đa số trẻ mắc bệnh tiểu đường type I. Số ít mắc bệnh tiểu đường type II thường rơi vào nhóm trẻ dư cân, béo phì. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh tiểu đường có liên quan nhiễm siêu vi cúm, quai bị, coxsackie B4, rubella, CMV (cytomegalovirus).

Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết trẻ mắc bệnh tiểu đường có triệu chứng "4 nhiều" là ăn nhiều, khát nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều. Trên thực tế, trẻ có thể không mang cùng lúc 4 triệu chứng.

Một số biểu hiện phổ biến khác là ăn kém, sụt cân, mệt mỏi, suy kiệt, ói, đau bụng, mất nước, rối loạn tri giác (lơ mơ, hôn mê) hoặc biểu hiện qua suy giảm sức đề kháng cơ thể như nhọt da, viêm ngứa bộ phận sinh dục, viêm quanh nướu răng; biểu hiện thần kinh như tê rần giống kiến bò ở chân, mạch máu võng mạc; giảm thị lực, hoa mắt.

Trước đó, trẻ có thể biểu hiện đơn thuần là nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp, đường tiêu hóa hoặc tiết niệu. Khi có các triệu chứng gợi ý trên, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám tầm soát bệnh tiểu đường.