Nối dài những con đường huyết mạch

Tuyến đường trục của tỉnh Quảng Ninh tính từ cầu Vàng Chua (Km46+500) trên QL18 giáp ranh với tỉnh Hải Dương ra đến ngã ba đường 18 gặp đường số 4 ở Tiên Yên rồi đi Móng Cái tới Núi Ngọc.

Ngày 1-1-1964 hợp nhất Hải Ninh và Hồng Quảng, đường trục của tỉnh ta đi lại rất khó khăn, đường nhỏ, hẹp rộng có 3,5m, một số đoạn đường ở miền Tây rải đá dăm, còn hầu hết rải cấp phối, có nhiều dốc quanh co, nguy hiểm, như dốc Cái Lân, Đèo Bụt (đường 18A), cầu “S” (đường 4B). Việc đi lại phải qua rất nhiều phà, như: Cầm, Yên Lập, Bãi Cháy, Mông Dương, Ba Chẽ, Khe Tù, Tiên Yên, Hà Cối, Quất Đoài, Quất Đông, Móng Cái...

Nếu đi Bình Liêu phải qua phà Đồng Bà, ra bãi biển Trà Cổ phải qua phà Trà Cổ, vào huyện Hoành Bồ phải qua phà Trới, đi Hải Phòng phải qua phà Rừng, sang huyện Kim Môn (Hải Dương) phải qua phà Đông Triều. Một tuyến đường toàn phà là phà. Các phà thời đó đa số là kéo bằng tay, chỉ riêng bến phà Rừng có một phà sắt 25 tấn, 1 ca-nô 129CV, Pháp định mang đi nhưng công nhân bến phà giữ lại được. Phà Bãi Cháy có 1 phà gỗ 12 tấn, 1 ca-nô 29CV, còn tất cả các bến phà khác đều đảm bảo giao thông bằng phà gỗ từ 6-8 tấn kéo tay. Thời đó đi từ Hòn Gai đến Móng Cái phải mất 1 ngày.

Phà kéo tay Khe Tiên (Tiên Yên) năm 1964.

Sau thời gian khôi phục kinh tế và bước vào thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), tuyến đường trục của tỉnh được nâng cấp rộng 5,5m, rải nhựa từ Đông Triều đến Mông Dương. Các đoạn đường khúc khuỷu, quanh co được mở rộng; dốc đá Đèo Bụt được cải tạo; cầu S đường 4B được làm mới, xoá được phà Cầm, Yên Lập, Mông Dương, Khe Tù, Tiên Yên, Hà Cối, Quất Đoài, Trới, Đồng Và bằng các đường tràn. Bên cạnh cải tạo đường cũ, tỉnh đã xây dựng được hàng trăm cây số đường mới như: Đường ven biển Bãi Cháy - Kênh Đồng, đường Làng Bang - Giáp Khẩu, đường vượt biển ra cảng Cẩm Phả, đường 18B, đường tránh Hồ Yên Lập, đường trục huyện, trục xã, đường biên giới…

Trong hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của giặc Mỹ, riêng Quảng Ninh đã hứng chịu 702 trận bom đạn với 190 điểm đường bộ, đường sông, nhiều công trình giao thông vận tải... bị đánh phá, phá hỏng 15 cầu, 60 đoạn đường, 7 phà, 3 ca-nô, 10 ô tô, hàng ngàn tấn thuyền vận tải... Có nhiều trọng điểm địch đánh phá suốt ngày đêm như: Bến phà Ba Chẽ, cầu Gốc Thông, cầu 20, cung đường 5, bến phà Bãi Cháy, cầu Cầm, hòng cắt đứt mạch máu giao thông vận tải ở tỉnh ta.

Trong những ngày tháng gian khổ, ác liệt đó, cán bộ, nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thực hiện khẩu hiệu “Vừa sản xuất, vừa chiến đấu, đánh địch mà đi, mở đường mà tiến” giữ vững mạch máu giao thông trong tỉnh. Đã xuất hiện nhiều tấm gương Anh hùng “Sống bám cầu đường, chết kiên cường dũng cảm”, như Nguyễn Văn Cập (Bến phà Đông Triều) lái ca-nô rà bom từ trường; Trần Minh Trúc lái phà tránh máy bay địch cứu sống 50 hành khách; Nguyễn Văn Thúc đã nghỉ hưu trí, thấy phà thiếu người lái, đã xung phong lái và trúng bom hy sinh; Nguyễn Thị Nhạn (cung đường 5) cầm đuốc soi đường cho máy gạt lấp hố bom ở Cọc 5...

Báo Quảng Ninh đã dành nhiều số ca ngợi những đơn vị, cá nhân dũng cảm, kiên cường, không quản hy sinh để giữ cho mạch máu giao thông thông suốt; qua đó đã thổi bùng lên ngọn lửa thi đua trong toàn tỉnh, góp phần vào thắng lợi của dân tộc giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Sau năm 1975, tỉnh đã nhanh chóng hàn gắn các vết thương chiến tranh, phục hồi kinh tế. Từ năm 1986-1995 tỉnh đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng làm cầu, làm đường, đóng mới tàu, phà; thời kỳ đó tỉnh đã đóng được tàu 600 tấn, phà sắt 120 tấn... Đến nay trên địa bàn tỉnh có một mạng lưới giao thông tương tối đồng bộ với nhiều tuyến quốc lộ như 18A, 18C, 4B, 10, 279, tổng chiều dài 410km. Trong đó QL18A là tuyến trọng yếu của tỉnh dài gần 300km, xuyên suốt từ Đông Triều đến cửa khẩu quốc tế Móng Cái. Cùng với đó là 324km tỉnh lộ, hơn 2.000km đường liên huyện, liên xã; gần 600km đường thuỷ nội địa, khoảng 200km đường hàng hải với trên 82 cảng bến các loại; 65km đường sắt quốc gia đang cải tạo, nâng cấp; khoảng 200km đường sắt chuyên dùng của ngành Than. Tại Vân Đồn đang triển khai dự án xây dựng sân bay đạt tiêu chuẩn quốc tế...

Hướng tới mục tiêu xây dựng Quảng Ninh thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, tỉnh đã và đang đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, công trình giao thông quan trọng trên địa bàn, như cải tạo, nâng cấp QL18A đoạn Uông Bí - Hạ Long, đường nối TP Hạ Long với đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, nối QL4B kéo dài qua khu kinh tế Vân Đồn, hiện đại hoá cảng Tàu khách - Du lịch Bãi Cháy... dần đưa Quảng Ninh trở thành một địa bàn động lực, một trong những cửa ngõ giao thông quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đối với khu vực và quốc tế, một khu vực phát triển năng động của kinh tế ven biển và biển, có tốc độ tăng trưởng cao và bền vững.

Vũ Thanh Bình

(Nguyên Phó Ban Tuyên huấn Đảng uỷ Sở GT-VT tỉnh)