Nỗi lo mùa nhuyễn thể ở các xã đảo

Cứ vào dịp này hàng năm là tại các xã đảo huyện Vân Đồn lại tấp nập thuyền đò của người đến mua nhuyễn thể (ngao hai cùi, hàu, tu hài), nhưng năm nay lại vắng lặng như tờ. Sự vắng lặng ấy làm nhân lên nỗi lo thất thu của người nuôi nhuyễn thể, vì số hải sản đó quá lứa sẽ chết hoặc gầy đi...

Các hộ nuôi trồng nhuyễn thể xã Thắng Lợi (Vân Đồn) vẫn luôn trong tư thế chờ người đến thu mua.

Chúng tôi đến xã Thắng Lợi (Vân Đồn), là hòn đảo độc lập nằm cách trung tâm huyện khoảng 40km. Hiện nay, toàn Thắng Lợi có 129 hộ nuôi nhuyễn thể trên diện tích 170ha. Năm 2019, sản lượng nuôi trồng của Thắng Lợi chỉ đạt 89% kế hoạch, thế nhưng con số thu được cũng là 1.975 tấn. Do việc nuôi trồng đem lại nguồn thu không nhỏ cho người đầu tư, vì thế nên nhiều người đã cắm sổ đỏ ngân hàng để có tiền đầu tư.

Gia đình anh Nguyễn Văn Thanh, thôn Quyết Thắng, xã Thắng Lợi là một trong những hộ đầu tiên nuôi ngao hai cùi ở xã. Hàng năm, anh Thanh đầu tư nuôi khoảng 7 vạn lồng và được từ 20 đến 30 tấn ngao thương phẩm. Những năm trước, công việc nuôi ngao của gia đình anh Thanh khá thuận lợi, lại tạo việc làm cho 15 lao động theo thời vụ. Anh Thanh cho biết: “Con ngao hợp với bãi của xã Thắng Lợi, năm nay người nuôi ngao trong xã đều rất vui mừng vì thời tiết thuận lợi, ít bão gió sẽ được mùa. Vậy mà..”.

Ông Đinh Phúc Xuân (chồng bà Đào) là người rất năng động trong việc nuôi trồng và tiêu thụ nhuyễn thể nhưng năm nay cũng "lực bất tòng tâm".

Đa phần những người nuôi ngao ở Thắng Lợi đã có kinh nghiệm về cả nuôi trồng và lường trước sự biến đổi của thị trường, nên năm nay nhiều hộ trong xã lại đưa vào thử nghiệm nuôi con thưng (một loài nhuyễn thể có vỏ tương tự như ngao) để đa dạng hàng hóa. Năm nay, gia đình anh Thanh chỉ nuôi hơn 1 vạn lồng ngao, còn lại nuôi con thưng, để tránh chuyện “nhà nhà nuôi ngao, người người nuôi ngao” sẽ rất khó khăn trong việc tiêu thụ.

Mặt khác, mỗi loài nhuyễn thể thường ăn nguồn thức ăn khác nhau, khi nhiều người nuôi ngao, nguồn thức ăn tự nhiên của loài hải sản này cũng cạn kiệt dẫn đến ngao chậm lớn. Ấy vậy mà “khôn ngoan không lại với giời”, vì thị trường tiêu thụ lớn là xuất sang Trung Quốc, nhưng nay do dịch Covid-19 đành chịu. Anh Thanh bảo: “Nếu ngao cứ ở dưới bãi mà không được đưa lên tiêu thụ thì tháng 3 này và tháng 4 tới đây ngao đẻ. Sau đó, ngao bị gầy hoặc bị chết, nên rất dễ sinh ra dịch bệnh”.

Xã đảo Ngọc Vừng (Vân Đồn) nằm cách không xa đảo Thắng Lợi và cũng là xã đảo nằm độc lập. Ngọc Vừng có 160 hộ nuôi nhuyễn thể trên diện tích hơn 100ha. Năm 2019, các hộ nuôi trồng ở Ngọc Vừng thu được hơn 1.800 tấn nhuyễn thể.

Cảnh vắng lặng đìu hiu ở bãi nuôi trồng thôn Ngọc Nam, xã Ngọc Vừng dù đang mùa thu hoạch.

Bà Trần Thị Đào, thôn Ngọc Nam, xã Ngọc Vừng là người nuôi trồng nhuyễn thể giỏi của xã. Bà Đào có diện tích nuôi trồng 4ha, bao gồm 5 vạn lồng ngao hai cùi, 5 nghìn lồng tu hài và 2 triệu con ốc hương. Với cách nuôi năng động như vậy, theo bà Đào thì năm nào cũng có lãi, vì thứ này bán kém thì đã có thứ kia bù vào. Bà Đào đã nhận được nhiều bằng khen của tỉnh là hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh.

Với “thành tích đầy mình” vì là người rất năng động, do bà Đào có nhiều mối quan hệ nên cũng đã tranh thủ tiêu thụ được chút ít. Bà bảo: “Cũng may nhà tôi không phải vay lãi ngân hàng, còn nhiều người “nhà cửa” đang nằm cả dưới bãi, vì sổ đỏ trong ngân hàng rồi”. Cũng theo bà Đào thì có tới 98% số hộ nuôi nhuyễn thể ở xã Ngọc Vừng chưa thu được đồng vốn nào.

Trước khó khăn của người nuôi nhuyễn thể, huyện Vân Đồn đã báo cáo UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan, để đề xuất giải pháp tiêu thụ nhuyễn thể cho người dân Vân Đồn trong thời kỳ dịch Covid-19.

Nhiều tổ chức, cá nhân cũng đã vào cuộc, tham gia ủng hộ tiêu thụ nhuyễn thể cho người nuôi trồng ở Vân Đồn, nhưng xem ra con số này cũng vẫn chưa thấm vào đâu. Vì theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện Vân Đồn, hiện trên địa bàn huyện có khoảng 1.000 hộ nuôi nhuyễn thể, đa phần mỗi hộ có từ chục tấn đến vài chục tấn nhuyễn thể thương phẩm đang chờ thu mua. Những năm trước, vào những ngày này, người dân Vân Đồn tiêu thụ khoảng 200 tấn nhuyễn thể/ngày, thì nay con số chỉ nhỉnh hơn 1/10 của năm trước.

Thực tế, các xã có đường giao thông trên đất liền sẽ có nhiều thuận lợi hơn trong việc tiêu thụ nhuyễn thể. Còn các xã xa đất liền như Thắng Lợi, Ngọc Vừng… thì vẫn phải tiếp tục chờ, nhưng chỉ có điều chờ đến bao giờ(?)

Anh Vũ

[links()]