Nỗi niềm Khe Man

Sau 8 năm, 20 hộ dân của điểm dân cư Khe Man, khu tái định cư thôn Khe Ốn, xã Thanh Lâm, huyện Ba Chẽ vẫn chưa thể ổn định được cuộc sống tại nơi ở mới. Vì thiếu đất sản xuất nên nhiều hộ dân đã bỏ nhà mới về nơi ở cũ để tiện cho canh tác. Do đó, gây lãng phí các nguồn lực đầu tư, ảnh hưởng nhiều mặt đến đời sống xã hội.

Đoạn đường từ thôn Khe Ốn vào điểm dân cư Khe Man gập ghềnh khó đi.

Gian nan với kế sinh nhai

Từ thị trấn Ba Chẽ trải qua quãng đường đèo dốc hơn 25km, chúng tôi vào đến khu tái định cư Khe Man thuộc thôn Khe Ốn, xã Thanh Lâm. Nhìn khu tái định cư nhà cửa san sát, nằm ngay trục tỉnh lộ 330, rất thuận tiện cho việc đi lại, sinh hoạt, có lẽ ai cũng nghĩ rằng bà con nơi đây có một cuộc sống ổn định. Nhưng thực tế trong 20 căn nhà chỉ có 5 hộ đang sinh sống, còn lại là những ngôi nhà khoá cửa im lìm, thậm chí bỏ hoang để cỏ dại mọc um tùm trước sân. Tiếp chúng tôi trong ngôi nhà của mình cũng là quán tạp hoá nhỏ duy nhất tại khu tái định cư, Trưởng thôn Triệu Kim Sinh chia sẻ: Đấy nhà báo xem, hàng quán mở ra vậy nhưng nơi đây có mấy người mua. Hồi mới chuyển ra tái định cư tại đây, huyện đã hỗ trợ tạo mặt bằng, xây dựng hệ thống hạ tầng điện, nước, trường học mới, mỗi hộ còn được hỗ trợ 25 triệu đồng xây nhà ở nên ai cũng phấn khởi. Nhưng chỉ ở được một thời gian ngắn mọi người lại kéo nhau về khu nhà cũ để canh tác. Con đường từ khu tái định cư về nơi ở cũ lại khó đi, ngày nắng còn đỡ chứ mưa xuống đường lầy lội, trơn trượt không đi được. Nhiều khi người dân về nhà cũ canh tác xong ở đó vài ngày mới quay về nhà mới”.

Để chứng minh cho những điều vừa nói, ông Sinh đưa chúng tôi “mục sở thị” con đường “đau khổ” vào điểm dân cư Khe Man. Con đường đất đồi dài chưa đến 6km mà chúng tôi đi chừng 40 phút. Cả quãng đường gồ ghề cứ hết dốc cao lại đến những đoạn đường mòn nhỏ với một bên vực sâu, khiến chúng tôi không ít lần thót tim. Vào Khe Man đúng ngày cao điểm của đợt nóng kéo dài trong tháng 6 với nhiệt độ lên đến gần 40 độ C khiến người lớn cũng cảm thấy mệt mỏi chứ chưa nói đến trẻ con. Vậy mà trong căn nhà tối tăm, xập xệ của ông Triệu Tiến An, chỉ có duy nhất chiếc quạt lờ đờ chạy bằng ắc quy. 3 đứa cháu nhỏ của ông mướt mát mồ hôi quấy khóc, hôm nay chúng không được bố mẹ đưa ra trường học vì trời nắng nóng quá. Ông An cho hay: Trong này không có điện lưới, chỉ dùng ắc quy nên phải tiết kiệm lắm. Thiếu thốn đủ thứ nhưng ở đây còn thuận tiện trồng trọt, chăn nuôi, chứ ở khu tái định cư không có đất canh tác, làm ăn. Còn chị Triệu Thị Thành than thở: 2 cháu nhà tôi học cấp 2 thì ở trường bán trú, còn 1 cháu lớp 5 đành để ở nhà một mình ở khu tái định cư, tự lo ăn uống, sinh hoạt và đi học. Vì nhà chỉ có một chiếc xe máy để hai vợ chồng đi làm, nếu cứ phải đưa đón con đi học hàng ngày mất nhiều thời gian lắm. Để cháu bé ở nhà một mình vợ chồng tôi cũng rất lo lắng, nhưng không biết cách nào khác bởi đường sá đi lại khó khăn, nên vài hôm chúng tôi mới ra nhà mới ở khu tái định cư để ngó qua nhà cửa và thăm cháu...

Những ngôi nhà bị người dân bỏ không gây lãng phí tại điểm dân cư Khe Man.

Thiếu thốn, gian nan chồng chất, điều kiện sống không đảm bảo nhưng vì kế sinh nhai, người dân Khe Man vẫn đành chấp nhận chứ chưa thể gắn bó ổn định cuộc sống ở khu tái định cư.

Để người dân an cư, lạc nghiệp

Người dân bỏ nhà mới ở khu tái định cư không chỉ lãng phí về nguồn lực đầu tư, mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực. Theo Trưởng thôn Triệu Kim Sinh thì việc bỏ không nhà cửa khiến cho công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn không được đảm bảo. Nhất là khi có công việc cần họp thôn thì việc thông báo đến cho bà con vô cùng khó khăn. Sóng điện thoại trong điểm dân cư Khe Man rất chập chờn nhiều khi không thể liên lạc, chưa kể trường hợp mặc dù đã thông báo nhưng vì ngại đường đi lại khó khăn mọi người không ra đầy đủ, không nắm bắt được chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước và địa phương để thực hiện, khiến công tác quản lý gặp nhiều trở ngại. Đáng lo hơn cả là chuyện chăm lo học hành cho trẻ em cũng bị ảnh hưởng. Đường sá đi lại khó khăn trở thành lý do khiến bọn trẻ nghỉ học, không thể tới lớp.

Điều kiện sống khó khăn, không đảm bảo nhu cầu sinh hoạt thiết yếu tại nơi ở cũ của các hộ dân Khe Man.

Với chủ trương tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân yên tâm sinh sống ổn định tại khu tái định cư và chỉ về nơi ở cũ để phát triển sản xuất, UBND huyện Ba Chẽ đã ban hành Quyết định số 813/QĐ-UBND ngày 25-5-2016 về việc “Phê duyệt hồ sơ báo cáo kinh tế kỹ thuật công trình đường từ thôn Khe Ốn vào Khe Man”. Do nguồn kinh phí để trải bê tông tuyến đường khá lớn, nên trước mắt huyện sẽ đầu tư rải cấp phối đá con đường dài 5,6km rộng 4m với tổng mức đầu tư gần 5 tỷ đồng. Vừa qua, huyện đã tiến hành mở thầu dự án và dự kiến sẽ triển khai công trình trong tháng 7 tới. Theo kế hoạch, trong năm 2017 con đường sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng, đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân. Bà Triệu Thị Sinh phấn khởi: Nghe thông báo về chủ trương làm đường vào Khe Man của huyện, chúng tôi mừng lắm. Có con đường đi lại thuận tiện trong ngày chắc chắn người dân sẽ trở về ở tập trung tại khu tái định cư, vì ở đây đã được đầu tư đầy đủ hệ thống hạ tầng điện, nước phục vụ nhu cầu sinh hoạt thiết yếu. Cùng với đó, có con đường mới, ô tô vào tận nơi thu mua sản phẩm, sẽ giúp người dân mạnh dạn phát triển, mở rộng sản xuất, chứ hiện tại vận chuyển bằng xe máy rất vất vả, lợi nhuận thu về cũng không được bao nhiêu.

“Tuy nhiên, hiện nay cả khu tái định cư mới chỉ có một bể chứa nước tập trung, vào mùa khô việc cung cấp nước hạn chế nên nếu 20 hộ cùng sinh hoạt e rằng sẽ thiếu nước. Vì vậy, bà con mong muốn chính quyền địa phương xem xét đầu tư nâng cấp hệ thống hạ tầng điện, nước để khi các hộ dân trở lại ở tập trung sẽ đảm bảo các điều kiện sinh hoạt cần thiết” - Trưởng thôn Triệu Kim Sinh cho biết thêm.

Nguyễn Dung