Phục tráng thành công giống lúa bao thai trên vùng đất khó

Sau gần 3 năm triển khai Dự án “Phục tráng giống lúa bao thai lùn trên địa bàn miền Đông tỉnh Quảng Ninh” đến nay, Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh (đơn vị triển khai dự án) đã phục tráng thành công giống lúa này. Thành công của dự án đang giúp các địa phương khu vực miền Đông của tỉnh chủ động tìm ra nguồn giống lúa bao thai, qua đó nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Từ tháng 6/2019, giống lúa bao thai đã được phục tráng tại xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu.

Giống lúa bao thai lùn được đồng bào dân tộc thiểu số khu vực miền Đông các địa phương: Tiên Yên, Ba Chẽ, Bình Liêu và Đầm Hà coi như nông sản quý, vì vậy được người dân lưu giữ từ thế hệ này sang thế hệ khác, gia đình nào cũng dành 1-2 sào ruộng để gieo cấy. Trung bình 1 năm các huyện miền Đông gieo cấy giống lúa này với diện tích ước khoảng 4.000ha (chủ yếu vụ mùa).

Giống lúa này, phù hợp với vùng đất khô cằn, nghèo dinh dưỡng, quá trình chăm sóc không phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nước. Thời gian sinh trưởng từ lúc cấy đến thu hoạch 150 ngày và khả năng chống chịu sâu bệnh, chịu hạn tốt. Tuy nhiên, nông dân sử dụng các giống lúa bao thai cũ trong nhiều năm nên giống đã bị thoái hóa, hạt giống có chất lượng thấp. Cùng với đó, biện pháp kỹ thuật canh tác chưa hợp lý, lạc hậu dẫn tới năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất thấp.

Trước thực trạng đó, năm 2017, Sở KH&CN đã phối hợp với Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh triển khai dự án “Phục tráng giống lúa bao thai lùn trên địa bàn miền Đông tỉnh Quảng Ninh”. Theo đó, mục tiêu chính của dự án nhằm phục tráng giống lúa đặc sản bao thai có độ thuần chủng đều, năng suất tăng ít nhất 10% so với giống ban đầu chưa phục tráng. Qua đó, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng giống lúa đặc sản địa phương; tăng thu nhập cho nông dân và đảm bảo an ninh lương thực trên địa bàn miền Đông của tỉnh.

Được biết, kinh phí thực hiện dự án hơn 2,48 tỷ đồng, trong đó tỉnh sẽ hỗ trợ 1,13 tỷ đồng (còn lại vốn đối ứng của Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh). Dự án được triển khai thực địa tại 3 địa phương là: Ba Chẽ, Bình Liêu và Đầm Hà; quy mô 2ha/địa phương, với sự tham gia của 50 hộ. Tham gia dự án, các hộ được tập huấn kỹ thuật canh tác lúa thông minh gắn với biến đổi khí hậu, khâu chọn giống, mật độ gieo trồng, bón phân...

Cán bộ Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh kiểm tra mẫu lúa bao thai để chọn dòng thuần chủng chất lượng.

Anh Đặng Văn Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Ba Chẽ, cho biết: Triển khai dự án này huyện Ba Chẽ có 25 hộ dân thôn Khe Tâm (xã Nam Sơn) đăng ký tham gia. Qua quá trình theo dõi giống lúa bao thai sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh, sạch sâu bệnh, lúa trỗ thoát cổ bông, bông to và dài, ít nhiễm sâu bệnh. Khi tham gia vào mô hình này các hộ dân đã thay đổi tư duy sản xuất lạc hậu, được cán bộ hướng dẫn đúng quy trình chăm sóc lúa. Đến nay, lúa đã cho thu hoạch năng suất đạt 46,5 tạ/ha (tăng 10 tạ/ha so với giống ban đầu chưa phục tráng). Sắp tới, Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Ba Chẽ sẽ tiếp tục liên kết với các hộ dân nhân rộng giống lúa này.

Bà Trần Thị Hồng, Tổng Giám đốc Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh cho biết: Trong năm 2017 và 2018, Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh đã sản xuất phục tráng giống tại đơn vị. Đến tháng 6/2019, hạt giống nguyên chủng bao thai được mang đi gieo cấy thử nghiệm tại 3 địa phương. Sau 5 tháng trồng thử nghiệm ngoài đồng đến nay, giống lúa bao thai đã cho thu hoạch đạt kết quả cao. Năng suất thu hoạch lúa của 3 địa phương bình quân đạt 50,1 tạ/ha (tăng gần 32% so với giống ban đầu chưa phục tráng).

Thành công của dự án này không chỉ giúp các địa phương miền Đông của tỉnh chủ động sản xuất giống lúa bao thai năng suất, chất lượng để thay thế dần giống lúa bao thai cũ đã bị thoái hóa mà còn giữ lại những giá trị văn hóa trong đời sống, sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số. Để tiếp tục bảo tồn và phát triển giống lúa bao thai thời gian tới, các địa phương cần quy hoạch vùng thâm canh giống này, đồng thời hướng dẫn người dân kỹ thuật canh tác, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động bà con mở rộng diện tích, phát triển sản xuất lúa bao thai trở thành thương hiệu OCOP chất lượng trên thị trường.

Phạm Tăng

[links()]