Dân vận khéo trong công tác giải phóng mặt bằng - Bài 2: Đổi mới để tiếp tục đồng thuận

Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công. Nếu vận dụng linh hoạt và có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thì các vấn đề khó khăn, phức tạp đều có thể từng bước được giải quyết thấu đáo, không để phát sinh thành điểm nóng. Những năm qua, Quảng Ninh đã có nhiều chủ trương, chính sách đúng đắn phát huy hiệu quả công tác dân vận trong GPMB.

Vẫn còn không ít khó khăn

Câu chuyện về việc gỡ những “nút thắt” trong GPMB ở các địa phương Hạ Long, Vân Đồn như đề cập ở bài trước là minh chứng rõ nhất về vai trò của công tác dân vận trong GPMB trên địa bàn tỉnh. Những năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức trong hệ thống chính trị của tỉnh đã quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác dân vận trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB triển khai thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh.

Lãnh đạo huyện Hải Hà và các ban, ngành thăm, động viên, các hộ trong diện GPMB cao tốc Vân Đồn - Móng Cái. Ảnh: Thanh Trường (Trung tâm TT-VH Hải Hà)

Nhờ làm tốt công tác GPMB, nhiều công trình, dự án trọng điểm của tỉnh trên địa bàn, như: Cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Vân Đồn - Móng Cái, đường nối cao tốc Hạ Long - Hải Phòng với cầu Bạch Đằng, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn… được xây dựng và đưa vào hoạt động, góp phần đẩy nhanh phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Công tác tuyên truyền, vận động thông qua tiếp xúc, đối thoại với dân được chú trọng nên đã giúp người dân hiểu rõ chủ trương, chính sách liên quan đến công tác thu hồi, hỗ trợ, tái định cư trong GPMB… Từ đó, đa số hộ dân bị ảnh hưởng chấp hành khá tốt việc di dời, nhận tiền đền bù, bàn giao đất, tạo điều kiện cho các công trình, dự án thực hiện đúng tiến độ, tạo sức hút đối với các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, quá trình triển khai GPMB trên địa bàn tỉnh còn phát sinh nhiều khó khăn. Hằng năm, các cơ quan hành chính nhà nước các cấp trong tỉnh đã tiếp nhận nhiều đơn khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, đền bù, GPMB (chiếm trên 70% tổng số đơn khiếu nại, tố cáo). Nội dung đơn khiếu nại, tố cáo chủ yếu liên quan đến việc xác định nguồn gốc, quá trình sử dụng đất, chính sách hỗ trợ đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư, đơn giá bồi thường, hỗ trợ đất và vật kiến trúc…

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chưa phát huy hết vai trò công tác dân vận trong GPMB, đó là nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền, trong đó có sự tham gia của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đối với công tác tuyên truyền, vận động nhân dân ở một số khâu trong quy trình GPMP chưa được chú trọng đúng mức. Ở nhiều dự án, hệ thống dân vận, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội còn đứng ngoài cuộc, không nắm bắt đầy đủ thông tin về các dự án quy hoạch, giải tỏa đền bù, chỉ khi xảy ra khiếu nại, khiếu kiện phức tạp thì mới vào cuộc, nên hết sức khó khăn trong công tác vận động, giải thích. Cách giải quyết của một số địa phương chưa linh hoạt, thiếu quan tâm đến quyền và lợi ích thiết thực của người dân. Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận người dân về chủ trương, chính sách còn hạn chế, ý thức chấp hành pháp luật chưa tốt, cố tình không hợp tác nhằm đòi hỏi quyền lợi cao hơn chế độ, chính sách…

Những chính sách, giải pháp tích cực, đồng bộ

Để thực hiện tốt công tác GPMB, đảm bảo triển khai các dự án, công trình đúng tiến độ, nhất là, giải quyết tốt các chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người dân khi nhà nước thu hồi đất, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều chính sách, giải pháp tích cực và đồng bộ; ban hành các chương trình hành động, nghị quyết, quyết định thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, cũng như công tác dân vận trong GPMB.

Chi trả tiền bồi thường GPMB cao tốc Vân Đồn - Móng Cái cho người dân xã Đông Ngũ (huyện Tiên Yên), ngày 19/10/2018. Ảnh: Thanh Hoa

Ngày 15/11/2016, Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 403-QĐ/TU phê duyệt Đề án “Tăng cường công tác dân vận trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”. Đây là bước thể chế hóa nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quyết định của Bộ Chính trị, Quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về đổi mới công tác dân vận trong thời kỳ mới. Thực hiện Đề án, nhiều địa phương trong tỉnh đã cụ thể hóa, nâng cao chất lượng công tác dân vận trong GPMB phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, thực tiễn địa phương.

Là địa phương triển khai khá nhiều dự án đầu tư trọng điểm với tổng diện tích đất cần thu hồi hàng nghìn ha, như: Khu công nghiệp (KCN) và cảng Nam Tiền Phong - Đầm Nhà Mạc, KCN Sông Khoai, đường nối cao tốc Hạ Long - Hải Phòng với KCN Nam Tiền Phong..., TX Quảng Yên đã cụ thể hoá Đề án bám sát tình hình thực tiễn địa phương. Đơn cử như để triển khai hiệu quả Dự án KCN Sông Khoai, do Tập đoàn Amata đầu tư giai đoạn 1, GPMB hơn 123ha, với hơn 590 hộ dân bị ảnh hưởng, cấp uỷ, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể thị xã đã vào cuộc ngay từ khi công khai quy hoạch dự án. Ban Dân vận, Cơ quan Khối MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thị xã phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã để phân loại các nhóm hộ gia đình, các đối tượng có diện tích đất bị thu hồi được hưởng tương đồng các chế độ hỗ trợ; tham gia tuyên truyền, vận động thống nhất, bài bản, giải đáp mọi vướng mắc, khó khăn của người dân.

Các hộ dân xã Sông Khoai (TX Quảng Yên) tìm hiểu về chính sách đền bù GPMB Dự án KCN Sông Khoai được niêm yết tại trụ sở UBND xã.

Đến nay, thị xã đã hoàn thành GPMB, bàn giao trên 123ha cho chủ đầu tư. Chị Nguyễn Thị Hương (thôn 4, xã Sông Khoai), một trong những hộ bị ảnh hưởng bởi Dự án, cho biết: "Thông tin về Dự án từ quy hoạch đến công tác GPMB, chúng tôi đều được thị xã, xã họp thông báo nhiều lần. Cán bộ xã, các đoàn thể thường xuyên đến từng hộ dân trao đổi tình hình, nắm bắt nguyện vọng của bà con. Chúng tôi rất đồng thuận, ủng hộ chủ trương phát triển của tỉnh, của thị xã, mong muốn các cấp chính quyền có những phương án hỗ trợ phù hợp để đảm bảo lợi ích, cuộc sống cho chúng tôi sau khi thực hiện GPMB".

Từ thực tiễn công tác GPMB các công trình trọng điểm của tỉnh và các địa phương cho thấy, chủ trương đẩy mạnh công tác dân vận trong GPMB là rất cần thiết và đúng đắn. Theo ông Vũ Ngọc Tuấn, Phó Ban Dân vận Tỉnh ủy: Trước đây, những người làm dân vận vẫn tham gia vào công tác GPMB tại địa phương, nhưng không nắm được nội dung, nên có đi vận động thì cũng vận động chung chung. Việc được tham gia từ đầu, nắm rõ thông tin dự án sẽ cung cấp cho người làm dân vận cách tiếp cận và phương pháp vận động phù hợp. Hiệu quả thực hiện Đề án “Tăng cường công tác dân vận trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” được thể hiện rõ nhất ở Dự án Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, một trong những công trình trọng điểm của tỉnh, từ đó tạo sự lan tỏa đến các dự án khác.

Các hộ dân xã Hải Xuân (TP Móng Cái) ký biên bản bàn giao mặt bằng cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, tháng 4/2018. Ảnh: Thu Hằng (Trung tâm TT-VH Móng Cái)

Thực tiễn dân vận trong dự án này, Ban Dân vận Tỉnh ủy chủ trì phối hợp với MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội xây dựng kế hoạch; phối hợp, thống nhất phân công rõ người, rõ việc, rõ địa bàn, gắn với trách nhiệm từng tổ chức, với phương châm “Đến từng ngõ - Gõ từng nhà”, “Vận động từng bước, kiên trì thuyết phục”, xác định chia nhóm đối tượng vận động cơ bản, như: Nhóm có gia đình người thân là đảng viên; nhóm cán bộ, công nhân, viên chức, nhóm gia đình có đoàn viên thanh niên..., để có hình thức vận động phù hợp. Đồng thời, phân công các tổ chức theo địa bàn, hộ gia đình hỗ trợ kịp thời tháo dỡ, di dời tài sản tới nơi ở mới hoặc về khu vực tạm cư. Điển hình như một số dự án tại KKT Vân Đồn, KCN Cảng biển Hải Hà, chợ Hải Hà, chung cư...

Quảng Ninh đang, sẽ có nhiều công trình, dự án trọng điểm tiếp tục được triển khai, như: Các dự án trong KKT Vân Đồn, đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả, hầm đường bộ xuyên Vịnh Cửa Lục... Công tác GPMB tạo quỹ đất sạch để thực hiện các dự án đúng tiến độ luôn là bài toán khó, phức tạp và nhạy cảm, liên quan đến chế độ, chính sách, quyền lợi của người dân có đất bị thu hồi. Hy vọng với những kinh nghiệm quý báu trong công tác dân vận GPMB của tỉnh thời gian qua, các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh tiếp tục được triển khai thuận lợi, tạo sự phát triển đột phá, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Thu Trang - Thanh Hằng

[links()]