Tằng Liên – Youtuber của bản Dao

Đến với xã Hà Lâu (huyện Tiên Yên), câu chuyện về chị Tằng Liên, một người phụ nữ Dao Thanh Y ở thôn Nà Tú, tự xây dựng kênh youtube và mày mò làm những video để quảng bá cho nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình sẽ khiến bạn không khỏi ngạc nhiên, thú vị. Tôi gọi chị là một Youtuber thực thụ của bản Dao.

Chị Tằng Liên (cầm điện thoại) đang quay video tại chợ phiên Hà Lâu 2020.

Vượt qua những định kiến

Tôi gặp chị Tằng Liên khi về với xã Hà Lâu tham dự Ngày hội văn hóa, thể thao dân tộc Dao diễn ra dịp cuối tháng 6/2020. Trong trang phục truyền thống của dân tộc mình, chị gây chú ý đặc biệt với tôi bởi vẻ đẹp duyên dáng, khỏe khoắn của người phụ nữ Dao Thanh Y, tự tin tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao tại lễ hội và là một thành viên của đội Hà Lâu trổ tài thi bắn nỏ. Ở hoạt động nào, chị cũng tranh thủ quay video, chụp ảnh lại một cách say sưa.

Tò mò, tôi bèn bắt chuyện và khá ngạc nhiên khi biết chị là một Youtuber, sở hữu 3 kênh Youtube có tên: Liên Quảng Ninh, Núi rừng xanh và Hoa vùng núi. Kênh “Liên Quảng Ninh” được lập sớm nhất, từ ngày 6/9/2018, đến nay sau gần 2 năm đã có hơn 500 video và thu hút trên 3.000 lượt người đăng ký. 2 kênh còn lại đều trên 1.000 lượt người đăng ký kênh. Đặc biệt, trong đó có cả những người bạn nước ngoài từ khắp mọi nơi trên thế giới cũng rất ủng hộ và yêu mến kênh của chị.

Con số đó có thể còn khiêm tốn với nhiều người dưới miền xuôi. Nhưng với một người phụ nữ Dao ban đầu còn chưa biết hết cái chữ, chưa hiểu công nghệ thông tin là gì thì để đạt được điều đó thật không đơn giản.

Thêm nữa, khi bắt đầu làm những video đầu tiên, chị vấp phải sự phản đối quyết liệt của chồng, của gia đình và cả dân tộc mình. Vì họ còn chưa hiểu gì về youtube. Trước chị, chưa có người Dao nào ở thôn lập kênh youtube cả. Họ cũng không thích một người phụ nữ Dao tự quay, chụp hình ảnh bản thân rồi up lên mạng để “khoe” với mọi người.

Khó là thế nhưng chị không từ bỏ. Bởi dường như khao khát được chia sẻ những hình ảnh đẹp của đồng bào mình trong chị Liên lớn hơn tất cả những định kiến.

Chị Liên đang mày mò tự chỉnh sửa, lồng tiếng cho video tại nhà.

Kiếm được tiền nhờ kênh Youtube

Tôi hỏi chị: “Làm youtube có khó không chị?" Chị bảo: “Khó lắm. Không có ai dạy cả nên chị phải tự học. Có những hôm say mê quá thức đến tối muộn, quên cả ăn tối để chỉnh sửa, hoàn thiện video. Nhưng mà rất là vui".

Các clip do chị Liên tự làm tuy còn khá thô mộc nhưng đó là cả một “kho tàng” văn hóa trong đời sống thường ngày của người Dao Thanh Y, từ những phong tục tập quán, nét sinh hoạt cộng đồng, những bài hát, những lễ hội, trang phục của người dân tộc Dao. Chị Liên đã mày mò tự học trên mạng để chỉnh sửa, lồng tiếng, lồng nhạc cho video bằng các phần mềm trên điện thoại. Clip của chị đều nói bằng tiếng Dao, còn tiêu đề viết bằng tiếng Kinh.

Chị kể: “Ngay từ nhỏ, chị đã rất thích những bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình, thích tìm hiểu về những phong tục tập quán của đồng bào Dao Thanh Y. Nhà chị có nhiều anh, chị em. Nhưng chỉ có chị là suốt ngày lôi bộ trang phục truyền thống ra mặc, ngắm nghía không biết chán. Chị thấy nó rất đẹp.”

Trong mắt chị khi đó ánh lên tình yêu và niềm tự hào với những bản sắc văn hóa mà dân tộc chị còn gìn giữ được. Chị cũng mong muốn bằng việc làm nhỏ bé của mình có thể giúp lưu truyền nét văn hóa đó và giới thiệu để mọi người biết nhiều hơn nữa.

Khi bắt đầu xây dựng kênh Youtube, chị Tằng Liên chỉ nghĩ đó là nơi để lưu lại những nét bản sắc của dân tộc mình và giao lưu, chia sẻ với bạn bè chứ không nghĩ sẽ kiếm được tiền chính nhờ youtube. Nhưng sau đó, khi kênh đã đạt được trên 4.000 lượt xem và 1.200 lượt đăng ký, một người bạn chị Liên quen trên mạng xã hội đã nói với chị là sẽ giúp chị làm thủ tục để bật nút kiếm tiền.

Kênh Youtube Liên Quảng Ninh đã có hơn 3.000 lượt người đăng ký.

Kênh Youtube của chị Liên đã có nguồn thu 6 tháng nay với số tiền trung bình 4 triệu đồng/tháng, một số tiền không nhỏ ở miền quê nơi chị sinh sống. Bởi xã Hà Lâu quê hương chị là một trong những xã nghèo của huyện Tiên Yên, thu nhập bình quân của người dân hiện nay mới đạt 33,5 triệu đồng/người/năm, tức là trung bình 2,7 triệu đồng/người/tháng.

Từ khi trở thành một Youtuber, chị Liên thấy mình hạnh phúc hơn vì với chiếc điện thoại và kênh riêng của mình, chị đã có thể kể cho mọi người về văn hóa của đồng bào Dao Thanh Y, về miền quê Hà Lâu (Tiên Yên) của chị và quảng bá được tới không chỉ bạn bè ở khắp mọi miền đất nước mà cả bạn bè quốc tế.

Sau 2 năm xây dựng kênh youtube, chị đã thay đổi được quan niệm của mọi người. Niềm vui lớn nhất là sau tất cả những cố gắng của chị, chồng chị, gia đình và những người phụ nữ trong bản làng giờ đã ủng hộ chị làm youtube. Họ còn tình nguyện làm diễn viên để chị quay, chụp ảnh, và tự tin khoe những bộ trang phục đẹp nhất của dân tộc mình, hát lên những ca khúc hay nhất của dân tộc Dao Thanh Y hòa trong vẻ đẹp của núi rừng nơi miền Đông Bắc.

Youtube với chị Liên giờ không còn là một hình thức giải trí. Đó là một nghề mang lại cho người phụ nữ dân tộc Dao này thu nhập hàng tháng và quan trọng hơn, nó giúp chị và đồng bào của chị kết nối được với mọi người không chỉ trong nước mà cả thế giới.

Trước khi ra về, tôi nửa đùa nửa thật: “Hôm nào, chị chỉ em cách làm youtube với nhé.” Chị hào hứng: “Được thôi. Chị sẽ giới thiệu em với mấy người bạn có nhiều kinh nghiệm hơn chị. Công việc của em đi nhiều, gặp gỡ nhiều người chắc chắn sẽ có nhiều video hay hơn chị”. Về đến nhà, tôi còn nhận được cuộc gọi của chị: “Nhớ vào kênh youtube để ủng hộ chị nhé. Các em nếu muốn biết thêm điều gì về đồng bào Dao cứ liên lạc với chị. Chị sẽ kể cho hết. Chị rất là yêu dân tộc mình và muốn cùng các em gìn giữ những điều đó cho thế hệ sau này.”

Xuân Hòa