Thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp chế xuất

Hiện nay trong các khu công nghiệp (KCN) của tỉnh có 247 dự án đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tuy nhiên, số dự án hoạt động theo cơ chế doanh nghiệp chế xuất (DNCX) còn ít và chưa có đóng góp nhiều cho ngân sách tỉnh, trong khi đó lại được hưởng nhiều lợi thế vượt trội về thủ tục hải quan, thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng so với loại hình FDI thông thường.

Cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc Dự án Bumjin Electronics Vina Co., LTD do Công ty TNHH Bumjin Electronics Vina làm chủ đầu tư tại KCN Đông Mai.

Qua tổng hợp, rà soát của các cơ quan chức năng, hiện trên địa bàn các KCN của tỉnh có 4 dự án FDI đăng ký hoạt động theo cơ chế DNCX, chiếm 5,8% số lượng dự án FDI trong các KCN. 4 dự án này đang thực hiện tại KCN Đông Mai (TX Quảng Yên), gồm: Dự án Nhà máy sản xuất hệ thống dây dẫn và các cụm thiết bị điện ô tô do Công ty TNHH YAZAKI Hải Phòng làm chủ đầu tư; dự án Vega Balls Việt Nam do Công ty TNHH Vega Balls làm chủ đầu tư; dự án S-Việt Nam do Công ty TNHH Competion Team Techlonogy làm chủ đầu tư; dự án Bumjin Electronics Vina Co., LTD do Công ty TNHH Bumjin Electronics Vina làm chủ đầu tư.

Các dự án đều hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, lắp ráp thiết bị điện, điện tử thuộc chuỗi sản xuất của các tập đoàn uy tín trên thế giới, như: Foxconn (Đài Loan), Samsung (Hàn Quốc), Yazaki (Nhật Bản). Sản phẩm của các dự án chủ yếu được xuất khẩu sang các thị trường Nhật Bản, Mỹ, châu Âu.

Theo Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, hiện đã có 2/4 dự án đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh (Dự án nhà máy sản xuất hệ thống dây dẫn và các cụm thiết bị điện ô tô; dự án Vega Balls Việt Nam); 2 dự án còn lại đang trong giai đoạn thi công xây dựng nhà xưởng, lắp đặt máy móc, thiết bị, dự kiến hoàn thành, đưa vào hoạt động cuối năm 2020.

Dự án S-Việt Nam của Công ty TNHH Competion Team Techlonogy làm chủ đầu tư tại KCN Đông Mai đang được triển khai đầu tư xây dựng.

Thời gian qua, các doanh nghiệp trong KCN nói chung, doanh nghiệp hoạt động theo cơ chế DNCX nói riêng luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện đặc biệt của tỉnh. Riêng đối với DNCX, được hưởng nhiều lợi thế vượt trội so với các loại hình doanh nghiệp FDI thông thường về thủ tục hải quan, hưởng ưu đãi về thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng…

Theo kết quả thống kê của cơ quan chức năng, năm 2019, tổng giá trị xuất khẩu của các DNCX đạt trên 139 triệu USD, chiếm 6,4% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh; tổng giá trị nhập khẩu đạt trên 103 triệu USD, chiếm 5,4% kim ngạch nhập khẩu của tỉnh; giải quyết công ăn việc làm cho khoảng 5.400 lao động.

Tuy nhiên, theo một đánh giá mới đây, mặc dù nhận được sự ưu đãi vượt trội so với các dự án FDI thông thường, song lại có giá trị xuất khẩu lớn, thế nhưng nguồn thu nộp ngân sách nhà nước cho tỉnh đối với các DNCX còn khá khiêm tốn. Trong năm 2019, các DNCX đóng góp cho ngân sách tỉnh 8,3 tỷ đồng, chiếm 0,024% tổng thu ngân sách địa phương. Lý do được cơ quan thuế đưa ra, một phần là các dự án lớn chưa đưa vào hoạt động, phần khác dự án thuộc công ty mẹ đặt trụ sở, khai thuế tại một địa phương khác.

Đơn cử như Nhà máy sản xuất hệ thống dây dẫn và các cụm thiết bị điện ô tô tại KCN Đông Mai do Chi nhánh Công ty TNHH YAZAKI Hải Phòng làm chủ đầu tư. Nhà máy đã đi vào hoạt động từ năm 2014, thế nhưng đến nay, nguồn thu nộp ngân sách nhà nước hằng năm chủ yếu tại Hải Phòng, không phải tại Quảng Ninh, trong khi đó Quảng Ninh luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp về đất đai, hạ tầng, tìm kiếm lao động.

Sản xuất tại Chi nhánh Công ty Yazaki Hải Phòng tại KCN Đông Mai. Ảnh: Thanh Hằng

Trong bối cảnh hiện nay, để nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên đất đai, hài hòa giữa lợi ích của nhà đầu tư và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh giữa các doanh nghiệp FDI trong các KCN, ngày 4/5/2020, UBND tỉnh đã có Văn bản số 2834/UBND-XD6 gửi Bộ KH&ĐT kiến nghị, đề xuất một số giải pháp đối với mô hình hoạt động DNCX. Trong đó, cần sớm tham mưu Chính phủ ban hành các tiêu chí làm cơ sở chọn lọc các dự án FDI đảm bảo chất lượng theo tinh thần Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030.

Đồng thời, Bộ KH&ĐT cần sớm tham mưu Chính phủ ban hành văn bản quy định riêng về DNCX, trong đó không khuyến khích thu hút DNCX vào các KCN tạo ra cạnh tranh không bình đẳng về chính sách ưu đãi giữa các doanh nghiệp trong KCN và gây khó khăn cho công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan. Chỉ thực sự ưu tiên áp dụng cơ chế khuyến khích DNCX vào KCN phải có đóng góp lớn cho ngân sách tỉnh (địa bàn nơi đầu tư dự án), đảm bảo nâng cao giá trị sử dụng đất; dự án tạo ra giá trị gia tăng lớn, sử dụng nhiều nguồn nguyên vật liệu trong nước; dự án công nghiệp hỗ trợ có mục tiêu cung ứng sản phẩm cho thị trường nội địa hoặc tham gia chuỗi liên kết sản xuất toàn cầu...

Đặc biệt, cần tiếp tục có các biện pháp quản lý hiệu quả hơn nữa để ngăn chặn tình trạng “chuyển giá” của các doanh nghiệp FDI, bao gồm DNCX, qua đó giúp tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Mạnh Trường

[links()]