Tồn tại nhiều 'lỗ hổng' trong công tác quản lý chung cư mini

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, sáng 1/11, thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội cho rằng, tình trạng vi phạm các quy định về an toàn tại các chung cư mini đang đe dọa sức khỏe, tính mạng của người dân, cần pháp có những giải pháp hữu hiệu nhằm khắc phục những bất cập trong công tác quản lý chung cư mini.

Biết sai phạm nhưng không xử lý

Thảo luận tại Hội trường, đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Giang) phản ánh, việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp để có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư và không đảm bảo an toàn. Đại biểu cho rằng, tình trạng xây dựng trái phép, có nhiều nguy cơ mất an toàn ở các chung cư mini hiện nay rất đáng báo động, gây nguy hiểm nghiêm trọng đến tính mạng của người dân. Tuy nhiên, việc các cơ quan chức năng biết sai phạm nhưng không xử lý, buông lỏng quản lý vẫn tồn tại trong nhiều năm qua cần phải xem xét lại. Đại biểu đề nghị cần phải nghiêm khắc trong vấn đề này.

Nói về công tác quản lý phòng cháy, chữa cháy, đại biểu tỉnh Bắc Giang cũng nêu lên thực tế, đa số các chung cư mini sau khi được rà soát, kiểm tra đều không đảm bảo an toàn về cháy nổ nhưng hiện nay trong Luật phòng cháy, chữa cháy lại chưa có quy định về công tác phòng cháy, chữa cháy dành cho các nhà ở riêng lẻ. "Rõ ràng trong Luật vẫn còn kẽ hở mà sao không bổ sung", đại biểu đặt đâu hỏi và đề nghị cần siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới.

Đồng tình với quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn cho biết, tại Khoản 2, Điều 46 của Luật Nhà ở hiện hành cũng đã mô tả về loại hình nhà ở này nhưng không quy định tiêu chuẩn, quy chuẩn cũng như việc yêu cầu quản lý, trong khi cả xã hội vẫn gọi sản phẩm này là chung cư mini, nghĩa là thuật ngữ này không có trong luật. Theo đại biểu, chính vì quy định lỏng lẻo như vậy nên đã thiếu một hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân.

"Có thể nói những lỗ hổng về pháp luật trong thời gian qua đã kéo theo những lỗ hổng trong quản lý !", đại biểu nhấn mạnh.

Thiếu hành lang pháp lý

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, với quy định hiện hành, một cá nhân hoặc hộ gia đình có thể đứng ra xây dựng chung cư mini để bán mà không bị khống chế về số lượng căn hộ, chỉ hạn chế về chiều cao và thủ tục rất đơn giản, chỉ cần xin cấp giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ. Điều này rất bất cập và phi lý khi các chung cư dù là quy mô lớn như quy mô nhỏ cũng đều có tính chất rất phức tạp về kỹ thuật, yêu cầu cao về độ an toàn vì liên quan đến sinh mệnh của nhiều con người. Đứng dưới danh nghĩa là "nhà ở riêng lẻ", các chung cư mini hiện nay không chịu sự ràng buộc bởi thủ tục tiền kiểm, hậu kiểm của Sở Xây dựng như với các chung cư thương mại khác.

Đại biểu cho rằng, khoảng 10 năm trở lại đây, các chung cư mini gia tăng nhanh chóng ở khắp các thành phố. Riêng Thành phố Hồ Chí Minh có tới 42.200 nhà cho thuê kiểu chung cư mini, nhưng điều đáng nói là các công trình này đều được xây dựng trên diện tích đất nhỏ hẹp, nằm sâu trong ngõ, nơi tập trung đông đúc dân cư và tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ và khi xảy ra cháy thì các xe cứu hỏa rất khó tiếp cận.

Theo đại biểu tỉnh Bắc Kạn, đánh giá về tình trạng các chung cư mini hiện nay, các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng khẳng định, những công trình này đang tồn tại nhiều "không": Không công tác quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm, không quy chuẩn phòng cháy, chữa cháy…

"Lỗi phổ biến của nhiều công trình xây dựng là vượt tầng để tối đa hóa lợi nhuận và chúng ta cũng cần phải thẳng thắn nhìn nhận rằng tình trạng phạt cho tồn tại hoặc cưỡng chế ở trên văn bản đã diễn ra trong một thời gian dài mà chưa có giải pháp triệt để", Đại biểu Nguyễn Thị Thủy khẳng định.

Đại biểu cũng phân tích: Nhiều người lao động của đô thị không bao giờ dám mơ là mình có được một căn hộ chung cư bảo đảm chất lượng. Vì thế, sự ra đời của các chung cư mini thời gian vừa qua đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân, có mức thu nhập trung bình thấp. Chỉ cần khoảng 800 triệu đồng là có thể có được một căn hộ ở vị trí tương đối trung tâm, thuận lợi cho công việc, học hành và với khả năng tài chính eo hẹp. Chung cư rõ ràng là một sự lựa chọn phù hợp để vừa đáp ứng yêu cầu có chỗ ở ổn định, lại không phải vay mượn để đỡ áp lực hơn trong cuộc sống.

"Khi mua các căn hộ này, người dân cũng cảm nhận được nguy cơ mất an toàn nhưng họ vẫn hy vọng rằng điều đó sẽ không xảy ra", Đại biểu Nguyễn Thị Thủy nêu ý kiến.

Đưa ra giải pháp để quản lý hiệu quả các công trình lưu trú này, đại biểu phân tích, sau vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương làm chết nhiều người, cơ quan chức năng đã yêu cầu rất quyết liệt là cơ sở nào không bảo đảm công tác phòng cháy, chữa cháy, phải dừng hoạt động, nhưng không thể áp dụng biện pháp đó với các chung cư mini vì nơi đây đang là nơi ăn chốn ở của hàng trăm nghìn con người với hàng chục giao dịch về tài sản đã được thực hiện. Nhiều tòa nhà đã được bán hết phòng và chủ đầu tư thì cũng đã rời khỏi từ lâu.

Đại biểu cho rằng, nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm nhưng dứt khoát không được hợp thức hóa chung cư mini trong Luật Nhà ở mà vừa phải quy định chặt chẽ với loại hình nhà ở này, vừa phải có điều khoản chuyển tiếp để bảo đảm ổn định cuộc sống của người dân và bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân.

Đại biểu kiến nghị: Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân. Đây là một trong những giải pháp mấu chốt để giải quyết gốc rễ vấn đề, giải quyết chốn ở an toàn cho người có thu nhập thấp. Bên cạnh đó, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan hiện nay đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini, bên cạnh việc phát hiện vi phạm, cần phải hướng dẫn kịp thời cho người ta để có giải pháp phòng ngừa an toàn. Trong Nghị quyết của kỳ họp Quốc hội lần này cũng cần có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy, nổ nói chung, trong đó có an toàn cháy nổ đối với các chung cư mini đang hiện hữu…