TP Uông Bí: Đổi mới phương thức phát triển kinh tế từ "nâu" sang "xanh"

Tiếp nối giai đoạn phát triển bùng nổ khi nâng cấp đô thị và lên thành phố, khoảng 5 năm gần đây, Uông Bí tập trung chuyển dịch nền kinh tế từ “nâu" sang "xanh”. Bước chuyển này của Uông Bí được cho là hài hòa, giảm nóng, đi vào chiều sâu và đáp ứng xu thế phát triển của thời đại.

Cải thiện môi trường làm tiền đề phát triển

Từ khát vọng cải thiện môi trường, bắt đầu là cán bộ nêu gương, rồi chính quyền quyết liệt, khối doanh nghiệp chuyển động và chính người dân thay đổi tư duy, tất cả đã cùng chung tay khắc phục các điểm đen môi trường.

TP Uông Bí đóng cửa lò vôi thủ công.

Doanh nghiệp ngành than, lĩnh vực gây ô nhiễm môi trường trực tiếp nhất đã rốt ráo thực hiện ngừng vận chuyển than bằng đường bộ, thay thế bằng loại hình vận chuyển khác; kiểm soát chặt tuyến đường chuyên dùng Khe Ngát - Điền Công; hạn chế vận chuyển than trong các tuyến đường nội thành.

Việc đưa ra lộ trình, mốc thời gian rõ ràng trong dừng vận chuyển bằng đường bộ, thực hiện cấp logo theo đầu xe để kiểm soát của TP Uông Bí đã buộc các doanh nghiệp than phải chủ động đẩy nhanh tiến độ xây dựng các kho than, các trạm trung chuyển than, kho bãi trữ chứa than, lắp đặt hệ thống băng tải than, hiện đại hóa đoàn tàu sắt chở than… Chính bởi vậy Uông Bí sớm có tuyến băng tải ống hiện đại Khe Ngát- Điền Công trị giá đầu tư gần 1.300 tỷ đồng. Tháng 9/2017, Uông Bí đưa vào hoạt động 3 trạm rửa xe tự động, là địa phương đầu tiên của tỉnh triển khai hoạt động này.

Công ty CP sản xuất và thương mại than Uông Bí đưa trạm rửa xe tự động vào hoạt động.

Công ty Nhiệt điện Uông Bí, Nhà máy Xi măng Lam Thạch, trong 5 năm gần đây cũng lần lượt thay đổi công nghệ khởi động lò, công nghệ xử lý khói thải, lắp đặt hệ thống lọc bụi tĩnh điện; đầu tư và vận hành trạm quan trắc môi trường tự động có truyền thông số về tỉnh.

Chung sự vận động với các doanh nghiệp, Uông Bí quy hoạch các điểm đổ thải, xây dựng bộ thông tin tuyên truyền về bảo vệ môi trường; tổ chức gặp gỡ tất cả lái xe tải trên địa bàn để buộc cam kết thực hiện đúng các quy định. Thành phố đầu tư hạ tầng giao thông phù hợp và khuyến khích các doanh nghiệp làm công tác môi trường trên địa bàn đổi mới công nghệ. Giữa năm 2018, cùng với TP Hạ Long, Uông Bí chính thức đưa xe quét và hút bụi đường vào hoạt động. Với lượng rác sinh hoạt xả ra mỗi ngày trên 80 tấn, từng có giai đoạn Uông Bí phải “cất rác vào kho” thì hiện nay tất cả đều đã được xử lý, trong đó 80% xử lý bằng phương pháp đốt.

Năm 2019 Uông Bí giải quyết dứt điểm một điểm khó trong công tác bảo vệ môi trường đó là dừng hoạt động các lò vôi thủ công và hoạt động sản xuất gạch sét bằng công nghệ nung lạc hậu. Tính đến tháng 4/2019, toàn bộ 51 cơ sở với 68 lò, 115 ống lò sản xuất vôi thủ công đã được phá dỡ.

TP Uông Bí quy hoạch các điểm đổ thải trên địa bàn.

Môi trường ngày càng được cải thiện là động lực để người dân lan tỏa ý thức giữ gìn môi trường, môi sinh thêm xanh, sạch, đẹp. Năm 2019 là năm cao điểm Uông Bí triển khai phong trào “Ngày Chủ nhật xanh”. Theo thống kê, trong năm đã có gần 20.000 lượt người dân tham gia quét dọn đường giao thông; trồng hoa, cây cảnh; nạo vét kênh mương, cống rãnh, đất đá đổ thải; thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng, chống rác thải nhựa…

Người dân phường Yên Thanh trồng cây xanh trong "Ngày chủ nhật xanh".

Du lịch Uông Bí đa sắc màu và hiện đại

Môi trường được cải thiện là nền tảng để Uông Bí đẩy mạnh các mục tiêu chuyển dịch từ “nâu sang xanh” của mình ở 3 lĩnh vực du lịch, công nghiệp và nông nghiệp.

Về du lịch, từ nguồn vốn ngân sách, vốn doanh nghiệp, Uông Bí có Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử, có hệ thống đường đường kết nối vào Yên Tử hoàn thiện và hiện đại, có chùa Ba Vàng với nhiều kỷ lục được ghi nhận, có các điểm du lịch mới là Yên Trung, Lựng Xanh, chợ Cảnh, quảng trường, thung lũng, công viên hoa…

Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử được Công ty CP Phát triển Tùng Lâm, doanh nghiệp hạt nhân của du lịch Uông Bí đầu tư với tổng vốn gần 2.000 tỷ đồng. Tổng thể công trình là hàng loạt hạng mục văn hóa vật thể, phi vật thể liên hoàn: Khu khách sạn cao cấp Legacy tương đương 5 sao; phòng nghỉ làng hành hương tương đương 3 sao; khu chợ quê, làng nghề; đình làng và đêm diễn hội làng… Thiết kế lạ và chỉn chu đến từng chi tiết, Trung tâm Văn hóa Trúc lâm Yên Tử làm nổi bật nét văn hóa “Hồn Việt, nét Trần”, đưa du khách trở về không gian của một thời hoàng kim lịch sử. Ở trong không gian kiến trúc nhà Trần nhưng lại thấy được sự tinh tế, hiện đại, mang lại giá trị hưởng thụ thực sự cho du khách.

Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử - công trình mang tinh thần "Hồn Việt, nét Trần".

Với Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử, Yên Tử không còn một màu, một mùa thay vào đó là nhịp chuyển động cả năm, thậm chí 24h trong ngày. Giờ đây du khách đến không chỉ để hành hương lễ Phật mà còn để chiêm ngưỡng thắng cảnh, tận hưởng dịch vụ, trải nghiệm cảm xúc thực tế… Dịch vụ xe điện, cáp treo ở Yên Tử vận hành ngày đêm. Riêng ban đêm, toàn bộ không gian Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm Yên Tử đều được chiếu sáng. Làng hành hương với những show diễn “Đêm hội làng” sáng ánh đèn sân khấu. Bắt đầu từ 3h sáng trở đi, du khách đã có thể đi chợ Quê, vừa mua hàng vừa tham gia các hoạt động trải nghiệm làngf nghề truyền thống; tận hưởng dịch vụ thiền trầm, thiền chuông, thiền yoga; đi cáp treo lên ngắm bình minh trên đỉnh chùa Đồng…

Một góc Yên Tử.

Các điểm du lịch mới của Uông Bí mang lại sự tươi mới, hiện đại cho du lịch Uông Bí. Ghi điểm với vẻ đẹp của hồ nước, cây rừng, màu xanh của thảm thực vật và không gian khoáng đạt của tự nhiên, “Đà Lạt thu nhỏ” hồ Yên Trung đã chính thức là một trong 3 điểm du lịch cấp tỉnh của Quảng Ninh, thỏi nam châm hút giới trẻ. Còn Lựng xanh lại là điểm khám phá mới. Chợ cảnh, mô hình chợ cảnh du lịch đầu tiên của tỉnh, nơi du khách có thể lạc vào thế giới đồ cổ, đồ cũ để trở về với tuổi thơ, về với hoài niệm của mình hoặc hòa mình vào thế giới sinh vật cảnh phong phú, sinh động. Còn Yên Trung lake và thung lũng hoa Yên Tử là thế giới hương - sắc hấp dẫn các tín đồ check in, các tín đồ dịch chuyển, đi để trải nghiệm, đi để nhung nhớ.

Những chuyển động của du lịch Uông Bí khiến ngành công nghiệp không khói của Uông Bí trong năm 5 gần đây đón gần 12 triệu lượt khách, doanh thu đạt trên 4.000 tỷ đồng.

Uông Bí khai trương APP du lịch Uông Bí.

Công nghiệp, nông nghiệp đều chuyển động theo hướng hiện đại hóa

Trong 5 năm qua, các đơn vị ngành than trên địa bàn TP Uông Bí chạy đua ứng dụng công nghệ vào hoạt động khai thác, đào lò, chống lò, vận tải, thông gió, thoát nước mỏ và các công nghệ phụ trợ. Theo ông Phạm Văn Minh, Giám đốc Công ty CP Than Vàng Danh, việc này không chỉ giảm sức lao động, tăng năng suất, sản lượng, giá trị mà còn bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên, cho phép các đơn vị ngành than phát triển ổn định.

Có thể thấy các đơn vị đưa vào sản xuất lò chợ CGH đồng bộ thu hồi than hạ trần vỉa dày thoải; lò chợ xiên chéo chống giữ bằng giàn chống mềm ZRY áp dụng khu vực vỉa dốc, thay thế công nghệ gương lò chợ ngắn; hoàn thiện công nghệ cơ giới hoá đồng bộ hạ trần thu hồi than nóc và công nghệ lò chợ xiên chéo chống dàn mềm ZRY vỉa dốc có thu hồi than; tiếp tục phát huy giá thủy lực di động dạng khung; đầu tư 1 hệ thống dây chuyền máy đào lò than bao gồm 1 máy đào lò EBH45 (loại cánh tay treo kéo dài), 1 máy chuyển tải B650.

Đẩy mạnh cơ giới hoá khâu bốc xúc vận tải mỏ, liên tự động hóa tuyến dây chuyền vận tải giảm lao động vận hành; lắp đặt các hệ thống vận tải băng tải thay thế các hình thức vận tải bằng máng cào; tự động hóa băng tải; tự động hóa trạm quạt gió chính, 1 hầm bơm. Đưa vào sử dụng hệ thống tời chở người giếng nghiêng ĐKNU, KS-900, hệ thống monoray diezen vận chuyển người, vận chuyển vật tư thiết bị trong hầm lò. Các khu vực sàng tuyển chế biến than sử dụng hệ thống điều khiển SCADA kết nối với các bộ điều khiển logic khả trình PLC qua mạng truyền thông công nghiệp để điều khiển và giám sát tập trung cho toàn bộ nhà máy tại phòng điều khiển trung tâm; có hệ thống đo lường, giám sát tự động; được vận hành tập trung tại phòng điều khiển trung tâm.

Riêng Công ty CP than Vàng Danh, trong năm 2019 đã dừng sử dụng công nghệ giá thủy lực di động XDY; nghiên cứu chế tạo đưa vào sử dụng máy làm bua mìn với nguyên liệu chính từ than bùn.

Đối với Công ty Nhiệt điện Uông Bí, đơn vị công nghiệp nặng nằm trong đô thị, việc hiện đại hóa thiết bị, quy trình sản xuất và trên hết đảm bảo công tác môi trường được xác định là yêu cầu bắt buộc, là yếu tố sống còn. Năm 2019 này vừa qua, lần đầu tiên doanh nghiệp đạt sản lượng điệntrên 3.700 triệu Kwh, cao nhất kể từ khi đi vào sản xuất đến nay. Đáng mừng hơn, trong năm đơn vị không có sự cố lớn ảnh hưởng đến môi trường.

Chủ tịch UBND TP Uông Bí Nguyễn Mạnh Hà khảo sát hệ thống thông tin xử lý nước.

Ông Trần Văn Hanh, Giám đốc Công ty Nhiệt điện Uông Bí, phân tích: Giải pháp của đơn vị là đầu tư để kiểm soát, một khi thiết bị sản xuất hiện đại, thông số sản xuất được giám sát chặt chẽ, chủ động phương án ứng phó sự cố nếu có thì doanh nghiệp chắc chắn phát triển trong mọi hoàn cảnh, thậm chí còn đi trước, đón đầu các tiêu chí lên đô thị loại I mà Uông Bí đang hướng tới.

Hiện thực hóa mục tiêu hiện đại hóa ngành nông nghiệp là bước chuyển mạnh mẽ của Uông Bí trong hiện thực hóa mục tiêu chuyển dịch phương thức phát triển từ "nâu" sang "xanh".

Có lẽ chính bởi vậy nên Uông Bí có nghị quyết riêng về chi ngân sách cho phát triển nông nghiệp; có đề án về phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung; có kế hoạch thực hiện nhiệm vụ phát triển khoa học công nghệ về lĩnh vực nông nghiệp… Mỗi năm ngân sách Uông Bí dành khoảng 10 tỷ đồng cho nông nghiệp.

Hệ thống ao nuôi tôm trong nhà hiện đại.

Dưới sự khuyến khích của TP Uông Bí, thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp công nghiệp như cơ khí, vật liệu xây dựng, bất động sản… đã chuyển hướng sang đầu tư nông nghiệp. Bước đi này của Uông Bí chính là lấy doanh nghiệp làm hạt nhân phát triển nông nghiệp. Nhờ đó một đồng vốn ngân sách đầu tư cho nông nghiệp, Uông Bí đã thu hút đến 30 đồng vốn đối ứng từ doanh nghiệp, nâng tổng đầu tư cho nông nghiệp mỗi năm tính ra đến hàng trăm tỷ đồng.   

Điều này lý giải vì sao mà Uông Bí sớm có các vùng cây trồng tập trung như vải chín sớm, thanh long, thông nhựa, nuôi trồng thủy sản…; sớm có khu giết mổ tập trung Đức Hà và Vang Thanh Dương đạt chuẩn hiện đại nhất tỉnh; hàng loạt mô hình chăn nuôi, trồng trọt quy mô như dưa lưới HTX Hương Việt, tôm thẻ chân trắng của Công ty CP Cơ khí Uông Bí, Công ty CP Phương Nam, nuôi gà CP ở phường Yên Thanh… 

Mô hình nuôi tôm của Công ty CP cơ khí Uông Bí có thể đạt công suất tới 9 vụ mỗi năm.

Mô hình nuôi tôm của Công ty CP Cơ khí Uông Bí tại Yên Thanh theo công nghệ nuôi tôm 3 giai đoạn, tiên tiến nhất toàn tỉnh với cả 3 giai đoạn đều nuôi trong nhà thay vì 2 giai đoạn trong nhà và 1 giai đoạn ngoài trời như thông thường. Theo thiết kế, công suất nuôi có thể đạt 9 vụ/năm, hiệu quả kinh tế gấp 5-10 lần nuôi tôm công nghiệp thông thường.

Ông Nguyễn Đình Dũng, Giám đốc Công ty CP Cơ khí Uông Bí, phân tích: Làm nông nghiệp công nghệ cao khác với nông nghiệp truyền thống rất nhiều. Bởi điều kiện tiên quyết của nó là vốn, công nghệ và kỹ thuật, thay vì kinh nghiệm, sức người và trông chờ vào tự nhiên. Chính bởi vậy dù là doanh nghiệp công nghiệp nhưng chúng tôi tự tin là sẽ làm nông nghiệp thành công, và đây cũng là một hướng mở để Công ty CP cơ khí Uông Bí phát triển.

Từ “nâu" sang "xanh” - một bước chuyển mà ngay từ ban đầu thực hiện, Uông Bí đã xác định là không ít khó khăn. Tuy nhiên với rất nhiều nỗ lực và quyết tâm, Uông Bí đã thực sự làm được, cơ cấu kinh tế của Uông Bí đang tăng dần lĩnh vực dịch vụ, giảm công nghiệp, nông nghiệp; giá trị của cả 3 mũi nhọn này đang mỗi năm mỗi cao hơn, bức tranh kinh tế Uông Bí đang đổi màu.

Mô hình dưa lưới của HTX Hương Việt.

Việt Hoa