Trợ lực cho các HTX tham gia chương trình OCOP

Thực hiện giai đoạn một (2013-2016) chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP), đến nay trên địa bàn tỉnh có 36 hợp tác xã (HTX) tham gia. Qua đó góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Tuy nhiên, để HTX phát huy hiệu quả trong chương trình rất cần trợ lực từ nhiều phía.

Sản xuất miến dong tại HTX Phát triển Đình Trung (thôn Nà Ếch, xã Húc Động, huyện Bình Liêu).

Thời gian qua, tỉnh đã có nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ các HTX tham gia chương trình OCOP, trong đó thông qua 17 vùng sản xuất hàng hoá nông nghiệp tập trung có ứng dụng KHCN. Một số HTX đăng ký tham gia chương trình OCOP đã lập xong quy hoạch chi tiết vùng, như: HTX Chất lượng cao Hoa Phong, HTX Dược liệu xanh (TX Đông Triều); HTX Mật ong Thống Nhất (huyện Hoành Bồ); HTX Song Lan (TP Móng Cái)... Năm 2016, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch (số 667/KH-UBND ngày 5-2-2016) về xây dựng 7 mô hình HTX tại các địa phương: TX Đông Triều, Quảng Yên, huyện Đầm Hà, Hải Hà, Cô Tô... theo hướng HTX với người nông dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm địa phương, gắn với chương trình OCOP tỉnh. Chính sách trên đã thu hút 1.220 lao động tại chỗ trực tiếp tham gia sản xuất với số vốn hoạt động 133,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, hoạt động của các HTX vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của tỉnh do còn nhiều khó khăn, bất cập rất cần được tháo gỡ kịp thời.

Ông La A Nồng, Giám đốc HTX Phát triển Đình Trung (thôn Nà Ếch, xã Húc Động, huyện Bình Liêu) cho biết: HTX được thành lập năm 2014 với chức năng sản xuất kinh doanh miến dong, sản phẩm OCOP của huyện. Do được hình thành từ hộ sản xuất kinh doanh nhỏ, khi HTX thành lập trụ sở và cơ sở sản xuất được làm luôn tại nhà ở của gia đình. Nhưng khi nhu cầu thị trường ngày càng tăng, HTX phải mở rộng quy mô sản xuất, trong khi quỹ đất của gia đình không đáp ứng được. Trước đây HTX được Nhà nước hỗ trợ xây dựng 1 bể xử lý nước thải, chỉ đáp ứng quy mô sản xuất mùa vụ (1-2 tháng), còn sản xuất liên tục thì không đáp ứng được. Các chất thải trong quá trình sản xuất đã gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường cho khu vực xung quanh. Để có diện tích mở rộng nhà xưởng và xử lý chất thải, HTX đã gửi kiến nghị lên các cấp xin chuyển đổi 3.000m2 đất nông nghiệp tại địa bàn để di chuyển cơ sở sản xuất theo yêu cầu.  

Nhằm tập hợp các hộ chăn nuôi gà nhỏ lẻ, năm 2015  HTX chăn nuôi gà Tiên Yên (xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên) được thành lập với 46 thành viên. Sau hơn 1 năm hoạt động, hiện HTX gặp khó khăn ở khâu tiêu thụ sản phẩm. Ông Vi Văn Minh, Giám đốc HTX, cho biết: Năng lực của HTX hiện sản xuất khoảng 60.000 con gà, nhưng xuất ra thị trường chỉ được khoảng 30.000 con, giá bán 140.000 đồng/kg. Thời gian nuôi gà mất đến 8 tháng, trừ chi phí, mỗi kg gà HTX lỗ 20.000 đồng. Mặc dù huyện đã hỗ trợ 30% giống, nhưng vì đầu ra gặp khó khăn nên HTX thường xuyên bị tư thương ép giá, chăn nuôi không có lãi...

Ông Nguyễn Văn Nghi, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Mặc dù các HTX tham gia chương trình OCOP sản xuất đã mang tính chất hàng hoá, nhưng quy mô vẫn còn nhỏ lẻ chưa đáp ứng được yêu cầu. Trình độ năng lực nội tại của các HTX yếu kém, thường các HTX không có khả năng lập hồ sơ dự án, xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh. Nhiều HTX chưa thực sự đổi mới về tổ chức, quản lý, thiếu động lực để phát triển. Một số địa phương chưa coi trọng kinh tế hợp tác trong hỗ trợ  cơ chế chính sách về vốn, thủ tục thuê đất, hỗ trợ pháp lý, đầu ra cho sản phẩm. Để các HTX tham gia chương trình OCOP phát huy được hiệu quả, các cấp, ngành, địa phương cần nhiều chính sách hỗ trợ, tạo lập môi trường cho các HTX kiểu mới phát triển; tháo gỡ khó khăn về chính sách đất đai, tín dụng, đơn giản hoá thủ tục vay vốn; thực hiện chính sách thu hút cán bộ trẻ, có trình độ làm việc tại HTX. Đồng thời, ưu tiên các giải pháp thiết thực về khoa học, công nghệ, thị trường; đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn pháp luật, chủ trương, chính sách phát triển HTX; tổ chức nhiều cuộc đối thoại để tháo gỡ khó khăn cho các HTX.

Dương Trường